|
| |
| |
| |
De wereld binnen duizend jaer.
Eerste Bedryf.
De ontdooijing.
De handeling heeft plaets in eene Fransch-Duitsche stad genaemd Centralis, zich uitstrekkende van de plaets waer eertyds Parys stond tot aen de oevers van den Rhyn. Het tooneel verbeeldt eene publieke plaets. Al de huizen, welke voorzien zyn van boven met hoven en van onder met viaducs en spoorwegen, zyn bedekt met uithangberden en groote letters. Links van den speler een koffyhuis dragende voor uithangberd: Au courant electrique, café chaud de la Martinique et de Moka à toute heure. Uit het koffyhuis ziet men verscheidene electrieke draden naer de tegenovergestelde schermen leiden. Regts op het derde plan een uithangberd van barbier: M. Precoce, professor in hairkunde, brevet van uitvinding voor het doen uitschieten van den baerd by de kinders van twee jaer. Wat verder een ander uithangberd: Bureau de machines volantes, voyages par voie d'air. Op een ander: M. Coupetrop, artiste-tailleur, atelier à la vapeur, moulage d'habillements. Wat verder: Atelier van Rhinoplastie, reparatie van 't lichaem in 't groot en in 't klein. Daer nevens: Etablissement van Magnetisme. Verder: Bureau d'intrigues, fournitures d'emplois. De plaets is doorkruist met spoorwegen.
| |
Eerste tooneel.
Garçons de café, FERNAMBOK.
De Garçons de café zyn bezig met ys van eenen wagyon te lossen, welk zy in groote manden doen en vervlogens in 't koffyhuis dragen.
No 18 Koor.
Toe, haestig dat wy 't ys gebruiken
Voor glaces en champagne wyn.
Want als het dooit het is te vreezen
Dat 't wyn met water zoude zyn.
| |
| |
Zie, daer is een ysklomp die veel grooter is dan de andere, Wy zullen hem hier laten, terwyl wy de kleinere schollen naer binnen doen.
(Zy plaetsen den yskegel waerin Fernambok zit, regt op den linkeren kant van 't tooneel en doen 't ys binnen. Een electrieke lichtstrael valt op den kegel en deze begint te ontdooijen. - Muzyk. - Het ys wordt allengskens doorschynend en men ziet welhaest Fernambok styf in den kegel zitten. Eindelyk smelt het laetste ys dat hem omgeeft en hy begint zich te bewegen.)
het woord eindigende dat in 't vorige tafereel in zynen mond versteven is.
Koff! - He! wat! Ha! Sa! wat is er my overgekomen? ben ik van de nachtmarrie bereden geweest, of heb is gisteren avond met opium gesoepeerd? Ik kom als uit eenen doodelyken slaep. Waer ben ik hier? - Kyk, wat aerdige huizen en wat zonderlinge opschriften! (Een uithangberd lezende) M. Precoce, professor in hairkunde, brevet van uitvinding voor het doen uitschieten van den baerd by de kinders van twee jaer. - Bureau d'intrigues, fourniture d'emplois. - Ha sa! ben ik nog bezig met droomen? (Hy vryft zich de oogen.) Ik ben nogthans in myn bed niet, en ik heb de gewoonte niet, naer ik weet, slaepwandelaer te zyn. - Ha sakkerloot! 'k gaf wel tien centimen om te weten of ik nog myne vyf zinnen heb.
| |
| |
| |
Tweede tooneel.
De Vorige, UTIEL.
tusschen de schermen.
Is er iemand dien ik van dienst kan zyn? Kostelooze dienstbewyzingen op alle uren van den dag en op alle plaetsen.
driftig opkomende.
Is er iemand dien ik van dienst kan zyn... kostelooze dienst...
Mynheer Utiel, grondeigenaer in de Maen, heeft niets te doen dan ryk te zyn en bewyst kostelooze diensten om zich te vermaken tot nut van 't algemeen.
't Is zeer wel. Hoor eens, zoudt gy my niet kunnen zeggen of ik niet eenen van myne vyf zinnen kwyt ben?
Inderdaed ge moet al uwe zinnen niet hebben om alzoo langs de straten van Centralis te loopen belachelyk gekleed gelyk ge zyt.
Hoe belachelyk gekleed! maer gy zyt het, gy, die belachelyk gekleed zyt.
Ik, ik heb het verbeterde kostuem van den tyd aen, maer gy, gy hebt dat van over duizend jaer als de menschen gekleed gingen gelyk zotten. In het Museum zyn er nog zeer antieke schilderyen waerop dergelyke kostumen te zien zyn. 't Is zeer kurieus. Er is onder andere eene van de jaren 1857...
| |
| |
Myn twien dateert juist van dat jaer.
Gy hebt eenen twien aen van de jaren 1857, een twien van over duizend jaer?
Hoe, van over duizend jaer!
O myn vriend! Wat ontdekking voor de Oudheidskundigen. Uw twien is schatten weerd. Waer hebt gy dien gekregen? Is hy uitgedolven als fossiel of komt hy uit een kabinet van rariteiten.
Neen, hy komt uit 't magazyn van Wille-David. 't Ziet er goede stoffe uit, he? Maer hy is fel slecht genaeid. Ge zult my zeggen, al wat ge op den koop koopt....
Gy hebt hem op den koop gekocht?
Zes frank, 't is voor niet, he?
Maer dat is een schat... dat is zes duizend franken van onze munt.
Myn twien is zes duizend frank weerd?
Het zilver en het goud van de oude tyden bestaen niet meer. 't Is al acht honderd jaer dat er geene gouden noch zilveren munt meer geslagen wordt, sedert dat al de mynen uitgeput zyn.
| |
| |
Zyn de mynen uitgeput? en de mynen van Californie en van Australiën welke men laetst ontdekt heeft?
Al fabels van de oude tyden.
Hoe! al fabels.... En er wordt geen geld meer geslagen ook?
Ja toch, grammen, centigrammen en milligrammen van Tellure, een metael uit de maen.
Allo, farceur, wie heeft er u dat nu wys gemaekt? Zie, hier heb ik nog een splinternieuwen frank van Louis Napoleon.
Ja, waerlyk... En hoe wel bewaerd voor een geldstuk van over duizend jaer geslagen.
Hoe! van over duizend jaer geslagen... Die vent is by de zyne niet.
Wel zeker, reken, het muntstuk draegt het jaergetal 1857 en wy zyn in 2857.
Wat! in 2857! Maer alsdan volgens uwe tydrekening ben ik eene tweede editie van Mathusalem, ik ben meer dan duizend jaren oud, ik ben er duizend en zeven-en-twintig.
Duizend en zeven-en-twintig! kom, gy zyt gek.
| |
| |
Gek! ik weet niet wie er hier gek is. Gelukkiglyk heb ik hier iets dat my moet overtuigen. Ja, ja, myne papieren. (Hy zoekt in zyne zakken.) Ik moet myne papieren nog hebben, myne akte van geboorte en myn engagement van Parys.
Gy zyt te Parys geweest? maer, beste vriend, Parys bestaet niet meer sedert verscheidene eeuwen.
Hoe! Parys bestaet niet meer? Maer 't is van dáer dat ik naer Crimeën vertrokken ben.
Zoudt gy by geval de wandelaer der Joden zyn?
Neen, maer gy, gy zyt 'ne kluchtspeler. Daer, daer is myne akte van geboorte.
lezende.
Ignatius Fernambok, geboren te Gent den 21 Juny 1830. Volgens deze akte zoudt gy inderdaed duizend en zeven-en-twintig jaer oud zyt.
Ja, als gy er een schrikkeljaer by rekent van tien eeuwen.
| |
Derde tooneel.
De Vorigen, DE GARÇONS.
Welnu, waer is de yskegel?
He! wat? wie spreekt er daer van 'nen yskegel?
Wy spreken van den yskegel dien wy hier gelaten hebben.
| |
| |
Gy hebt hier op deze plaets 'nen yskegel gelaten! O myne herinneringen, myne herinneringen!
En die dank aen onze verzuimenis nu zal gesmolten zyn.
O hemel! ben ik misschien de gesmolte yskegel?
Wat jammer! een yskegel die ons van de Kirghisz komt,
Kirghisz; 't is dat, 'k ben op 't speur... Kent gy daer 'nen zekeren Visikoff?
Nen ongelikten beer, en zyne vrouw Krabtowiska eene specie van beerin.
Er zyn daer geene beeren noch beerinnen meer. De civilisatie is daer ook al te verre gekomen.
Ja, ik heb er een staelken van gehad van hunne civilisatie. Verbeeldt u dat zy my in eenen yskegel veranderd hebben omdat er my eene beerin of boijarin wat weet ik, in hare slede had in êgevoerd.
Gy zyt vervrozen geweest?
Gelyk 'nen anchovisch in 'nen bokael, zoo wel dat ik daer by myn ontdooijen het woord geeindigd heb dat op myne tong versteven was gebleven gelyk 'en diskoers van 'nen representant.
Nu begryp ik alles. Het ys, waerin gy levend begraven
| |
| |
zyt geweest heeft u bewaerd. Gy zyt duizend jaer geëngourdisseerd blyven liggen onder de massa der ysscholen. Dan hebben deze jongelingen, die dagelyks hun ys per yzeren weg uit Siberiën trekken voor de confectie van hunne glaces, u by toeval opgeladen en gy zyt hier komen ontdooijen.
Hoe mynheer is de yskegel!
Ik ben de yskegel in kwestie.
Ha, ha, ha! hadden wy u eens in eene glace à la Vanille moeten opdienen.
't Zoû eene glace à la Fernambok geweest zyn.
Ignatius Fernambok, om u te dienen. Hasa! ik neem aen dat ik in Siberiën vervrozen geweest ben; dat ik als yskegel naer dit gewest overgevoerd, ontdooid en aen 't vooruitzicht ontsnapt ben van onder de gedaente van eene glace aen den eenen of den anderen slokop opgediend te worden, ik kan volstrekt niet gelooven dat ik duizend jaer lang in den voornoemden yskegel gezeten heb.
Gy zult het gelooven als ik u zal getoond hebben dat gy op eene geheel andere wereld zyt... dat er niets meer overblyft van de tyden van barbaerschheid waerin gy geleefd hebt.
Hoe, in de tyden van barbaerschheid; maer de negentiende eeuw werd aenzien als eene eeuw van volmaektheid, getuige daervan de cable électrique en de crinoline.
Maer dompelaer die ge zyt, de wereld was nauwelyks
| |
| |
by hare geboorte. Men kende niets, wist van niets, noch van wetenschappen, noch van kunsten. De voortgang heeft sedert de tien verloopene eeuwen wonderen gedaen, en in myne hoedanigheid van openbaren en kosteloozen dienstbewyzer, wil ik geerne uw cicerone zyn in deze stad, het centrum der wereldcivilisatie en daerom genaemd Centralis.
Welaen, gy zult my regt verpligten. Ik ben kurieus om te weten of ik waerlyk duizend en zeven-en-twintig jaren oud ben.
Wy gaen beginnen met hier in den Courant Electrique eene tasse koffy te drinken in La Martinique of in Moka opgegoten naer uwe keuze en hier warm gedronken.
Hoe! zoo verre opgegoten en hier warm gedronken.... en hoe gebeurt dat?
Op eene zeer eenvoudige wyze. De aromen van den koffy, gelyk gy weet, is zeer volatiel. Welnu, terwyl men ginds den koffy opgiet, wordt de aromen in daer toe bestemde vazen gevangen. Die vazen zyn in gemeenschap gesteld met eenen electrieken courant die het vlugbaer koffyprinciep langs yzeren draden naer dit etablissement overbrengt, alwaer hy het zelve in kokend water komt mengen en daér aldus den koffy formeert.
Komaen, ik begin reeds te zien dat wy in mynen tyd eene colectie uilen en domkoppen waren. Ik inviteer my op den electrieken moka.
Na u, mynheer, mynheer...
| |
| |
Welaen, mynheer Utiel, gy zult my regt utiel zyn.
No 19.
Te samen.
Om klaer } uw dwaling te doen blinken
Om klaer } myn dwaling te doen blinken
En } u den voortgang te doen zien
En } my den voortgang te doen zien
Zal ik u } koffy laten drinken
Zult gy my } koffy laten drinken
Bereid met d'electriek machien.
alleen.
Ja d'electriciteit doet wondren
Maer nu ben 'k van myn stuk geraekt,
In mynen tyd heeft men horlogen
Maer nooit daer koffy meê gemaekt.
(Tremolo in 't orkest, de garçons gaen binnen. Men hoort twee kanonscheuten.)
Wat beteekenen die kanonscheuten?
't Is niets, 't schiet twee ure op den grooten toren van Centralis.
Hoe 't schiet! ge wilt zeker zeggen: 't slaet.
Ha! ik begryp u; ge meent nog in den tyd te zyn dat men daertoe klokken gebruikte. Thans worden de klokken door 't kanon vervangen en de uren worden geschoten met stukken van allen kaliber volgens de grootte der horlogien. Met eenen vyftig ponder op eenen redelyken hoogen toren kan men weten hoe laet het is tien uren in de ronde.
| |
| |
't Is zeer aengenaem om hooren voor de gene die doof zyn.
Bah! als men er de gewoonte van heeft.
't Is gelyk, als ge my een logement bezorgt, tracht dat 't zoo verre mogelyk van eenen vyftig ponder zy.
Ik zal alles doen om u aengenaem te zyn. -
Men hoort het gerucht van eenen stoomtrein.) Kyk, 't is de expres-trein van China die toekomt. Hy is dry seconden ten achteren.
De expres-trein van China!
Ja van Pekin naer Centralis, twee duizend mylen op twee uren.
Twee duizend mylen op twee uren! dat heet ik voortgang.
Dat is nog niets, de vliegmachienen gaen nog sneller.
Ha bah! Hewel, 'k ben te vrede dat ik vervrozen geweest ben, alleenlyk omdat te zien.
Maer kom toch eene tas electrieke koffy drinken.
(Herneming van den zang.)
Om klaer uw' dwaling de doen blinken, enz.
(Alle twee binnen in het koffyhuis.)
| |
| |
| |
Vierde Tooneel.
reizigers, chineesche kooplieden, inwooners van centralis, conducteurs van stoommachienen.
No 20 Koor.
Geen afstand meer, o vrienden!
Ligt 't verste land der aerde
Wie begeert er een stoomrytuig? Is er iemand die een stoomrytuig begeert? (Men ziet een man met een stoomrytuig in 't verschiet voorbysnellen.)
roepende.
Gare! gare! gare!
Vliegende omnibus... vyf-en-twintig grammen per koers in de lucht.
Allerbeste thé, opregte peccothé van China.
Excellente zwaluwnesten, al versch, al versch!
Achetez! achetez, chals de Thibet et crêpe de Chine à bon marché!
tegen een inwooner van Centralis.
Mynheer, ik heb eene vrouw die dezen morgen met een luchtbal naer Amerika vertrokken is, om eenen kosyn te gaen bezoeken, zoudt gy my niet kunnen zeggen waer er een etablissement van magnetismus is? ik zou my geerne laten magnetiseren om te zien wat myne vrouw verrigt.
Daer vriend, daer is het etablissement.
| |
| |
Grootelyks verpligt, mynheer.
(De reiziger vertrekt.)
met een pasgeboren kind.
He! conducteur!
Een stoomtuig, ik ben ten uwen dienste, moederken.
Neen, ik moet dezen kleine naer het etablissement van Pisciculture dragen.
Is het een visch, uw kleine?
Wel neen, 't is een kind.
Dan moet gy in het etablissement van Homoculture zyn.
Juist, het etablissement van homoculture waer men de kinders voedstert à la vapeur, niet waer?
Langs daer, op het einde der straet.
(Af.)
tegen eenen kleinen jongen met eenen valhoed op en een groote pyp in den mond.
Pardon, mynheer, zoudt gy zoo goed willen zyn my het instituet van den heer Precoce te willen aenwyzen.
de kleine met den valhoed.
Mynheer verlangt zynen baerd te doen uitschieten?
Ja, ik ga de koersen der universiteit volgen en ge kunt wel denken dat ik daer met geenen blooten kinne kan verschynen. Men zoû my voor een kind nemen en ik houd aen myne mannelyke waerdigheid.
| |
| |
de kleine met den valhoed.
Gy hebt gelyk, wy moeten toonen dat er geene kinders meer en zyn. Zie daer, hier regt over, M. Precoce, professor in hairkunde, brevet van uitvinding voor het doen uitschieten van den baerd by de kinderen van twee jaer.
Ik dank u, mag ik myne cigaer aen uwe pyp ontsteken?
de kleine met den valhoed.
Met veel plesier?
(Allen vertrekken.)
| |
Vyfde tooneel.
Mevrouw PAT-CHOULI.
Ik heb myne bagagie met den vliegende luchttrein geëxpedieerd omdat de exprestrein langs de aerde waermede ik naer Centralis gekomen ben, geene bagagie opnam, en nu verneem ik dat de trein door een accident aen den zijvleugel in de Zwarte Zee gevallen is. 't Is zeer onaengenaem, byzonderlyk voor den olifant dien ik by myne bagagie gedaen had en dien ik wilde present doen aen myne tweeden man mynheer Pat-chouli, eenen ouden goeden Chineeschen taertenbakker waermede ik zeer gelukkig ben, sedert dat hy my uit 't ys gehaeld en ontdooid heeft.
N 21. Aria: Ce que j'éprouve en vous voyant.
't Is duizend jaer, ik heb 't bewys,
Dat Visikoff door zyne slaven
In een spelonk my deed begraven,
Waer ik, o snoode handelwys,
Veranderd ben in een stuk ys.
De tyd die over 't hoofd my zweefde
Heeft my bespaerd in vollen glans,
't Ben jong sinds duizend jaer bykans.
Zoo ieder vrouw zoo lange leefde
Het waer' de dood van al de mans.
| |
| |
Peere Pat-Chouli die zich verveelde taerten voor de Chineeschen te bakken, sedert dat de Engelschen hun wat anders gebakken hebben, is eenige dagen geleden met de reiszucht in 't lyf naer Centralis vertrokken en heeft my geschreven dat hy in 't Hotel der vyf duizend kamers logeerde op de zes-en-dertigste verdieping. Laet zien, langs waer ga ik dat vinden? He! conducteur!
Een stoomrytuig? Zie daer.
Mevrouw PAT-CHOULI, in het zelve plaets nemende. Naer 't Hotel der vyf duizend kamers.
(Het stoomrytuig snelt met haer weg.)
| |
Zesde tooneel.
UTIEL, FERNAMBOK
Uw electrieke Moka is excellent.
En de manier van gediend te worden?
Perfekt, - Garçon, eene tasse moka? - Men ziet geen garçon, maer 't woord is nog uit uwen mond niet of de tasse moka met al hare toebehoorten staet voor u op de tafel. 't Is toovery.
Neen, 't is een byzonder mekaniek dat het schenkberd uit den grond doet komen.
't Is zeer vernuftigd uitgedacht, en men moet geen half uer zitten wachten gelyk eertyds. Die soorten van mekanieken gebruikte men maer in mynen tyd op de theaters in de tooverstukken of by de eskamoteurs, en de menschen keken er zich dom op en verstonden er niets van.
| |
| |
De menschen waren nog zoo dom in uwen tyd en lieten zich zoo gemakkelyk by den neuze leiden door wat kwakzalvers.
Kyk! weet ge wat dat is, kwakzalvers! bestaet dat nog?
Wel zeker, de kwakzalvers zyn er geweest van 't begin der wereld en zullen er blyven tot het einde toe.
N 22 Aria: Du charlatanisme.
Zie, d'advokaet die voor u pleit,
De doctor die u gaet genezen.
De man die vol menschlievendheid
De steun der arme liên wil wezen,
De staetsman die nooit overhelt
Naer baetzucht of verraderye,
De pastor zelf die voor wat geld
Maekt dat uw ziel ten hemel snelt,
Al min of meer kwakzalverye.
Een volksvriend van de negentiende eeuw, die tot een ambt wil geraken, zoû niet anders gesproken hebben.
De oude geschiedenis leert ons inderdaed dat er in de negentiende eeuw mannen waren die, om tot de hoogste eerambten te komen, het volk op eene zonderlinge wyze wisten te vleijen. Maer wy geraken van ons stuk. Ik heb beloofd u te toonen dat gy op eene geheel andere wereld zyt, en gy weet het, belofte maekt schuld.
Ja dit spreekwoord ken ik, maer in mynen tyd maekte men al dikwils bankroet voor de schuld en het spreekwoord kwam op dit uit: veel beloven en weinig geven.
Gy zult u over my niet te beklagen hebben. Laet
| |
| |
zien, waermede willen wy beginnen? met Centralis in détail te beschouwen of wel à vol d'oiseau; op den grond of in de lucht, 't is te zeggen te voet of al vliegende.
Neen, neen, te voet, 't zal min gevaerlyk zyn.
O! men vliegt tegenwoordig zonder het minste gevaer. (In de lucht kykende). En zie, daer is juist myn byzondere brievenpost die komt toegevlogen.
(Men ziet eenen gevlerkten brievenbesteller uit den cinter regts naer den linken kant tusschen de schermen vliegen.)
In mynen tyd, verre van te vliegen, konden de brievenbestellers met moeite gaen.
| |
Zevende tooneel.
De Vorigen, DE BRIEVENBESTELLER.
Mynheer Utiel, ik had u van omhoog hier in de straet gezien en ik breng u uwe brieven van de acht werelddeelen.
Hoe! van de acht werelddeelen! in mynen tyd waren er maer vyf.
Wy hebben er sedertdien nog dry ontdekt en men is op het spoor van een vierde.
Als 't alzoo voortgaet zal de wereld op 'en einde nog zooveel deelen hebben als 'ne roman van Alexander Dumas.
| |
| |
Ik breng u met dezelfde gelegenheid de nieuwsbladeren uit de maen.
Nieuwsbladeren in de maen! is men daer ook al met die pest gekwollen?
Men drukt gazetten in de maen van vyftig meters lang.
Vyftig meters leugens! leugens by de mate!
Van waer komt hy dan, dat zonderlingschepsel, omdat niet te weten!
Gevlerkte facteur, wat meer eerbied voor een man van myne jaren.
't Is wel, Velox, vlieg naer Haïti om de beurzepryzen en breng my in 't voorbygaen eenige cigaren van Havana mede om dezen avond met mynheer te rooken.
(Hy vertrekt.)
| |
Achtste tooneel.
FERNAMBOK, UTIEL.
Hy is zeer vlug, mynheer Velox, maer hy heeft my 't air van eenen windmaker.
Dat is niet te verwonderen, iemand die altyd in de hoogte vliegt. (Zyne nieuwsbladeren van een stok afrollende). Gy gedoogt? ...
Doe maer, doe maer. Is er nieuws in de maen?
| |
| |
Zeer weinig. De maenbewooners beklagen zich over de strengheid van den winter. Hoe is 't mogelyk nog zoo verre ten achteren te zyn.
Zyn zy ten achteren omdat het winter is?
Wel zeker; zy kennen nog ons nieuw systeem van algemeene verwarming en verlichting niet, waerdoor wy de zon op zulke voortreffelyke wyze vervangen en afgeschaft hebben
Hoe! gy hebt de zon afgeschaft?
Als een nutteloos verschynsel, zeer onregelmatig in zynen dienst. De helft van den tyd deed de zonne niets dan verlichten zonder te verwarmen, warmen zonder te verlichten. Somtyds deed zy noch 't eene noch 't andere. Als wy rekenden dat zy gedurende die of die maend de aerde zou verwarmd hebben, dan was het mis gerekend, juffer de zonne liet ons vervriezen. Vervolgens kreeg zy eenige grillen gelyk eene gekke vrouw en begon op eens ons te verbranden. Die ongestadigheid der lucht, waervan zy de oorzaek was, bragt allerhande ziekten voort, en op eenen goeden morgen besloot men daer een einde aen te stellen. Men dacht een toestel uit dat al de moeijelykheden in eenen keer weg nam. De Electriciteit, de Galvanisme en de Caloriek werden te samen gecombineerd, en door middel van gazbollen hing men een machien in de lucht bestemd om ons licht en warmte te gelyk te geven en naer beliefte. Onze dagen zyn nu altyd even lang en even warm, onze luchtgesteldheid altyd zacht volgens de ordonnancien van het stadhuis.
't Is eene schoone uitvinding en ik begryp nu waerom
| |
| |
gy hier allen zoo ligt gekleed gaet. Maer, zeg eens, wat hebt gy met de zonne gedaen?
Wy hebben ze in de lucht laten hangen.
Als een voorwerp van luxe, en als het in haer hoofd komt te willen schynen, dan draeijen wy de kraen toe van onze machien en wy sparen ons licht.
Net gelyk in mynen tyd. Als het volle maen was draeide men de bekken van onze lanteerns toe en men spaerde de gaz. Men heette dat Economie de bouts de chandelles, want als het de beurt van de mane was te verlichten en dat zy het vergat, liepen de menschen in den donker tegen de huizen en zy braken zich den neus.
de gazet overloopende.
O myn hemel, wat lees ik daer!
Eene uitbersting van eenen onderaerdschen vuerberg heeft eene myner schoonste proprieteiten in de maen vernietigd.
Een overheerlyk kasteel welk ik daer laetst heb laten bouwen.
Hoe! gy bouwt kasteelen in de lucht in deze eeuw van positivisme?
| |
| |
Een kasteel dat my twee miljoen kost met het platleggen der vuerbergen.
Twee miljoen?
No 23 Aria.
In mynen tyd was dat een groot verschil,
Dan bouwde elkeen van die kasteelen:
Een jongling die zich ryke trouwen wil,
Een neef die van zyn oom moet deelen.
Ik zelf kreeg somtyds ook die zucht,
Maer 'k kon met haer my ligt verzoenen
Want myn kasteelen in de lucht
En kostten my toch geen miljoenen.
Uw kasteelen in de lucht waren hersenschimmen, maer het myne was eene goede en schoone propriëteit. Gelukkiglyk dat zy meer dan voor drymael hare waerde geassureerd was.
Door actiën en premiën. Gy hebt by voorbeeld eene propriëteit welke gy tegen brand - of andere rampen verzekeren wilt. Welnu, ge doet in de maen of elders, doch liefst in de maen om redenen welke gy gemakkelyk begrypen zult, gy doet in de maen, zeg ik, eenige honderd duizend actien nemen gewaerborgd door de waerde uwer propriëteit. Op eenen gestelden tyd doet gy eenige van die actien uitkomen met premiën en ge kapitaliseert de rest van de som op uwen eigendom voor assurantie. Gy geeft twee en half per cent interest aen uwe actionnarissen, en gy trekt vyf per cent van uw kapitael. Ge staet er een half per cent van af voor uwe premiën, dus blyft er u twee per cent zuivere winste over; uwe propriëteit is dry of vier dubbel geässureerd en ge
| |
| |
moet niet vreezen dat de assurantie compagnie u bankroet zal spelen, want gy hebt altyd den duim in de hand.
't Is te zeggen het geld. - 't Zyn de duitsche loteryën met verbetering.
O! dat is nog niets... Er zyn hier speculatiën die verschrikkelyk zyn.
Zoo dat gy hier ook uwe Beurs hebt.
't Is te zeggen wy hebben de beurs van een ander.
Nog altyd gelyk vroeger... Men speculeert nog altyd op de beurs van een ander, maer ook al met verbetering, alhoewel zy het in mynen tyd al redelyk wel kenden.
No 24 aria.
De kunst van op de fonds te speculeren
Is een' die eeuwen lang bestaet.
D'een krygt uw geld met calculeren
En d'ander met een stoute daed.
Ja beî zyn beurzehandelaren
Met dit verschil, ben ik niet mis,
Dat d'een zyn werk doet in den klaren
En d'ander in de duisternis.
Ja d'eene werkt steeds in den klaren
En d ander in de duisternis.
| |
| |
| |
Negende tooneel.
De Vorigen, MEVROUW PAT-CHOU-LI.
Ik heb my naer 't hotel der Vyf Duizend Kamers doen stoomen en daer komende verneem ik dat myn man sedert vyf minuten en twee seconden met het convoi naer de maen vertrokken is, zonder my af te wachten. 't Is zeer slecht en ge moet Chinees zyn om alzoo met eene vrouw te handelen. - Wat zie ik! ... O Brama! is het mogelyk? die twien!
Wat moet die specie van chineesche knikkebolle hebben?
En die spraek ook! het is de zyne... hy is 't!
Het schoon mensch van Siberie... Gy die voor my in eenen yskegel veranderd zyt geweest.
Krabtowiska!
No 25 Aria.
Te samen.
'k Hervind na duizend jaren
Hier d'oorzaek van myn dood.
Wat is myn vreugde groot!
| |
| |
'k Hervind na duizend jaren
Zy vindt na duizend jaren
Ha! Sakkerloot! Kom, dat wy ons weg maken.
hem by zyn twien vasthoudende.
Schoon mensch!
Sa! gaet gy weêr beginnen gelyk ginder over duizend jaer.
Wat geluk van u hier weêr te vinden.
Ik zal u zoo veel niet zeggen. Ha sa! Mevrouw, hoe komt het dat gy nog leeft?
De vraeg is niet galant voor eenen jongeling die zyne wereld moet kennen.
't Is waer, ik ken myn' wereld, ik ken ze van overlang; ik ken ze van over tien eeuwen, myn' wereld, en 't is daerom dat ik u vraeg waerom gy nog leeft?
Na uwe rampzalige dood heeft myn barbaer van Visikoff my insgelyks doen vervriezen.
Hoe, ge zyt ook in eenen yskegel veranderd geweest?
Helaes! ja! En na negen honderd en zeven en negentig jaren in dien staet te hebben overgebragt, ben ik
| |
| |
door mynheer Pat-chou-li, eenen chineeschen taertenbakker, nu dry jaren geleden, naer zyn land met eene provisie ys overgevoerd.
Op 't punt dat men my wilde gebruiken voor eene crêmetaerte.
Net gelyk my voor eene glace à la Vanille.
O wonder der natuer! twee levende exemplaren van het menschdom over duizend jaer. Gy zyt alle twee schatten weerd voor de geschiedenis der oude tyden. In 't belang der wetenschap moogt gy elkander niet meer verlaten.
O, dat is ook myne meening.
Neen, neen... de wetenschap is my kwyt. Wat meer is, mevrouw moet hare bezigheden hebben, mevrouw moet misschien vertrekken.
Neen, schoon mensch, ik blyf in Centralis.
Ik kom er mynen man vinden.
| |
| |
Gy zyt nog altyd getrouwd?
Voor de tweede mael, ja, met den chineeschen taertenbakker mynheer Pat-Chou-li.
Die u ontdooid heeft. Hy is wel goed geweest. Doe hem myne complimenten, en vaerwel.
hem vasthoudende.
Schoon mensch!
Hoe, Mevrouw! gy durft het misdadig inzicht koesteren my hier te houden en gy hebt een man.
Maer 't is een taertenbakker.
Een taertenbakker! ja, dat is eene circonstance atténuante.
No 26. air: Comme il m'aimait.
Aen wien my 't huwlyk heeft verbonden;
Ik moet zyn lof alom verkonden
Daer ik door hem uit 't ys verrees.
Hy 's goed en braef, maer 't is verloren
Hy kan myn herte niet bekoren,
Chinees of niet het is uw man, en ik moet u zeggen dat gy voor eene vrouw van uwe jaren op eene zonderlinge wyze het kapittel der huwelykstrouw verstaet. Eerst was het met eenen Kozak te doen en nu is het met eenen Chinees.
Maer myn Chinees is naer de maen.
Hoe! gy hebt uw man naer de maen gezonden!
| |
| |
Hy is daer zoo even met den vliegtrein vertrokken.
Hy zal terug komen, mevrouw, hy zal terug komen.
(Men hoort eene groote ontploffing in de lucht.)
Neem geen acht, 't is een vliegtrein die springt.
(Op het zelfde oogenblik ziet men een aental armen, beenen, hoofden en lichamen uit de lucht op den grond vallen.)
| |
Tiende tooneel.
De Vorigen, inwooners van Centralis, openbare straetvagers met bezems.
No 27. Koor.
Een luchttrein is gesprongen
't Is waerd te zyn betreurd
Want 't is reeds zeven keeren
Dat 't in dees' maend gebeurdt.
(De bezemmannen vagen de stukken der dooden te samen.)
't Is de vliegtrein naer de maen.
Is 't mogelyk! en mynheer Pat-Chou-li die er op was. (Een Chinees zonder armen of beenen valt voor hare voeten.) God! hy is 't! 't is Pat-Chou-li.
| |
| |
De taertenbakker ligt in confiture! Sakkerloot 't is nu dat ik my uit den weg moet maken. Kom, mynheer Utiel, kom!
hem vastgrypende.
Blyf, o blyf! ik ben weduwe... Schoon mensch, ik bied u myne hand.
Laet los! mevrouw, laet los!
Myne hand met eenen geheelen chineeschen taertenwinkel.
'k Zal uwen naem aen myn beste dessert geven.
Fernambok-dessert, foei! voor de laetste mael, laet los.
eene laetste pooging doende laet zich den twien uittrekken.
Ha! ... Welnu, daer, houd hem; 't is hier zoo koud niet als ginder... tot de eere van u nooit meer weder te zien. (Hy vlugt in de hemdemouwen; Utiel volgt hem.)
Hy laet my zynen twien, hy zal my dienen om hem weêr te vinden... O Pat-Chou-Li! Het spyt my voor u, maer ik ben wel te vreden dat gy naer de maen gegaen zyt.
No 28. Koor.
Welaen, welaen, staek uwen rouwe,
Gy hebt de helft van uwen man.
Het is zeer raer dat thans een vrouwe
Haer man geheel bezitten kan.
|
|
Auteursrechtvrij