Roosje zonder doornen
(1842)–Hippoliet van Peene–
Auteursrechtvrij
[pagina 40]
| |
Eerste tooneel.JUFVROUW BONNEAU, WILLEM.
jufvrouw bonneau.
Twee flesschen Medoc van den besten, met eene dozyn Rheimsche beschuiten op nummer vier.
willem
Goed, mejufvrouw Bonneau.
jufvrouw bonneau.
Honderd oesters met eene flesch Rhynschen wyn op nummer zeven, voor den scheepskapitein.
willem.
Zeer wel, mejufvrouw Bonneau.
jufvrouw bonneau.
Een bord met toebehooren voor de kamenier, en een kom bouillon voor de dame op nummer twaelf.
willem.
Allerbest, mejufvrouw Bonneau.
jufvrouw bonneau.
Dat is al.
willem.
Zeer wel, mejufvrouw Bonneau.
jufvrouw bonneau.
A propos! zyt gy by den doctor geweest?.. zal hy komen?
willem.
Ja, mejufvrouw Bonneau.
jufvrouw bonneau.
't Is goed... ga nu heen, Willem.
willem.
Ik ga, mejufvrouw Bonneau. | |
[pagina 41]
| |
jufvrouw bonneau.
He, Willem!
willem.
Als 't u belieft, mejufvrouw Bonneau?
jufvrouw bonneau.
Zeg aen Mathieu, als hy beneden is, dat de kamenier van de Duitsche dame naer hem heeft doen vragen.
willem.
Zeer wel, mejufvrouw Bonneau. Zyn er nog andere commissien, mejufvrouw Bonneau?
jufvrouw bonneau.
Neen, gy moogt heen gaen, domoor.
willem.
Ik dank u, mejufvrouw Bonneau. (Af.)
| |
Tweede tooneel.JUFVROUW BONNEAU, alleen.
Daer is alles in orde, en nu heb ik, God lof! een uertje rust. Waerlyk! ik heb my niet te beklagen sedert de acht dagen dat ik die Duitsche familie herberg. De broeder drinkt stiptelyk zyne vier flesschen Medoc per dag, met een paer dozynen Rheimsche beschuiten, en dat nog wel buiten zyn middagmael! en de zuster vindt altyd dat men alhier geen snoeperyen genoeg maekt om haren lust te verzadigen. Aerdige menschen toch die Duitschers! Welnu! om het even, dat zie ik gaerne; dat doet haer goed en dat doet de hotelhouders leven. Maer stil! daer is Roza, hare kamenier. | |
Derde tooneel.JUFVROUW BONNEAU, ROZA.
jufvrouw bonneau.
Welnu! mejuffer! hoe bevindt zich heden uwe meesteresse?
roza.
Niet slechter dan gisteren, mejufvrouw. Ik hoop dat deze ligte onpasselykheid van geen gevolg zyn zal. Hebt gy den geneesheer ontboden? | |
[pagina 42]
| |
jufvrouw bonneau.
Ja mejuffer! ik verwacht hem alle oogenblikken.
roza.
En mynheer Mathieu?
jufvrouw bonneau.
Ik heb hem doen waerschuwen; zyt gerust, mejuffer! die zal geen twee mael naer zich doen vragen en byzonderlyk als het voor mejuffer Roza is.
roza.
Voor my gelyk voor een ander zeker, mejufvrouw?
jufvrouw bonneau.
Ja, hy is zeker zeer dienstvaerdig, mynheer Mathieu! maer de schalk ziet hem uit de oogen en hy weet wel voor wie hy het meest is. Het is nu ruim drie jaren dat hy verminkt van het leger terug kwam, en sedert dien tyd dat hy in ons huis verkeert, heb ik hem nog niet één mael gevonden gelyk den eersten dag van uwe aenkomst met de Duitsche familie, wanneer hy zich aenbood om hun tot tolk en gids te dienen. Op myn woord van eer! ik geloof, zoo mejuffer hier nog wat moest blyven, dat wy den eenen of anderen dag van eene liefdeverklaring in volle formaliteit zouden hooren.
roza.
Ik kan het niet gelooven, mejufvrouw. Schoon het nauwelyks acht dagen geleden is dat ik eerst mynheer Mathieu ontmoette, ken ik hem alreede genoeg om my daer omtrent volkomen gerust te mogen stellen.
jufvrouw bonneau.
O! mynheer Mathieu is een hoffelyk man, onbekwaem van iemand, wie het ook zy, te beledigen. Daer by trotsch als een Marschalk van Frankryk; want het scheelde weinig of hy stoorde zich in ernst toen men hem zegde dat zyne diensten rykelyk zouden beloond worden. Een weinig norsch, maer voor het overige een flink en knap man. Een ding is jammer dat hy op 't slagveld een arm gelaten heeft. Maer dat doet er niets toe in een huishouden; integendeel... en ik zeg maer altyd dat de vrouw die hem eens zal bezitten er een goeden man met een fraei pensioen- | |
[pagina 43]
| |
tje zal aen hebben. Ach! werd ik nog eens twintig jaer en wist ik wat ik thans weet... No 10. Wyze: Des trois voyageurs.
'k Zou klaer uit d'oogen zien en 'k wist wel wat gedaen;
Geen man in zyn geheel zou my tot d'echt meer nopen.
Ik nam een zonder arme' op dat hy niet zou slaen,
Of wel een zonder beene' op dat hy niet zou loopen.
(Ter zyde.) Maer ik behoef toch eens te peilen... (Luid.) Mejuffer Roza! gy schynt veel aengekleefdheid voor uwe meesteresse te hebben... Is het lang dat gy by haer zyt?
roza.
Sedert twee jaer.
jufvrouw bonneau.
Zy schynt ook veel van u te houden.
roza.
Ik denk niet haer immer reden gegeven te hebben om zich over my te beklagen. Toen ik het ongeluk had myn vader, zaliger! te verliezen, bekwam ik, door de goede zorg en aenbeveling van den heer Pastor onzer parochie, de plaets van kamenier by haer. Eenigen tyd nadien, ontving zy de tyding dat haer echtgenoot in den laetsten veldslag gesneuveld was, en van dat oogenblik af heb ik haer niet meer verlaten... Zy reist gezamenlyk met haer broeder, om haer verdriet te vergeten en wy begeven ons thans naer Parys.
jufvrouw bonneau.
Zoudt gy u wel in staet vinden om van haer af te scheiden?
roza.
Mejufvrouw, ik ben ouderloos, zonder bloedverwanten, ontbloot van eenig vermogen in de wereld, myn lot heeft my aen haer, eene weldoenster voor my, verbonden.
jufvrouw bonneau.
Welnu! ik ben nog wel van gevoelen dat gy dit dorp niet meer zult verlaten.
roza.
Hoe zoo, mejufvrouw? | |
[pagina 44]
| |
jufvrouw bonneau.
Ik meen er u wel eens te zien trouwen.
roza.
Ik, mejufvrouw! o! dat is onmogelyk.
jufvrouw bonneau.
O! onmogelyk... dat is zoo ligt gezegd... En waerom niet? indien gy er iemand vondt die u zou gelyken en dien uw hart verkiezen zou.
roza.
Den eenigen dien myn hart verkiezen zou, mejufvrouw, zou de rede weldra verstooten; en buiten hem heb ik geene keuze te doen.
jufvrouw bonneau,
ter zyde.
Ei! ei! het hart zit vast.... Gy komt te laet, arme Mathieu... gy hebt de kans verkeken. (Luid.) En waerom niet, mejuffer! indien gy eens zeker waert er 't geluk by te vinden.
roza.
Neen, mejufvrouw... geen geluk voor den mensch op de aerde, als er zyn hart niet kan in deelen, en het myne is veroordeeld om eeuwig te lyden.
jufvrouw bonneau,
ter zyde.
Dat is grappig! dat meisje is wonderbaer... (Luid.) Maer zeg my toch eens...
stemmen van buiten.
Mejufvrouw Bonneau!
jufvrouw bonneau.
Ik kom al. (Men belt.) Een oogenblik...
eene andere stem.
Mejufvrouw Bonneau!
jufvrouw bonneau.
Hebt toch een weinig geduld.... Maer mejuffer... (Men belt en roept langs verscheide kanten.) Ja... ja.. (Ter zyde.) Weten zal ik niet... (Luid.) Tot aenstonds, mejuffer.
No 11. Wyze: Walze van Robin des bois.
Ik laet u hier, maer zonder dralen,
Ben 'k weêr by u, houd mondje digt.
Ge zult, hoop ik, my eens verhalen
| |
[pagina 45]
| |
Wat er u al op 't hartje ligt.
(Ter zyde) { 'k Moet dat geheim nog heden weten...(Ter zyde) { Want praten zal ze doen, gewis;(Ter zyde) { Die praet die heeft zich ligt vergeten,(Ter zyde) { Ik weet te wel wat er van is.Ik laet u hier, enz.
(Men belt al te gelyk.) Daer ben ik... daer ben ik... lieve hemel... lieve hemel!.. wat geweld!
(Af.)
| |
Vierde tooneel.ROZA, alleen, in diepe gedachten.
Heb ik my bedrogen door de gelykenis, of was hy het inderdaed dien ik slechts met eene schemering gezien heb, toen wy de poort van deze kleine Fransche stad binnen reden? Ik durf het niet gelooven... 't Ware schrikkelyk... Hy eertyds zoo lief... zoo jeugdig... en thans... O! neen, neen... Ik was zinneloos toen ik het dacht, ik ben zinneloos van het nog te denken. Sedert dat ik hem voor de laetste mael zag, moet hy schitterend geworden, tot een hoog verheven post geklommen zyn; want ik weet dat hy dienst heeft genomen. Het was dus eene misgreep... en nogthans wat heeft er my dan eensklaps zoo sterk getroffen? waerom heb ik een onvrywilligen gil uitgeworpen op het zien van dien ongelukkigen, die onder 't gewigt eener mand met steenen nederbukte? O! had ik het hotel kunnen verlaten, ik had er my zelve willen van verzekeren, zien met eigen oogen, in gevaer van ter plaetste door ontroering levenloos neder te zinken. - Zal die invalide, de sedert eenige dagen zoo dienstwillige Mathieu, dien ik slechts gisteren heb durven gelasten met eenige onderrigtingen te nemen, my iets nopens hem kunnen zeggen? Ach! ik verwacht hem met ongeduld en tevens met angst. Ha! daer is hy. | |
Vyfde tooneel.ROZA, MATHIEU.
mathieu,
met de hand aen de politie muts.
Bonjour, mamzel Roza! mag ik weten, met uw verlof, hoe het met uwe gezondheid gaet? | |
[pagina 46]
| |
roza.
Best, mynheer Mathieu... Gy zyt wel goed.
mathieu.
Zwyg toch, mamzel, een pot zonder oor, met uw verlof, die geene pyp tabak meer waerd is... Goed... weg dan! over drie jaer, ik zeg niet neen, toen wy de Oostenrykers en compagnie met eenige scherpe patroonen tracteerden; maer thans... Om het even, mamzel... present op uw appel... (Ter zyde.) Saperbleu! dat men my heden nog myn laetsten arm en myne twee beenen wilde afschieten en men my zegde: morgen is zy voor u... Ik zou zeggen: schiet maer af, met uw verlof; ik heb nog liever haer dan myn arm en myne twee beenen. (Luid.) Ja... mamzel! om u van dienst te kunnen zyn zou ik my dadelyk voor den mond van een twaelfponder stellen... Saperbleu! voor u zoo wel als voor myn Keizer.
No 12. Wyze: La nature qui nous protège.
Voor u zal ik myn leven wagen,
Gelyk ik deed op 's Keizers stem.
Myn bloed, zoo u dit kan behagen,
Behoort aen u gelyk aen hem.
Beveel, uw wil zal ras geschieden,
Ge neemt myn's Keizers heerschappy;
En mits hy niet meer kan gebieden,
Ik schenk u zyn gezag op my.
roza.
Gy kent my zoo weinig, mynheer Mathieu, en schynt zoo veel genegenheid voor my te hebben dat ik waerlyk niet weet hoe u daer over myne dankbaerheid te betuigen.
mathieu.
Laet af, mamzel! laet af... Saperbleu! genegenheid en dienstwilligheid zyn by my steeds aen het orde van den dag.
roza.
Ik weet het, mynheer Mathieu, en 't is daerom dat ik u dat klein verzoek heb gedaen... gy weet?.. Hebt gy daer eens aen gedacht?
mathieu.
Met uw verlof, mamzel, ik heb er zeker aen gedacht, | |
[pagina 47]
| |
saperbleu! zeer wel ena gedacht... en tot proef, is dat ik meen in myne ontdekkingsreize geslagen te nebben.
roza.
Zou het waer zyn? goede Mathieu? Gy hebt dan iets vernomen?
mathieu.
't Is te zeggen, mamzel, 't historietje van den stommen Hans, met uw verloof, gelyk het onder de kameraden gekend is.
roza.
Den stommen Hans!..
mathieu.
Volgens dat gy my den jongeling afgeschetst hadt, was het my niet moeijelyk hem aenstonds uit zyne gezellen te onderscheiden en iets nopens hem te vernemen. Het is een krygsgevangene, gebruikt met zyne medelotgenooten aen den zwaren arbeid tot het herstel en verderen opbouw der vestingswerken... Een ongelukkig schepsel; men weet niet wie of van waer hy is. Lang heeft hy in het hospitael gelegen en door eene verwaerloosde wonde aen het hoofd, in een vorigen veldslag bekomen, heeft hy verstand en geheugen geheel verloren, terwyl men geene papieren of iets by hem vondt, waer uit men iets ontdekken kon. Men noemt hem den dwazen Duitscher of den stommen Hans.
roza.
Duitscher!.. Hy is van Duitschland?
mathieu.
Ja, mamzel, met uw verlof... het is al wat zyne mede lotgenooten van zynen oorsprong weten.
roza,
zich vergetende.
O! geen twyfel meer, hy is het!..
mathieu.
Wie dan? met uw verlof, mamzel?
roza.
O! neen, neen... ik dacht... ik meende... maer het is onmogelyk... ik heb my vergist... (Ter zyde.) O myn God! maek dat het toch waer zy.
mathieu,
ter zyde.
Saperbleu! wat heeft ze dan? (Luid.) Men heeft hem
| |
[pagina 48]
| |
den naem van stommen Hans gegeven, om dat hy zelden den mond opent en maer voortsukkelt waer men hem heen zendt, zonder ergens bepaeld deel aen te nemen. Zelfs zyn eigenlyken naem, als men daer naer vraegt, weet hy zich niet te herinneren, en somtyds verwekt zyn ongelukkige toestand het medelyden van al zyne gezellen... maer het is een krygsgevangene; allen zyn zoo goed ten zynen opzichte niet gestemd, en saperbleu! met uw verlof, mamzel! gy begrypt wel dat de oversten den stommen Hans soms wat ruw zynen weg leeren voortgaen. Maer, lieve mamzel! hoe zoo vreesselyk ontsteld! gy beeft, saperbleu! met uw verlof, als een recruet onder het eerste vuer... Wilt gy een weinig lucht scheppen?
roza.
Ik dank u, mynheer Mathieu... het zal overgaen... Gy begrypt wel... het verhael van dat ongelukkig schepsel... te meer van een landgenoot... dat heeft my zoodanig ontroerd...
mathieu,
ter zyde.
Saperbleu! de vrouwen... dat is gevoelig als de duivel... dat zou nimmer deugen om zich armen of beenen te laten afschieten.
roza.
Maer, daer is het reeds een weinig voorby. Zeg my, mynheer Mathieu, ware er geen middel om eens dezen krygsgevangene gezamenlyk te gaen zien?
mathieu.
Hoe, mamzel! en waerom niet... nog van heden af... Ik ben in de vestingswerken toegelaten... 't Is het oogenblik dat de krygsgevangenen er juist gaen komen... zy moeten hier voorby trekken en onmiddelyk daerna, als gy het goed vindt, stel ik myn éénen arm in beschikking. No 13. Wyze: Je m'en souviens qu'en son heure dernière.
Het valt my zacht dat ik u mag verpligten!
Beveel hier maer, uw wil wordt ook de myn'.
Wat er toe staet zal ik met vreugd verrigten,
Want 'k voel my trotsch dat ik uw gids mag zyn.
| |
[pagina 49]
| |
Ter zyde
{ 'k Voel haren arm hier aen den mynen beven...
Ter zyde
{ Zoet is 't vermaek dat ik heden nog schep!..
Ter zyde
{ 'k Moet haer volstrekt den kant van 't harte geven...
Ter zyde
{ Ach! wat vermaek dat 'k maer één arem heb...Het valt my zacht... enz.
(Men hoort zachtjes onder 't venster de marsch slaen.)
mathieu.
En kyk, mamzel! met uw verlof! wy zullen niet lang behoeven te wachten... Daer trekken zy reeds voorby... De stommen Hans is vooraen... Kyk maer eens...
roza,
die naer het venster gevlogen is, werpt schielyk een gil uit.
Is 't mogelyk... Ach!
mathieu.
Saperbleu! mamzel! met uw verlof! waerom gilt gy? Is die arme gevangene welligt...
roza,
met moeite.
Het is.... het is.... myn broeder.... (Zy bezwymt in Mathieu's arm) .
mathieu.
Help! help! mejufvrouw Bonneau!.. | |
Zesde tooneel.
De vorigen, JUFVROUW BONNEAU, WILLEM, huisbedienden.
koor.
No 14. Wyze van: Wallace.
Wat is haer wedervaren?
Dat haer zoo 'n schrik komt baren...
Laet ons geen moeite sparen,
Op dat zy weêr bekom'.
einde van het derde tafereel.
|
|