|
| |
| |
| |
II. Zinne-beeld.
De Argelistige Tonge.
| Lemma. | Exitium Confert... |
| Zinspreuk. | Geen medecyn |
| | Voór dit veneyn. |
DE slange dood een mensch doór haer vergifte schigten:
En daer van mag ik ook een looze Tong' betigten,
Die doór haer snood gevley en ander lokt tot 't kwaed,
Hier wond een deugtzaem hert, daer imand trekt tot haet
Neemt, dat gy zit in 't gras om wynig tyds te rusten
En uw' vermoeyden geeft een poosken te belusten,
En dat'er aen uw zyd' is schuylend' een Serpent,
Dat, eer gy 't minste pyst, u aen het lichaem schend;
Al is 't dat gy zoo haest dat niet en kont bemerken,
Nogtans gy zyt gewond; en die waert eenen sterken
Word zeffens van u kragt berooft, en voelt gewis,
Dat op die zelve plaets uw dood gelegen is:
| |
| |
Als eertyds Coridon ging sijne schaepen weyden
Langs eenig jeudig veld of aen de groener heyden,
Zoo was sijn belust te kwelen eenig lied,
Tot vreugden van den geest in eenig groot verdriet.
Hy, om dit wel te doen, begonst zig neêr-te-zetten,
Maer zonder eens te zien en zonder eens te letten
Waer hy gezeten was; doch naer een korten tyd
Was hy tot voórder reys met sijne gevolg bereyd;
Maer naer een wynig wegs te hebben voortgetreden
Voelt hy een slim vergift doórknagen sijne leden,
Hy weét niet wat het is, het woelt hem aen het hert
Hoe dat hy verder-gaet, hoe meer hy voelt de smert:
Hy keert dan zeffens weér, en zonder eens te denkken
Wat hem doór g'heel het lyf zoo zeffens kwam te krenkken,
Gebeurt het dat hy ziet een Slange tusschen 't gras,
Daer hy een wynig tyds te-neér gezeten was.
Dan klopt hem g'heel het hert, sijn hairen staen te bergen
Hy wilt, by kan zig niet om sijne smerte vergen,
Bezonder doen hy pyst, dat op zoo korten stond,
En van zoo-klyne beêst, den mensch kan zyn gewont:
Dus, zoo het slim vergift kwam om sijn hert te sweven
Verging sijn kragt, en zit, scheyd zeffens uyt het leven:
Doch naer ik 't stuk bemerk, sijn leste woórden zyn:
O argelistig dier! ô snood' en valsch venyn!
'T gaet effen ook aldus wanneer u komt genaeken
Een loos vermeten kwant, die handelt van die zaeken
Waer med' hy, eer gy ;t merkt, doórwond geheel uw hert,
Want korten tyd daer naer voelt gy de bitter smert:
Daer zyn'er die u dienst en jonsten zullen toonen,
Die gy met weder jonst al dikwils kwaemt te loonen;
Maer, zoo gy't wel verstaet, het is een slegten vriend
Die u om sijn profyt sijn jonsten mede dient:
Wagt maer een korten tyd, naer streelen en naer vleyden
Zult gy zoo valschen vriend zien van u aenzigt scheyden,
Om agter uwen rug te zeggen alle kwaed,
Dat u en uwen naem ten vollen tegen gaet.
| |
| |
Daer zyn'er ook al veél, die niet en konnen lyden
Dat ander tot de Deugd zig teenemael beryden,
En dezen zullen ons al geven goeden raed,
Maer, zoo men't wel bevat, 't is tot een meerder kwaed.
Sy zullen doór gevley ons tot de zonden poogen
Sy zullen niet het minst dat Deugtzaem is gedoogen,
Doch alles, zeggen sy, omdat het jonkheyt dînt
Van wereld en haer slag aldus te zyn bemint.
Doch 't zyn die niet alleen dewelke gy moet vlugten,
Maer alles dat uw hert kan trekken tot genugten
Nadeelig aen de ziel'; want zoo gy niet en let,
Word gy, langs ander kant, van 't ongeval verplet.
Daer is zoo menig list, en hondert kromme wegen,
Daer is zoo slim vergif in ja en neen gelegen,
Pyst dan met goed beleyd en welgestelt verstand,
Wat u beschaden kan langs menig ander kant:
Dit dient alzoo verstaen, gy moet voórzigtig wezen,
Dat, als gy eenen boek wilt nemen om te lezen,
Wel let en onderzoekt, of dat hy g'oorloóft is;
Want anders, leest gy hem, 't is uw verargenis:
Al heéft den boek geen Tong' daer zyn nogtans verborgen
Veel schigten van bedrog, die gy, berooft van zorgen,
Laet komen in uw hert; en zoo word gy gewond,
Ja tot uw groot verderf beswykt ten zelven stond.
Eylaes! hoe menig boek ziet m'hedendaegs verkoopen
Niet aen een mensch alleen, maer aen geheele hoopen,
Waer in de jonkheyt vind het ghen' de dertelheyd
Doet blaken in het hert doór kwaey begeerlykheyd!
Het is maer al te klaer, dat men, van zulke boeken
Wie dat den meester is, niet verr' zoud' moeten zoeken;
Al is 't dat eenen mensch de zelve heéft gemaekt,
Den duyvel heéft nogtans daer altyd by gewaekt:
Dan stroeyt hy in 't verstand ontugtige gedagten
Die alle Deugd en goed ja weérdigheyd veragten;
En stelt in 't openbaer des werelds dwaze min,
Genugten van het vleesch, en menig valsch gespin.
| |
| |
Die zulke boeken leest, moet vast zeker weten,
Dat hy haest teenemael sijn pligten zal vergéten,
En geven zig geheel ten besten aen sijn' lust,
Die schier doôr geén geweld kan worden uytgeblust.
Gelyk dan eene Tong', die imand wilt verleyden,
Of lokt tot vuyle min, of wilt de vriendschap scheyden,
Zoo doet ook eenen boek, die kwade wegen leert,
Tot vuyle lusten neygt en van de Deugden keert.
'T is hier dat idereen wel mag voorzigtig wezen,
Van zulke boeken noyt, 't vergif der ziel', te lezen,
Want daer verborgen is den schicht van alle kwaed:
Wie dat gy zyt of niet volgt dezen goeden raed:
Schout met een kloek gemoed de plaetsen daer die menschen
Verkeeren, die u maer van 't goed te trekken wenschen:
Ja let op alles wel: want zomtyds is 't venyn
Bedekt; en gy aenziet het voór den besten wyn.
| |
Vermaeninge.
IK hebbe, zo my dunkt, eene looze en argelistige Tonge zeer-wel vergeleken by die van eene slange: want gelyk dat gediert ons beschaedigt eer dat wy dat bemerken: alzoo zal eene boôze Tonge zig besteden om een ander 't zy op d' een of d'andere manier argelistiglyk te benadeélen: daerom dunkt my wel geraedzaem te zyn van dit Zinne-beêld mede mynen oorspronk te nemen, aengezien 'er geen kwaed meer ygen is aen de Tonge als dit, waer uyt ook vele andere misbruyken hunnen oorspronk zyn nemende: zeer wel ende diepzinniglyk hebben de schryvers aen de Tonge dit Anagramma of Letter-wisselinge
| |
| |
toegepast, Lingua, anguis, maer alleenelyk eene letter-veranderende; het welk tot onzen propoóst zeer dienstig is: voegt daer by, dat uyt den zelven hoofde de Italianen het woórd anguilla (dat ik hier neme voór eene slange) toepassen zonder eenig verschil van letteren aen dit la Lingua de Tonge: willende te kennen geven dat den naem met de daed ook zeer wel is over-een-komende. Hoe argelistig eene slange is weét den Lezer, en doór hooren verhaelen, ende doór het lezen van de auteurs die daer-af verhandelen; doch aengezien ik onder dezen naem ook wille verstaen alle diergelyk gediert, zoo zal dit toepassen aen het serpent dat onze eerste moeder Eva zoo leelyk bedrogen heéft, om aldus het voôrgaende Zinne-beéld te bevestigen en te doen zien, wat nadeel van 't beginzel des werelds-af de argelistigheyd der Tonge veroorzaekt heéft.
Onze eerste Ouders, Adam en Eva, in den wonderbaeren lust-hof des aerdsch-paradys gestelt zynde, genoten aldaer onuytsprekelyke genoegten; maer den duyvel, benyder van zoo-groot geluk, konde dit niet langer lyden, ja nog meer verbittert zynde om-dat hy wiste dat den mensch de plaets, daer hy uytgestooten was, zoude bekleeden, heéft, naer verschyde middelen met de sijne daer over gepleegt zynde, ten laeste de gedaente van een serpent aengenomen, denkende dat dit den besten vond | |
| |
was om sijn voórnemen te doen gelukken: hy dan, naer eene rype overlegginge, begonst Eva doór sijne gemaskerde pluym-strykeryen allengskens te bekoren; ziende dan, dat doór het gedurig poogen haer hert begonst te verslappen, herman sijne argelistige streelinge, zeggende: Eritis sicut Dii, scientes bonum & malum. Gy-liden zult gelyk Goden zyn, wetende het goed ende het kwaed. Zoo-verre dat Eva, die ongelukkig Eva, den appel afgeplokken en hem geproeft heéft. Tulit de fructu illius & comêdit. Het argelistig Serpent, ziende dat sijnen aenslag wel gelukt was, liet geenen tyd verloren gaen om doór Eva Adam insgelyks te bedriegen; den welken niet wederstaende aen het listig verzoek van sijne vrouw, heéft sy den appel aen hem gegeven, den welken daer in gebeten heéft. Deditquè viro suo, qui comêdit. O ongelukkige Eva! hadde gy zoo-zeer niet geluystert naer het argelistig Serpent, uwe Tonge zoude zoo bedrigelyk niet hebben weten te streelen: het loos Serpent hadde u eerst bedrogen, en met uwen val niet te vrede zynde heéft u andermael aengelokt om Adam tot het zelve misdaed te trekken: waerom hebt gy, ô onbedagte! deze uwe dwaesheyt met eene tweede derven vergrooten? waerom hebt gy ons allegader in zoo-eenen allendigen staet, onder een zwaer jok, zoo seffens, zoo onvoórsigtiglijk gesmeten? my dunkt dat | |
| |
ik haer hoore antwoórden: het Serpent heéft my voórgehouden schoone en aenlokkende woórden, het heéft my doór schoone beloften gestreelt, het heéft my een opperste geluk beloóft, en ik hebbe gedagt, dat ik aen zoo-schoone woórden moeste gehoor geven; maer eylaes! daer naer hebbe ik maer al-te-waer bevonden, dat onder zoo-zoete streelinge de alderbitterste ellenden begrepen waeren: Serpens decêpit me, & comêdi! Het Serpent heéft my bedrogen, ende ik hebbe de vrugt gesmaekt! doch wat heéft u aengeport deze vrugt te geven aen uwen Man?... sy antwoórd: het Serpent heéft my daer toe gebragt: maer waerom moest gy daer nae luysteren? de streelingen hebben my overmeestert: O dwaze Eva, die, met uw eygen ongeluk niet te vreden zynde, dat van uwen Man en ons alle hebt veroorzaekt! my dunkt ook dat ik Adam hoore zeggen tegen den Heere: Mulier, quam dedisti mihi sociam, dedit mihi de ligno, & comêdi. De Vrouwe, die gy my gegeven hebt, heéft my de vrugt gegeven, en ik hebbe die geëten. O wreeden appel-beét, die het menschelyk geslagt, noch niet geboren zynde, aen zoo-ellendig lot onderwierpt, zoodat het, alle goed verliezende, alle kwaed, ja de dood zelfs tot deel kreég! en nogtans dit alles heéft begonst, en vervoordert de argelistige Tonge van het Serpent, | |
| |
en die van eene streelende Eva zoo-verre gebragt, dat den ongelukkigen Adam het beklagelyk stuk voltrokken heéft: zoo-dat uyt dit kwaed alle kwaed is voórtgekomen, dat wy nog dagelyks, ongelukkig nakomelingen, ondervinden. Dit weét gy ô mensch; maer dit te weéten is u niet behulpzaem; ten zy dat gy alle de dagen uws levens indagtig zyt den swaeren val van uw onbedagte eerste Ouders: doch waerom dit? zult gy van my vraegen: op-dat gy vaster in uwe memorie zoude printen en behouden, wat schaede de argelistige Tonge by-brengt: om dit wel indagtig te zyn, houd deze twee veerskens in uw verstand.
Primum prima virum mulier dejêcit in imum
Sed priùs auguînis illaqueata dolis.
De eerste Vrouw, eylaes! heéft haren Man bedrogen,
Dîe eerst doór een Serpent arg'listig wierd bewogen.
Nogte gy moet niet zeggen, dat daer mede dit groot kwaed is opgehouden, want deze vleyende aenlokzelfs, bedekt onder een alderschadelykste mom-aenzigt: om niet verre van ons eerste exempel af-te-wyken brenge ik hier ten toon tot bevestinge den ongelukkigen Caïn: dezen ziende, dat de Offerhande, die sijnen Broeder Abel gedaen hadde, meer behaegde aen Godt als de sijne, heéft daer doór eenen onverzoenelyken | |
| |
haet tegen sijnen onnoozelen Broeder op-gevat: om dezen sijn uytwerkzel te geven heéft hy, naer vele listen gebruykt te hebben, geen bedrog bekwaemer gevonden, als-dat van sijne argelistige Tonge, want hy zeyde tegen sijnen Broeder met een vergiftige Tonge; Egrediamur foras. Laet ons buyten gaen. Ende ziet het uytwerkzel van syn vervloekt op-zet, dat hy te weég gebracht hadde doór sijne bedriegelyke Tonge: Cumquè essent in agro, consurrexit Cain adversus Fratrem suum Abel, & interfecit eum. Ende alswanneer sy op den akker gekomen waeren, is CaÏn tegen synen Broeder Abel opgestaen, ende hy heéft hem gedood. ô verfoeyelijk uytwerkzel van twee woórden, Egrediamur foras! Laet ons buyten gaen! deze zyn de oorzaek geweest van zoo-goddeloos Schelmstuk, van het welk Caïn zelfs getuygt; Major est iniquitas mea, quam ut veniam merear. Myne boosheyd is grooter, als dat ik vergiffenis verdiene.
Om deze tyden wat naeder te komen ende de argelistigheyd, die heden onder andere het gemeynste is, aen-te-raken, gaen ik hier handelen van die vleyende en streelende Tongen, die andere, 't zy in 't gehym, 't zy in't openbaer, doór hunnen al-te-vryen klap zoeken af-te-trekken van den weg der Zeegbaerheyd ende hun hert te vergallen doór het alderschadelijkste lok-aes der verdoemelijke | |
| |
Sodoms-appelen, teweten de genugten van een ongeregelt leven.
Wie was het, die ik over eenige dagen zag staen klappen by een deugdzaeme Dogter? 't schynt geweest te hebben eenen van de hedendaegsche ligte kwanten en verleyders van de Godtvreezende; ik tusschen byde de verthooninge en wynig bespiedende hoorde hier en daer eenige gefatsoeneerde kwink-slagen, ja suyker-zoete woórden overdekt met den honig van vleyery; zoo-nogtans dat de zaek meer berispens als lachens weérdig was, want om alles met wynige woórden uyt-te-drukken, moet ik bekennen, dat den aerdigen Adonis zoo-wel syne partye wist te spêlen en op zulken aengenaemen thoon zong, dat syne stemme alleen de zoet-aerdigheyd van inborst alreeds te kennen gaf: alswanneer dan deze zeldzaeme comedie al-vry wat lang geduert hadde, begonst den avond zoo-seffens te vallen, dat ik my wel-haest naer huys vertrokt, zoodat ik niet en wete, wanneer die vermomde samen-spraek geêyndigt is geweest. Wat'er van zy ofte niet, ik ben niet beschaemt van te zeggen, dat dusdanige vleyeryen en bedriegelijke streelingen bekwaem zyn om zeegbaere gemoederen te ontstigten, ende (hetghene nog dagelijks gebeurt) het onkruyd van kwaede passien in het hert van de onnoozele te verspreyden, hetwelke sijn | |
| |
wortels uytschietende zeer-dikwils doór geene moeyte kan uytgeroeyt worden. Dog om te doen zien dat eene argelistige Tonge dikwils verzelt is met eene zeer-berispelijke onbeschaemtheyd, doôr dewelke sy vryelijker uytwerkt haer verdoemelijk opzet van ander te verwilligen tot haeren kant, laet ons dit betoonen uyt een dagelijks Exempel: Men komt in eenig gezelschap, (geen agt nemende wie daer tegenwoordig is, 't zy ontzagbaere 't zy voôrzigtige perzoonen; 't zy jonge ende haestgeraekte liden; 't zy deugtzaeme ende eerbaere herten) men draegt zig eenigen tyds als welgemaniert, man groet die en deze; maer, nauwelijks eenig discours beginnende te verhaelen, slaegt men daer eenige onbeschoefte woôrden tusschen, men gaet alzoo voôrder tot meerdere onbetamelijkheyd in 't spreken, ja men gaet zoo-verre, dat men, niet meer bedektelijk, maer opentlijk de alderonbetamelijkste manieren van zig te doen verstaen gebruykt: hy dan gaet over van eenige Nouvelles, aen hem byna alleen bekent, (die of de gazet of eenige nieuws-papieren, zoo hy verciert, verhalen) tot het aenkondigen van eenige vremde historien hier of daer nu reeds voôrgevallen, onder de welke, ô argelistige Tonge! bedekt is het vergif van Onkuysheyd, om andere, die deze zaken niet en kennen, tot het kwaed te trekken. Mag ik | |
| |
nu niet zeggen; dat dusdanige argelistige Tonge zoo-veél poincten heéft als'er menschen tegenwoôrdig zyn die deze nieuwigheden met vermaek aenhooren? ja voôrwaer, gemerkt het zeker is, dat zulke verhandelingen zoo groote kragt hebben op onnoozele, en somtyds ook op meerderjaerige, dat sy een onherstellyk nadeel aen de ziel veroorzaeken. Wat dunkt u nu Aendagtigen Lezer? scheynt het u nog wonder, dat ik eene argelistige Tonge by die van eene Slange of Serpent vergeleken hebbe? ik hoore u andwoôrden: ik vatte waer gy henen wilt, want dusdanige Tonge is al veél arger als die van eene Slange, aengezien sy'er veéle op een en den zelven stond dood nae de ziel, of ten minsten wond: daerom zegt zeer wel den Psalmist van eene argelistige Tonge: Molliti sunt sermones ejus super oleum, & ipsi sunt jacula: Haere woórden zyn zoeter als olie, en sy zyn schigten; te weten schigten, die de aldervenynigste zijn.
Deze faute is dan heden zoo-gemeyn, dat ik wel zoude mogen vraegen ten dezen opzigte voôr het grootste deel: Quis est enim qui non deliquerit in Linguâ sua? Wie isser, die niet gezondigt heéft doór syne Tonge? waer uyt te besluyten is, dat'er op onze ellendige Tyden alderhande soorten van bedrog en listen doôr de Tonge opgerokt worden, de- | |
| |
welke zoo-gemeyn zyn, dat de deugdzaemste zelfs voôr de zelve sig niet genoeg wagten konnen, aengezien men over-al strikken legt om de goede te bedriegen.
Ik zoude, dat ik vermogt, van de kwaede Boeken, die'er hedendaegs zoo gemyn zyn, geen gewag maken; dog gemerkt sy nog dagelijks hun venyn hier en daer verstroeyen, zoo-dunkt my langs dezen kant niet te vergeefs te zullen zyn hier van eene korte verhandelinge te maeken, zoo veél te meer, omdat deze materie op de tegenwoordige niet wynig betrek is hebbende. Wel is waer, dat hier den sonus, den klank, niet en is, gelijkerwys dat alles, het ghene men spreken noemt, hebben moet: maer gemerkt den sonus niet zoo zeer als het kwaed gevolg moet aenmerkt worden, zoo mag ik eenigsins de kwade Boeken, alhoewel sprakeloos, hier ter plaetze vermelden, om dieswille dat sy, op een zekere manier gesproken, zoo-vele Tongem hebben daer sy listen ende lagen mede komen te leggen, als'er dobbelzinnige, ontugtige en onschriftelijke woórden in hen te vinden zyn. Christus die vermaent ons by Mattheus: Attendite à falsis Prophetis, qui veniunt ad vos (Non missi à Deo, sed à diabelo) in vestimentis Ovium; intrinsecùs autem sunt lupi rapaces. Wagt ulieden voór de valsche Propheten (niet gezonden van Godt, maer
| |
| |
van den duyvel) dewelke tot u komen in den schyn van schapen; maer die in hun hert verslindende wolven zyn: dewelke te weten onder den dekmantel van vermaekelijke voórstellingen het vergif van ontugtigheyd mengelen, en, benydende dat de goede dagelijks voortgank doen in den weg der deugd, alle bedekte listen ende dolingen aenwenden, om die van opset te doen veranderen; dewelke de waere Catholike Apostolike ende Roomsche Religie doôr hunne argelistige en goddelooze treken zoeken omverre te smyten, om de doolingen en bedrigeryen doen plaets te grypen; dewelke alles, dat loffelijk ende voôrdeelig is aen de ziel, zoeken voôr ydele beuzel-praetjens uyt-te maeken, om de goddelooze vryheyd van ongebonde manieren in-te-voeren; dewelke zoo-onbeschaemt, zoo-verleydende geworden zyn, dat sy de onberoerlijke Waerheyd der Evangelien, ja zelfs de onfeylbare uytsprake Godts derven aenranden ende nae hunne beliefte, die goddeloos is, omdraeyen; die eyndelijk alle tydelijke ende eeuwige straffen willen te niet doen, ende eene nieuwe Leeringe, die van alle Geestelijk gedoemt is, invoeren, op dat'er, geene vreeze, geen opzigt, geen agterdenken meer te vinden zynde, alles, dat boos, ontugtig, goddeloos is, des te vryer zoude worden geplogen.
| |
| |
Paulus heéft eertyds, de sijne van alle ongemak willende verhoeden, hen zeer wel gewaerschouwt: Attendite vobis & universo gregi: ego scio, quoniam intrabunt post discessionem meam Lupi rapaces in vos, non parcentes gregi. Zyt voór u-lieden ende geheel uwe kudde bezorgt: ik weet, dat naer mijn vertrek hongerige Wolven tot u-lieden zullen komen, uwe kudde niet spaerende. En wie zyn deze hongerige Wolven anders, als die ontugtige Autheurs, dewelke de alderschadelijkste Boeken laeten uytgaen om de zielen der onnoozele te verslinden? het zyn deze, dewelke de eenige ware Religie derven voór dwaes uytmaeken, ende de onbevlekte Lammeren der Kerke Christi van den schaepstal van hunnen getrouwen Herder zoeken af-te-trekken; maer ik waerschouwe een ider in tyds met de woórden van den Evangelist Joannes. Si quis venit ad vos, & hanc doctrinam non affert, nolite recipere eum in domum, nec ave ei dixeritis; Is 't dat iemand tot u-lieden komt ende deze Leeringe (teweten de Catholike Apostolike en Roomsche Leeringe, die alleen de waere is) niet mede brengt, en wilt hem niet ontfangen in uw buys, ende gy zult hem geenen goeden dag bieden. Ik gebruyk de woórden van Cyrpianus, die hy heéft gesproken van de ketters. Vitate, quaso vos, ejusmodi homines: Vlugt, bidde ik u-liden,
| |
| |
zulke menschen; en vlugt niet alleen hunnen perzoon, maer ook hunne hoedanigheden: schouwt voóral hunne leeringe, die stinkt als de peste, ende die sy met eenigen honig overdekken in hunne Schriften, op-dat uw hert de bitterheyd daer naer te-meer zoude smaeken: Let dan in tyds toe dat u geene lagen geleyd worden . Gy zult deze Boeken kennen aen den kwaeden naem die sy hebben doór hunne goddelooze voórstellingen: à fructibus eorum cognoscetis eos. Gy zult hun kennen aen hunne vrugten. Ende op dat gy hier niet bedrogen worde, gaet eerst by wyze Mannen te raeden, eer-dat gy eenen onbekenden Boek u verstout te lezen, want u misschien latende voórstaen, dat alles zonder perykel is, zoude gy misschien te laet ondervinden dat de woórden van Paulus maer al-te-waer zyn. Per dulces sermones & benedictiones seducunt corda innocentium. Doór zoete woórden, ende geluksbiedingen verleyden sy de herten der onnoozele: want hunnen raed is als den canker. Sermo eorum ut cancer serpit.
Eyndelijk niet allen door de Tonge maer ook doôr de Penne kan men schaede leyden: diesvolgens Hos divita, Vlugt deze, ende verfoyt, als het grootste vergif, hunne werken en schriften. kwaede Boeken zyn het verderf der zeden.
| |
| |
Dit alles dan rypelijk overwogen hebbende zal men gemakkelijk konnen besluyten wat ons hier in te-doen-staet: willen wy de reden gebruyken, wy zullen het gevaer schouwen. Eenen voôrzigtigen voôrkomt het ongeval doôr eene gedurige op-lettentheyd. Daerom hope ik, dat gy, Lezer, alhier een goed beraed nemen zult, om u, zyt gy pligtig, alhier te spiegelen, en vervolgens uyt uwen misslag te leeren wat u voôrtaen te betragten staet. Ik verzoeke U dan nog eens, dat gy my mededeelt de zelve Aendagtigheyd, die gy my alreeds zoo-mildelijk hebt betoont; wy zullen de andere eygendommen van eene booze Tonge gaen zien, dewelke ik, zoo-veél mijn vermogen zal toe-laeten, aen elk Zinne-beéld zal gaen toevoegen. Daer en tusschen het blyft zeker om een ider eenen af-keer van de argelistige Tonge aentejaegen:
Lingua malum, quo non aliud fallacius ullum.
De Tong is zoo een listig kwaed,
Dat s' alle kwaed te boven gaet.
Teweten:
Evertit probitatis opes, Sublimia calcat,
Innocuum pariter nîl sinit esse diu,
Sy smeyt wel haest te grond dat goed en deftig is,
En brengt, waer deugden zyn, niet als verargernis.
|
|
Auteursrechtvrij