Reize in de binnen-landen van Zuid-Africa

[9 Juli 1803]

ZATURDAG den 9e JULY. De menigvuldige kleine wanorders welke tot hier toe op onze reize onder de Hottentotten plaats hadden, deden den Generaal noodig oordeelen om eenige pointen tot voorkoming van de zelve in het vervolg, aan den Luitenant Gilmer uittereyken.

De Kapitein Alberty de moeite genomen hebbende om gedurende onze reize van de Algoabaay tot hier op Graaf Reinett de Thermometersche opmerkingen te doen, zyn dezelven agter dit journal gevoegd.⁵⁸⁶

De verschillende houtsoorten, welke ons gedurende die tyd zyn geworden, zyn de navolgende:⁵⁸⁷

No.

1.	Vaderlandsche Willige.
2.	Doornhout
3.	Bosch-bourbogne
4.	Castanjehout
5.	Olyvenhout
6.	Africaansche willige
7.	Wagt-een-beetje
8.	Carruhout
9.	Niesthout
10.	Massanuhout of Hoenderspoor
11.	Pruimenhout
12.	Quarryhout
13.	Hottentots bourbogne

586 Infra p. 198. Alberti se lys termometerlesings word wel ook by die amptelike joernaal genoem (G.M. IV, pp. 182-183) maar word apart as Bylae IV (na p. 331) gepubliseer sodat dit Bylae V (die joernaal van die reis na Saldanha- en St. Helenabaai, Mei 1804) voorafgaan. Dit dui daarop dat Godée Molsbergen (of die uitgewers van G.M. IV namens hom) die lys van Alberti uit die Paravicini-handskrif in Den Haag gehaal het - soos met die daaropvolgende joernaal die geval was - en nie uit die Haagse handskrif van die amptelike joernaal nie.

587 Die houtsoorte in volgorde soos in die lys genoem:
1. Vaderlandswilger, vaarlandswilg, Kaapse wilg, Salix capensis, Thunb. 2. Acacia horrida? 3. Volgens T.R. Sim (The Forests and Forest Flora of the Cape Colony, Aberdeen, 1907, pp. 206-207), twee boomsoorte: Schotia Latifolia (met wit hout) en Schotia Speciosa (rooibruin hout). Een hiervan was dan waarskynlik die ‘Bosboerboonboom’, die ander die ‘Hottentots-boerboonboom’ van nr. 13, hieronder genoem. 4. Kastaiinghout, Calodendron capense, Thunb. 5. Olea verrucosa, Link. 6. Dieselfde as nr. 1? 7. Capparis Zeyheri (of Capparis citrifolia?) Scutia myrtina, Kurz? 8. Rhus Lancea (viminalis?) 9. Nieshout, Ptaeroxylon utile. E & Z. 10. Massanu (supra voetn. 397) is 'n naam wat nie meer aangetref word nie: hoenderspoor (doringpeer), Scolopia Zeyheri. Arn. 11. Kafferpruim? Odina Kaffra; Harpephyllum caffrum. Die wildepruim (volgens Burchell) Pappea capensis. 12. Ghwarriehout, Euclea undulata (fam. Ebenaceae). Ook Euclea crispa (voorheen lanceolata). 13. Sien nr. 3 hierbo. 14. Capparis albitrunca. 15. Wildeperske- of spekhout, Kiggelaria Dregeana Turcz.

[p. 158]

14.	Witgat
15.	Spekboom

Nota: het woord Bourbogne werd algemeen gebruikt; men denkt dat het een verkeerde uitspraak van Boeren-boonen is, wyl dit hout een peulvrugt draagd die door de Hottentotten gegeten word, en veel meer op Boeren Boonen gelykt als op iets dat in betrekking kan staan met het huys der Koningen van Vrankryk of met Bourgondien.

Het voornemen zynde op morgen onze reize weder aantenemen, werd het overige van den dag besteed tot de nodige beschikkingen, het pakken der wagens, het aanbetalen der rekeningen, etc.

Eenige ingezetenen kwamen den Generaal nog over hunne byzondere zaken onderhouden.