Princeliicke deuiisen

[p. 44]

XIV. Plus oultre.

Den geest wilt nimmermeere gerust oft stille staen:
Hoe verde dat hij comt hij wilt noch verder gaen.

Noch verder gaen in deugt dan Hercules oint dede,
Is voor een edel helt te prijsen t'aller tijt.
En dit nam Karel aen, die sulck een Rijck met vrede
Gebiede naer sijn wil, dat al de Werelt wijt

[p. 45]

 

Geen meer soo machtich Vorst gehadt heeft van te vooren.

 

Godt gunde hem sijnen wensch in al dat hij begon,

 

Soo dat hij d'eene voor en d'ander nae verwon,

 

Iae oock sich selven met, doe hij Rust heeft vercoren.

Karel den vijfden van dien naem, Keyser van het Roomsche Rijck, voert hedensdaechs voor sijn Devijse twee Stijlen oft Pilaren, die de ouders de twee Colomnen van Hercules plagen te noemen. De welcke zijn twee hooge bergen oft wtstekende ende verre in Zee loopende rootsen oft clippen, vanden anderen ontrent seven hondert vademen (oft beter stappen) verscheyden staende: de eene is in Barbarijen, ende gaet Afrijken aen, genaemt Abila: de ander is int Rijck van Granaden, ende gaet Spaengnien aen, Calpe geheeten. Tusschen dese twee Colomnen is een engte oft Zee-mont, diemen de Straet van Gibraltar, oft ooc de Ente van Sivilien noemt. De Poeeten meynden dat in dese Engte eertijts maer een vaste geheele rootse en was, de welcke den inganck van de twee Zeeen dicht toehiel: maer dat sij van Hercules met gewelt gheopent is geweest, om de Groote Zee oft Oceaen daer door in te laten comen. Ende tot gedenckenisse van dien soo werden dese twee Colomnen oft Pilaren aldaer opgerecht, in twee verscheyden deelen des Werelts; te weten d'een in Africa, d'ander in Europa. Ten anderen, om dies wille datter in oude tijden een gebruyck ende maniere was dat de groote Princen ende Vorsten eenige Gedenck-teeckenen op te rechten plagen, als hooghe

[p. 46]

Bogen, Vouten oft Verwulfsels, ende oock Stijlen oft Colomnen, ter plaetsen daer sij hun reysen oft wtlandicheden volent hadden (gelijck men leest dat Alexander aen verscheyden canten van Asien naderhant oock gedaen heeft) soo heeft men oock vermoedet dat Hercules, om dat hij niet verder dan daer dese twee Pilaren staen, gecomen en was in alle sijn verreysingen, daerom oock dese twee voorseyde heuvelen als Stijlen opgerecht soude mogen hebben. De welcke inder waerheyt sulcx zijn, datmen niet sekerlijk en can geweten oftse daer wtter naturen over menige hondert iaren geweest, oft met menschen handen gemaect zijn. Niettemin soo veel isser van, datter eertijts eenen Tempel oft Kerck plocht te wesen, daer Hannibal in sacrificeerde oft sijnen brand-offer dede, wanneer hij van meeninge ende op reyse was, om oorloge tegen Italien te gaen voeren: In welcke Kerck oock twee Copere oft Metaele Colomnen waeren, elck acht cubitus, dat is ontrent de twaelf voeten hooch: waer wt de treffelickheyt ende costelickheyt van dat gebouw blijckeliken was. Ende dese plaetse wierdt voor het Eynd des Werelts (nae het ramen van veelen) gehouden. Want daer en is geen gedenckenis, dat oint iemant verder oft voorbij dees Pilaren geseylt heeft voor de tijden van den voorseyden tegenwoordelijken gebiedenden Keyser Kaerel: Binnen wiens gebiedinge oft Keyserdom sijn ondersaten wt Spaengnien seylende, veel Eylanden ende bewoonde oft bewoonbaere plaetsen ontdect ende gevonden hebben: Als

[p. 47]

insgelijcx oock gedaen hebben de Portugisen: de welcke seer veel landen verovert ende onder hun gebiet gebrocht hebben, soo wel Oostwaerts als Westwaerts in. Om welcke vrome daden ende verbreydingen van sijn lantpalen oft limiten te bewijsen, draecht den voorseyden Keyser in sijn Devise de voorvermelde Colomnen: met hope (soo hij seydt) om noch voorder te trecken, ende noch te conquesteren oft te gewinnen tgene dat Noch voorbij oft Noch verder (in Fransch Plus oultre) gelegen is.