De geschiedenis van Suriname

[p. 28]

De immigratie van Javaanse kontraktarbeiders

Hoe was het mogelijk, dat arbeidskrachten weggelokt konden worden uit het van nature zo rijke Indië? Vanaf de oprichting van de Oost-Indische Compagnie in 1602 was de bevolking uitgeplunderd, met als enig doel: de Europese markt te voorzien van winstgevende tropische Produkten. Tengevolge van dit bewind was het bevolkingsaantal van Indië aan het eind van de 18de eeuw met 1/3 verminderd! In 1824 nam de Nederlandse Handels Mij. de taak van de Compagnie over.

De uitbuiting van de bevolking ging onverminderd voort: hoge belasting werd geheven; goede bouwgrond ontnomen; de bevolking werd gedwongen tot arbeid voor de Nederlandse markt, vaak tegen een loon van slechts enkele guldens per jaar! Vooral op Java steeg de nood.

Men zag geen kans meer om een minimum bestaan op te bouwen.

Het was dan ook geen wonder, dat omstreeks 1900 ruim 300.000 Javanen als kontraktarbeiders elders werk zochten.

[p. 29]

Van deze situatie maakte de Nederlandse Handels Mij. gebruik om kontraktarbeiders te ronselen voor haar bezitting in Suriname: de suikerplantage Mariënburg. In 1890 vertrokken de eerste Javaanse emigranten naar Suriname. Was het handelswaar of waren het mensen, die de Nederlandse Handels Mij. over zee liet vervoeren, als haringen in een ton in het scheepsruim opeengepakt?

De reis duurde 3 1/2 maand. Er was tekort aan voedsel, wat er was, was bedorven. Er waren geen warme kleren. Er braken epidemieën uit. Bij één van de eerste reizen stierven er 48 van de 612 emigranten, 200 waren er ernstig ziek. Zó sprong de Nederlandse Handels Mij. om met de belangen van haar arbeiders. Dezelfde maatschappij is nu opgegaan in de Algemene Bank Nederland, die nauwe betrekkingen onderhoudt met het generaalsbewind in Indonesië.