De geschiedenis van Suriname

[p. 20]

De afschaffing van de slavernij

In 1833 werd in de engelse kolonieën de slavernij afgeschaft en in 1848 in de franse koloniën. Door de voortdurende strijd van de Marrons, werd dit ook voor de nederlandse kolonialisten in Suriname onafwendbaar. Het werd daarom noodzakelijk de kolonie voor de afschaffing van de slavernij van nieuwe goedkope arbeidskrachten te voorzien. Een eerste poging werd gedaan in 1845 door de Kolonisatie van groningse boeren. Maar de plantagehouders wilden niet dat blanken met hun handen zouden werken op voet van gelijkheid met gekleurden. Het plan werd tegengewerkt. De groningse boeren werden met hun gezinnen op een verlaten plantage in de rimboe gezet. Er stonden slechts enkele hutten met palmblad daken, enkele nog maar half af. Toen zij hun bestemming zagen, begonnen de vrouwen en kinderen te jammeren, de mannen wanhoopten. Binnen enkele maanden stierf de helft van hen door ziekte en gebrek. In 1858 werd een tweede poging ondernomen: 500 kontraktarbeiders werden in China geronseld. Maar de plantagehouders wilden de Chinezen niet huren, zolang men slaven voor niets kon laten zwoegen. Het kontrakt werd daarom buiten de Chinezen om gewijzigd, zodat men hen als slaven kon behandelen. Toen de Chinese kontraktarbeiders in verzet kwamen, werden zij zonder vorm van proces, door de politie met rietslagen bestraft. Maar de ronseling van Chinese kontraktarbeiders werd niet meer herhaald.

[p. 21]

Uiteindelijk leidde het verzet van de slaven op de plantages en in de stad en de guerilla vanuit de bossen tot afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863. Slechts 30.000 nazaten waren er over van de 350.000 in Suriname ingevoerde slaven! De kolonialisten deden verwoede pogingen om hun winsten veilig te stellen. Zij wilden arbeiders hebben voor de laagst mogelijke lonen. Daarom stelden zij een periode van Staatstoezicht in van 10 jaar, waarbij de vrijgekomen slaaf verplicht was een arbeidskontrakt te sluiten, tegen een loon, dat buiten hem om werd vastgesteld. En terwijl de vrijgekomen slaaf gedwongen was voor een hongerloon te werken, kreeg de kolonist f 300,- schadeloosstelling per slaaf.

Omdat de plantagehouders bang waren dat de vrije arbeiders na de 10 jaar van Staatstoezicht een beter loon zouden eisen, werden kontraktarbeiders uit Brits-Indië geronseld, zodat er een teveel aan arbeiders ontstond. Hierdoor bleef er voor de slaaf, die net zijn vrijheid had verworven, niets anders over dan het zwaarst mogelijke werk, onder de grootste ontberingen, tegen de laagst mogelijke lonen. De Balata Compagnie haalde gouden winsten aan hen binnen! De plantage-eigenaren verdienden niet minder aan de uit Brits Indië geronselde kontraktarbeiders, die onder de meest erbarmelijke omstandigheden op de plantages moesten werken.