Oost-Groningen
(1940)–M.D. Ozinga–
Auteursrecht onbekendMeeden.Ga naar margenoot+ De NED. HERVORMDE KERK, eertijds R.-K. kerk, en haar vrijstaande toren behooren aan de Ned. Herv. Gemeente. Ga naar margenoot+ literatuur. joosting, blz. 63. - Beekman, voorm. zeeboezems, blz. 73. - brucherus, blz. 219/20. - van der aa, VII (1846), blz. 772/4. - j. tonkes, Het nageslacht van Tonko Ayolts en Eetje Eenjes, (Groningen) 1937, blz. 3. - Grafschr., blz. 202/17.  Afb. 29. Meeden. Ned. Herv. kerk. Toren, situatie en plattegrond.
Ga naar margenoot+ De op een ietwat verhoogd kerkhof gelegen kerk (afb. 29 en pl. XXIX, 2) is georiënteerd met een afwijking van 1o naar het Noorden. Zij vormt in plattegrond een rechthoek van binnenwerks 23,25 bij 7,85 M. met muren van 0,80 M., die door de tweemaal versneden beeren (met meest gewijzigde afdekkingen) en spitsboogvensters met houten ramen in vijf traveeën wordt verdeeld. | |||||
[pagina 87]
| |||||
Het door een hoog zadeldak tusschen sluitgevels gedekte gebouw is opgetrokken in baksteen van 29,5 × 9 cM., 10 lagen 99 cM. in zeer onregelmatig kruisverband. De steunbeeren aan de zuid- en ten deele aan de noordzijde zijn lang geleden vernieuwd in steen van 27 × 6,5 cM., 10 lagen 73 cM.; voor eenige jaren is het geheele plint met nieuwe steen bemetseld. De ingangen bevinden zich in de tweede travee Zz., waarvoor in de 17e of 18e eeuw een portaal is gebouwd; onder het gedichte spitsboogvenster van den oostgevel. is voorts een later ingebroken ingang aanwezig. In het portaal komt een profiel aan den dag, vermoedelijk van een verdwenen oorspronkelijk venster; aan de noordzijde is iets dergelijks te vinden. Het inwendige, waarin galerijen aan de korte zijden, wordt overdekt door eenGa naar margenoot+ koofvormig-inspringend gedrukt tongewelf, dat thans met carton is beplakt. De aan de oost(kerk)zijde toegankelijke toren (afb. 29 en pl. XXIX, 2) wordtGa naar margenoot+ afgesloten door een zadeldak tusschen sluitgevels. Omstreeks 1912 is het hierop staande kleine open spitsje weggebroken en zijn de afdekkingen der toppen op storende wijze vernieuwd. Hij is in omtrek een vierkant met zijden van 7,67 M., waarbij de muurdikte 1,40 M. bedraagt. Van den benedenvloer gemeten reikt het rechtopgaande muurwerk tot 14,10 M. en beloopt de hoogte tot den nok van het dak 19,88 M. Het gebruikte materiaal is tot ± 4,28 M. baksteen van 30 × 8 cM., 20 lagen 1,735 M. en daarboven steen van 29 à 30,5 × 9 cM., 20 lagen 2,06 M.; het basement is voor eenige jaren met nieuwe steen beklampt. Een holle waterlijst verdeelt den onversierden romp in twee gedeelten. Aan oost- en westkant heeft de onderste geleding een korfbogige vensteropening, de bovengeleding drie segmentvormig getoogde galmgaten. Inwendig vindt men rondbogige schildbogen van een verdwenen gewelf. Aan de zuidzijde is beneden een smalle schoorsteen en boven het voormalige gewelf een breedere baksteenen schoorsteen aanwezig, welker rookkanaal boven in den puntgevel uitmondt.
De kerk bezit:
Koperen doopbekken (1719, gemerkt B H en L T).Ga naar margenoot+ Preekstoel, blijkens opschrift in 1801 door den kistenmaker B. BekenkampGa naar margenoot+ uit Eeksta vervaardigd, de kuippaneelen versierd met allegorische vrouwefiguren (pl. XXX, 2). Orgel met eenvoudig front, welks tribune sinds 1934 weer bekroond wordtGa naar margenoot+ door een gesneden opzetstuk met opschrift: dit orgel is ter eeren godes gemaakt ten tijde als ds. wesselius knock pastor tiddo syerts en toncko ayalts kerkvoogden deses carspels waren door a.a. hins ao m d c c l i. Volgens van der aa beteekende dit orgel uit 1751 een vernieuwing van een, volgens vroeger aanwezige inscriptie, in het begin der 17de eeuw gemaakt orgel. Koperen collectebus, in middellijn 23 en hoog 15 cM. (1771; gemerkt at-ts), op modernen standaard. | |||||
[pagina 88]
| |||||
Ga naar margenoot+ Op het kerkhof liggen talrijke grafzerken (XVII-XIX A), veelal met geimproviseerde wapens. Onder den houten kerkvloer zouden voorts meerdere zerken verscholen zijn. Ga naar margenoot+ In den toren hangen twee klokken: 1, in middellijn 128 en hoog 110 + 23 cM. met opschrift in der tyt als ijsebrandus blanckstein en fridericus blanckstein pastoren focko tjackes en berent harms kerckvogden waren titie goossens heeft mij gegooten op de meden anno 1714; 2, in middellijn 100 en hoog 80 + 16 cM. met opschrift als johannes mensinga f. pastor sypko koerts en henricus luitjens bouman kerkvoogden op de meden waren anno m d c c l xxxiv claudius fremy mammeus fremy heidefeld me fecerunt 1784.
Ga naar margenoot+ Op de school hangt nog een klokje, in middellijk 52,5 en hoog 42 + 14 cM., met opschrift: in die tyt als ijsebrandus blançkenstien en frederykus blanckenstien pastooren berent harmens en luitien tonnies kerckvooghden waren. titie goossens me fudit voor die mieden anno 1716.
Ga naar margenoot+ Het dorp bezit twee molens:
|
|