Verzameld werk. Deel 4: proza

Besprekingen en beschouwingen

De hinderlaag
Tooneelspel in vier bedrijven door Henri Kistemaeckers

Gewoon modern melos. Daarbij wat handigheid. Zoo De hinderlaag. Niets meer. Zoogezegd tooneel-realisme, dit is in werkelijkheid romantisme van de ergste soort. Melodramatische konflikten, ondiep. Daarbij wat wil ik hier van uitdiepen spreken? De schrijver heeft merkelijk enkel met het publiek uit de Fransche hoofdstad rekening gehouden. Daar immers toch draait de wereld rond. De decoratie van ‘bon mots’ krijgt meer dan eene dekoratieve waarde. De psychologische actie van het tooneelspel is tot het uiterste minimum gereduceerd. Ik althans kan er geen belang in stellen. Het is werkelijk te veel, meer dan om de veertien dagen, een Fransch tooneelstuk, volgens dezelfde patroon, te moeten behandelen, in hoe geringe mate dan ook. Als u geen Parijzenaar zijt en u stelt ook andere eischen aan het tooneel dan hij, dan is het bespreken van deze tooneelstukken werkelijk vermoeiend. Ik steek de handen omhoog. De vertooning valt natuurlijk heel wat lichter, als u niet met groote illusies komt. U hebt dan toch steeds de handigheid. Voor baar huwelijk met Jean Guéret, heeft Sergine andere liefdesbetrekkingen gehad. Daaruit is een zoon geboren. Onder den naam van Robert Marcel wordt hij, het kind zonder ouders en zonder naam, toevallig door Guéret als ingenieur in de automobielfabriek aangenomen. Een verschrikkelijk duel in Sergine om het geluk van haar huisgezin te bewaren ofwel om Marcel zijn oorsprong bekend te maken. Wanneer de Guéret's nu hunne dochter aan Georges Durand willen uithuwen, zoekt zij bij haar kameraad Marcel hulp. Hij vraagt hare hand aan Sergine. Radeloos laat Sergine eenige ongelukkige woorden vallen. Robert Marcel verlaat het huis van Guéret en zal zich aan de zijde van het verbitterde werkvolk scharen. Op zekeren dag ontstaat er tusschen hem, als afgevaardigde der stakers en Guéret een twist. Woedend wil Guéret Marcel te lijf, te meer daar hij veronderstelt dat deze de minnaar zijner vrouw is, als Sergine te voorschijn komt en Robert als haar zoon erkent. Met Robert in hun huis te halen, moest zij vroeg of laat in de hinderlaag vallen. Na meer

[p. 490]

dan twintig jaar zwaren strijd, in de vlakte, valt zij in de hinderlaag.

Guéret wil naar Rusland vertrekken. Maar op de ruïnen van de fabriek, wijst zijn achttienjarige dochter hem terecht. De man begrijpt de zaak en ruimt voor den zoon zijner vrouw plaats aan den huiselijken haard die zij met vereenigde krachten zullen heropbouwen. Een apothéose hoort, volgens den tekst, niet bij het stuk.