Rechters eerzucht
Brieux' stukken beantwoorden bijna alle, doch in mindere mate, aan het doorsnêe Fransch tooneelspel. Zij zijn minder volgens een bepaald patroon gemaakt als de stukken van Bataille of Bernstein. Elk zijner stukken is de scenische behandeling van een sociaal vraagstuk of wil ten minste zulks zijn. Het worden vaak tendensstukken (b.v.: Les avariés, La femme seule). Om zulke stukken van blijvende waarde te maken hoeft een ongemeen technisch-sterke struktuur. Deze nu ontbreekt wel bijna geheel aan Brieux. Hij vervangt ze door de aangenomen burgerlijke tooneelconventies.
Gelijk het tooneelwerk van Heijermans zich meer bepaaldelijk tot den proletariër wendt, zoo is het Brieux' zorg de achting van het burgerlijk publiek te winnen. Zijn werk is geschreven volgens een burgerlijke ethiek. De door hem behandelde vraagstukken zijn diegene die het nauwst den burger aan het hart liggen, in de eerste plaats, - zulks spreekt van zijn standpunt van zelf - den Franschen burger. Zoo verdedigt hij in La Française de in het buitenland door de Fransche literatuur onvoordeelig beoordeelde Fransche vrouw, levend midden in de door haar gecreëerde gemoedelijkheid. Volgens dezelfde begrippen als de inhoud van zijn stukken, is de technische ontwikkeling van het spel. De hoogtepunten zijn daar waar de burger ze verwacht en ze wenscht, zijne geestigheid is goedzakkig en van eene conventionneele gulheid, ‘aanhoudend gezond en vrijgevig-gul’ zooals Robert de Flers, die andere schrijver van het burgerlijk Fransch publiek, van hem getuigt.
‘Elk stuk van M. Brieux’ zegt de Fr. tooneelrecensent Trarieux, ‘behandelt een algemeen idee, een sociale satire en een drama.’ In Rechters eerzucht zal de algemene, de leidende gedachte zijn: de eerzucht van den rechter, die, verblind, het geluk van zijn medemenschen opoffert om zijne ijdelheid van scherpzinnig rechter te vleien. Het drama: de vergissing van den rechter Mouzon die Etcheparre verkeerdelijk beschuldigd. De toestanden, gevolg van 's rechters willekeur, vormen de sociale satire.
De opvoering zal ons toelaten dit stuk de volgende week nader te bespreken.
Auteursrechtelijk beschermd