Evolutie
In Het Handelsblad van Dinsdag 15 December ll. verscheen een voor dit blad bijzonder teekenend artikel. Onze konfrater heeft het noodig geoordeeld te antwoorden op een artikel onlangs verschenen in de Nieuwe Rotterdamsche Courant, betiteld De Duitschers en de Vlaamsche Beweging. In bewust opstel worden aan de Vlamingen allerlei voordeelen aangewezen, die zij zouden bekomen bij eene eventueele Duitsche overwinning. Wanneer wij verleden week dit artikel lazen, achtten wij het volkomen nutteloos aan zoo'n prietpraat - werkelijk alleen goed om aan goedzakkige Vlamingen voorgezet te worden - gevolg te geven. Maar nu Het Handelsblad op voornoemd artiekel antwoordde, wordt de kwestie ineens belangwekkender, wijl zij nu op een heel ander terrein geplaatst wordt. Dit opstel in de Rotterdammer verschenen, hebben wij onbeantwoord gelaten omdat wij steeds volkomen alle inmenging van vreemden in onzen strijd geweerd hebben. Steeds hebben wij zoowel het gevaar van het pangermanisme ingezien gelijk wij dat van het pangallicisme inzagen.
Meermaals zelfs hebben wij betreurd dat zoovele gezaghebbende Vlamingen het gevaar van het pangermanisme niet hebben willen inzien, om uitsluitelijk tegen de Fransche kultuuroverheersching te strijden. Terwijl zij zich onledig hielden met het uitroeien van den Franschen invloed in Vlaanderen, lieten zij de pan-duitsche beweging volledige vrijheid, om, hier ten lande, haar schadelijk werkje voort te zetten. Zelfs gingen zij zoover en dachten dat van deze pan-duitsche beweging de redding moest uitgaan. Dit hebben wij steeds treurig gevonden. Wij kenden twee volkeren: het eene wou ons doen vergaan in de Fransche kultuur, het andere in de Duitsche kultuur. De flaminganten die een der twee bewegingen steunden, hebben, misschien wel te goeder trouw, slecht werk verricht. Wij willen Vlaanderen absoluut vrij houden van alle vreemde invloed en wanneer Vlaanderen moet vergaan dan is het ons glad onverschillig hoe en in welke kultuur het zal vergaan. Zij die hebben gezegd dat wij meer naar Duitschland moesten overhellen, dit omdat wij Germanen waren, komen met hunne princiepen minstens een koppel eeuwen te laat. Alleen een volk bestaat, niet een stam. Vlamingen en Duitschers zijn twee volkeren, die waarschijnlijk vroeger wel één stam gevormd hebben, maar nu en sedert lange jaren reeds bestaan er slechts twee volkeren die absoluut niets met elkander gemeen hebben. Dit was en blijft ons standpunt.
Ook dient opgemerkt dat de Duitschers die in Vlaanderen verbleven, door hunne Franschdolheid, absolute tegenstrevers der Vlaamsche Beweging waren. Zij waren hier de steunpilaren der Fransche schouwburgen en der Fransche werken in het algemeen.
Zoo stonden wij steeds tegenover pangallicisme en tegenover pangermanisme. Maar zoo stond Het Handelsblad niet tegenover deze twee bewegingen. Neen, flamingantisme en pangermanisme waren immer, volgens dit dagblad, innig verbonden. En bij het verschijnen van het artiekel Een woord uitleg willen wij dit eventjes aan onzen achtbaren konfrater herinneren. Waarom zou Het Handelsblad het noodig oordeelen, nu, volstrekt te verklaren dat het nooit pangermanistisch gezind is geweest, maar dat het integendeel deze beweging heeft bekampt? Zulks kan toch maar enkel geschreven worden om bij zijne lezers het idee dat het wel pangermanistisch gezind geweest is, te dooden. Dit is klaar en duidelijk. Daarbij de artikels van Joost waren altoos in pangermanistischen zin opgevat, dit zal niemand kunnen ontkennen, zelfs Mijnheer Joost niet, want bij het uitbreken van den oorlog heeft hij een artiekeltje geschreven - de lezers van Het Handelsblad zullen het zich wel herinneren - in hetwelk hij netjes den zin van zijne vroegere Germaansche overmoedsopstellen wijzigde. Het was ook wel het minste wat hij doen kon.
Wij besluiten dus dat Het Handelsblad geëvolueerd heeft. Dat wij ons ten zeerste in deze evolutie verheugen hoeft niet gezegd, dat's natuurlijk weer iemand voor de goeie zaak gewonnen. Enkel wilden wij onzen konfrater zijne vergissing aanduiden: zoo absoluut anti-pangermanistisch als nu, is hij het niet altoos geweest. ‘Erreur ne fait pas compte’ zouden de zaakjeslui zeggen.
Auteursrechtelijk beschermd