't Jodinnetje van Elspeet

Hoofdstuk VI.
Daniël in verzoeking. - Nathan heeft ouderwetsche begrippen. - Nog eens de zwarte man.

Den volgenden morgen zijn Daniël en Roosje samen in hun tuin en Daniël zegt:

‘Als ik nu een kruikje kon vinden, zou die mijnheer uit Rotterdam er mij een gulden voor geven, maar als ik er naar ga zoeken vind ik er toch geen. Weet je wat ik doen zal? er staat in de schuur nog een kannetje waar de oortjes afgebroken zijn, maar die heb ik bewaard; die zal ik er netjes aanlijmen, dat niemand het zien zal.’

‘Neen Daniël,’ zegt Roosje, ‘dat moet je niet doen, dat is niet eerlijk.’

[p. 53]

‘Och wat, jij met je eerlijk!’ zegt Daniël boos, ‘jij hebt er niets geen verstand van.’

‘Maar Daniël,’ begint Roosje.

‘Schei maar uit! praat er niet meer van. Weet je wat die eene mijnheer, de vader van jongeheer Charles gisteren zei?’

‘Neen.’

‘Dat jij geld zoudt kunnen verdienen met zingen, maar vader werd boos en zei dat hij liever had, dat je een stem als een kraai hadt.’

Roosje kleurt en zegt bedroefd:

‘Wat zon het toch voor kwaad zijn om te zingen? Koning David heeft toch psalmen gemaakt om te zingen.’

‘Ja,’ zegt Daniël, ‘misschien heeft vader daar niet aan gedacht, ik zal het hem eens gaan vragen.’

‘Vader,’ zegt hij, ‘is het slecht om te zingen?’

‘Wel neen jongen, heb ik je dat verboden?’

‘Neen vader, maar Roosje dan?’

‘Roosje mag hier op de hei en in de bosschen zooveel zingen als ze wil, maar ze mag het niet doen om er geld mee te verdienen. Zeur daar nu niet langer over.’

[p. 54]

Daniël loopt weer naar Roosje toe en vertelt haar wat vader gezegd heeft.

‘Zing nu eens het lied van den minnezanger.’

Roosje staat tegen het schuurtje geleund en begint te zingen; hoe langer hoe helderder klinkt hare stem over de heide.

Daniël ligt aan hare voeten in het zand en luistert met welgevallen.

‘Nu ‘Opwekking’ zegt hij, als het uit is.

En Roosje zingt met eene krachtige stem:

‘Is 't u bekend, getrouwe burgerscharen
Die 't vaderland uw dienst hebt toegewijd?
Hoe onversaagd in 't barnen der gevaren
Ons voorgeslacht zich kweet ten allen tijd?
Herinnert ge u, hoe de oude landhistorie
Der vaad'ren deugd op ieder blad vertelt?
Dat ook mijn lied hun onvergank'bre glorie,
Op luiden toon aan 't dankbaar nakroost meldt.’

‘Bravo! Bravo!’ wordt er nu eensklaps geroepen, ‘zulk eene zangeres zou een leger de overwinning doen behalen.’

De heeren de Witt en Drieland met Jo, Charles en Bob,

[p. 55]

komen om den hoek van het huis te voorschijn en omringen de beide kinderen.

‘Het zou toch jammer zijn, als zulk eene stem verloren ging. Waar is je vader?’

Rubens komt met een knorrig gezicht de deur uit en zegt: ‘Roosje, ga bij Grootvader zitten, en Daniël sta daar niet te luieren. Willen de heeren nog wat moois zien, dan zal ik het hier buiten halen in de lieve zonneschijn. Blauw porselein, een echte friesche klok of een lepelrekje of een koperen lampje?’

‘Laat maar eens kijken,’ zegt mijnheer de Witt en als de jood het huis is ingegaan, fluistert hij haastig tegen de anderen:

‘We moeten den man bepraten, dat hij dat kind voor den zang laat opleiden; 't zou toch jammer zijn, als dat juweel niet geslepen werd, 't is werkelijk iets buitengewoons.’

Als Rubens met zijn schatten weer buiten komt, koopen ze nog eenige dingen en beginnen dan over Roosje. Maar dadelijk stuit Rubens hen met de woorden:

‘Spreek er niet van, ik wil er niets van hooren; we hebben er al genoeg verdriet door gehad.’

Hij pakt zijn boeltje bijeen en wil in huis gaan, maar de heer de Witt houdt hem tegen, zeggende:

[p. 56]

‘Goede vriend, luister eerst; wij meenen het goed met je en vooral met je lieve dochtertje. Je weet zeker niet, dat er groote zangeressen zijn geweest, die door hun heerlijke gaaf schatten verdiend hebben, en daarmee niets dan goeds gesticht hebben. Je denkt misschien dat zij den slechten weg op zal gaan?’

Nathan ziet hen treurig aan en zegt: ‘Het is niet goed voor een vrouw zoo de wereld in te gaan; zij moet thuis blijven bij haar ouders of trouwen. Maar ik zal het u vertellen waarom ik zoo bang voor Roosje ben. Ik heb eene zuster en die had als kind reeds een mooie stem. De muziekmeester in Elburg had er plezier in, en leerde haar mooie liedjes zingen, en vader had er ook plezier in om er naar te luisteren, totdat er op een zekeren dag een heer kwam, de directeur van een opera, en die hoorde haar ongelukkig en die heeft haar hoofd op hol gebracht, en toen moest ze en zou ze voor de menschen zingen. En toen vader zijne toestemming weigerde, is ze eindelijk weggeloopen.’

‘En heb je toen niet meer van haar gehoord?’ vraagt mijnheer de Witt.

‘Jawel, ze is eene groote zangeres geworden en ze verdient veel geld, maar ze is ongehoorzaam aan haar vader geweest, en dat is slecht.’

[p. 57]

‘En heeft ze slecht opgepast?’

‘Neen dat niet, en eens dachten wij, dat zij berouw had, want zij kwam terug, en vader vergaf haar en zij woonde bij ons, en leerde mijn kleine Roosje allerlei liedjes zingen. Maar zij kon het niet uithouden bij ons; zij smeekte vader om haar te laten gaan, in de wereld en onder de menschen, en vader weigerde weer en toen liep zij weer weg. En dat is nu de reden dat ik zoo bang ben voor Roosje.’

‘Het is jammer,’ zegt de heer de Witt, ‘dat je vader zijn toestemming weigerde; hij had met haar mee moeten gaan of haar onder goede bescherming moeten stellen, dan had hij veel verdriet voorkomen. Wil je wel gelooven Rubens, dat ik, als mijne dochter zulk eene stem had als Roosje, geen oogenblik zou aarzelen om haar aan de kunst te wijden?’

Nathan ziet den heer de Witt ongeloovig aan en zegt dan hoofdschuddend:

‘Ik ben misschien een ouderwetsche jood, maar neen, neen, ik wil er niets van weten, ik zal nooit mijn toestemming geven.’

Hij knikt de heeren vluchtig goeden dag en verdwijnt in zijn huis.

‘Papa,’ zegt Charles, ‘ziet u daar dien leelijken kerel loopen?

[p. 58]

die heeft den heelen tijd achter het schuurtje staan luisteren.’

De Heer de Witt neemt er niet veel notitie van en bepraat nog lang, de domme ouderwetsche denkbeelden van den jood.

Dien middag wil Roosje met Daniël naar het dorp gaan, maar zij kan hem nergens vinden. Zij roept, maar krijgt geen antwoord. Zij loopt een beetje rond, niet wetende, wat te zullen gaan uitvoeren, als zij een kip luid kakelende uit de eikenheg ziet komen.

‘Ha,’ roept Roosje, ‘nu zal ik je nest wel vinden!’ Zij kruipt tusschen de struiken en zoekt en zoekt en springt in de droge sloot die er achter is. Zij ziet naar beide kanten en wat ziet zij daar? Daantje, die met een hoog roode kleur ineengedoken zit, met het kruikje tusschen zijn knieën, trachtende het te verbergen.

‘O Daantje, doe je het nu toch?’ vraagt Roosje bedroefd.

‘Dat gaat jou niets aan, bemoei je maar met je eigen zaken,’ zegt Daniël norsch.

‘Dat gaat mij wel aan,’ zegt Roosje bedaard, ‘je bent mijn broer en ik wil niet dat mijn broer oneerlijk is.’

‘Oneerlijk, is dat nu oneerlijk? ik neem niets weg! die mijnheer kan immers het kruikje bekijken voor hij het koopt; dan moet hij maar niet zoo gek zijn, er een gulden voor te geven.’

[p. 59]

‘Foei Daniël, die mijnheer vertrouwt je, mag je daar misbruik van maken?’

‘Och wat! zeur nu niet; ik zal zelf wel weten wat ik doen mag.’

Roosje zegt: ‘als vader het wist....’

‘O ja, jij zult het zeker aan vader gaan vertellen.’

Nu krijgt Roosje de tranen in de oogen en zegt; ‘Daniël, je zult er later spijt van hebben, zoo tegen mij gesproken te hebben; je weet wel hoe goed ik het met je meen; ik zou wel alles voor je willen doen, ik zou nog liever willen sterven, dan dat je een bedrieger werdt.’

Roosje loopt bedroefd heen en Daantje kijkt haar na en zet het kannetje naast zich en denkt na. Een oogenblik later neemt hij het kannetje weer op en als hij ziet hoe netjes de oortjes er weer aan zitten zegt hij:

‘Och flauwe meisjespraat, ik stoor er mij niet aan.’

's Avonds om zes uur, als hij stil zijn huis is uitgeslopen, en met het kannetje bij het hotel komt, ziet hij de heeren van Oven, Drieland en den heer en Mevrouw de Witt in een rijtuig wegrijden.

‘Nu, dan wacht ik maar tot den volgenden Zaterdag,’ denkt Daniël, ‘ze komen toch terug en dan is de lijm ook nog wat harder.’