Spanhoek

Speelstraat

TOEN DE DAG BEGON, SPEELDEN ZON EN MAAN verstoppertje boven die lange speelstraat, die bij een gracht begint en op een begraafplaats eindigt. De maan die van al dit spelen in de ruimte moe geworden was, verbleekte allengs en slechts dan, wanneer zij langen tijd achter een wolkje schuil gezeten had, glimlachte ze, doch mat en zieltogend in haar trekken. En toen plotseling de zon met volle stralenbundels van achter een haag vol sebijari's te voorschijn kwam, viel de maan van haar stokje, midden op het kerkhof, tussen kruisen en grafzerken dicht bij een zwaarbeladen mopéboom.

De zon bleef in machtige schittering hangen en voorzag spelenderwijs de bomen, de huizen de electrische masten en enkele vroege voorbijgangers van meters lange schaduwen. Van blijdschap sloegen alle gelebekjes aan en hanen kraaiden. De ramen van eerst gesloten huizen, vlogen een na d'ander open, nu eens links, dan weer rechts en ginds aan d'overkant.

[p. 73]

Slechts aan het huis van nummer elf was iets vreemds. Dáár had heel de avond licht gebrand en nu, terwijl de andere ramen opengingen, sloegen juist de vensters van het nachtelijk huis dicht. Dat moest, want daar was heel de avond lang gespeeld, gekaart, gedobbeld, songo, bingo, mampapta, vijfhonderduit, eenentwintig en nog veel meer. Op nummer elf was er een koleesie. Een Surinaams dobbelhol.

Omdat het zondag was, mengde klokgelui zich in de vreugde van de straat. Drie vrouwen, een man en twee kinderen waren op hun best gekleed. Kerkgangers. Ginds verder, nog een oude vrouw, een kotomissie die ook een kerkboek bij zich had. Wakkere mensen, die het ijdele spel van leven en natuur in hun godsdienst gingen louteren, zoals de edelsmid het koper, in een bad van goud.

Doch tezelfder tijd kwam uit een poort een man, die daar niet woonde. Dat wist hij zelf wel en wisten ook de buren. Hij had alweer gespeeld. Het spel van kamertjes verwisselen. Vermoeid waren zijn trekken. Het haar ongekamd. Men zou er van zeggen, dat hij de hele nacht had overgewerkt. Maar wie de kroniek van deze speelstraat moest beschrijven, zou dit nachtelijk overwerk, met overspel betiteld hebben.

Druk werd het in de speelstraat pas, toen alle kindertjes buiten kwamen. Kindertjes in alle kleurschakeringen. Hun schelle stemmetjes klonken hoog en kaatsten op en neer van zinken schutting naar zinken schutting. Ze sprongen over sloten of deden de reuze zwaai om een gaspijp. Vier meisjes speelden huisje, een jongetje draafde met een hoepel, terwijl een stel aan de overkant makokketje en landoorn speelde. Opgeschoten jongens speelden olometie met een loden penning in de hand, de ‘rijs’, waarmee ze mikten op paarlemoeren knopen, aardewerk knikkers en soms ook op koperen centen.

Zelfs hondjes speelden mee op bijna alle stoepen van de straat.

En de zon, vol warmte nu, bleef al dit spelen gadeslaan. Vol geestdrift wierp zij de warmste stralen naar beneden, zodat het heet geworden was toen zij omstreeks twaalf uur

[p. 74]

hing te zinderen op het hoogste punt van het gewelf boven deze speelstraat.

Van twaalf uur tot twee, trokken allen zich terug. Naar binnen of onder de schaduwen van overhangende takken of overhangende luifels. De speelstraat lag verlaten in de zon.

Maar na het laatste uur begon het weer.

Weer de kinderen, weer hun spel.

Op drie punten van de straat werd gevoetbald. Aan het begin met een leren bal, verderop met een elastieke bal en aan het eind met een tot op de draad versleten tennisballetje. En zo typerend liep de kleding der kindertjes ook parallel aan de waarde van de ballen. En parallel aan de kleding zakten ook de huizen af van goed tot slecht.

Ook de zon zakte nu af, verder naar beneden, zo te zien naar het einddoel van heel die lange tocht. Zoals de maan, verdween ook de zon midden op het kerkhof, waar elk spel, ook het ijdele spel van leven en natuur ten einde komt.