Spanhoek

't Laatste

HIJ DEED DE DEUR ACHTER ZICH DICHT. HET laatste wat hij daarbuiten had gezien was een ster die, ondanks de regenwolken nog bleef schijnen, onvast hangend als op het punt van vallen, zoals een waterdruppel op de punt van een tajerblad.

De vijf kinderen van vier tot dertien jaar beneden latend in een gezonde slaap, ging hij de trap op naar boven. Alsof de regen daarop had gewacht, kwam het water nu in stromen naar beneden vallen, opgezweept door windvlagen. Hij hoorde het geroffel op het zinken dak en dook onder een laken om het behaaglijke van slaap-bij-regen-gekletter niet te ontgaan.

[p. 45]

Zijn vrouw naast hem, wilde een gesprek beginnen, maar hij sliep al haast, Het laatste wat hij hoorde was: ‘Ik heb morgen geen centen om groenten te kopen.’

Toen hij de volgende dag wakker werd, merkte hij dat de wind enkele planten had beschadigd en zelfs een papajaboom ontworteld had. Dit kon, daar deze boom met de wortels onvast in de bodem had gestaan. Hij bekeek de verwoesting. De laatste papajaboom op het erf. Hij vergeleek heel even zichzelve met deze wortels en vroeg zich af, of hij wel stevig op zijn benen stond. Stond hij wel met beide benen op de grond.

Daarna lachte hij om deze diepgaande beschouwing, keerde zich om en ging. Maar, het laatste wat hij op de onderstam en de bovenwortels van de papajaboom zag liggen, was groenig mos, zacht glanzend en daarop waterdruppels, helder tintelend als sterren vlak voor een regenbui.

Toen ging hij naar zijn werk. Het laatste wat hij zei vóór zijn vertrek was:

‘Vrouw, geld voor groenten heb je vandaag niet nodig. Gooi maar wat boomrijpe papaja's in de pan. De kinderen zullen denken dat het pampoen is of poe.’

Op het werk floot hij deuntjes. Maar dat deed hij om de zorgen uit zijn hoofd te zetten. Zijn vak was eigenlijk schoenmaker. Daar zijn bedrijf verliep moest hij na achttien jaren schoenmaker te zijn geweest, naar ander werk omzien. Maar van de ene tijdelijke baan viel hij in de andere. En de werkloze maanden waren soms langer dan die, waarin hij het geld verdiende voor zeven monden.

En daarom floot hij ook op deze dag, denkend aan de smaak van papaja, pampoen en poe.

Hij zag de bedrijfsleider niet eens binnenkomen. Hij merkte het pas na het schouderklopje. Daarna liep hij mee naar het kantoor, waar hij het nieuws vernam: Met vergoeding van drie weken loon, werd hij met ingang van de volgende dag ontslagen. Hij wist reeds dat ook dit werk tijdelijk was en kon dus nergens terecht, met het protest dat hij op de lippen had.

Het laatste wat hij van de fabriek nog zag op deze donkere dag, was de rook uit de hoge schoorsteen. Zijn leven vergeleek hij met de slierten die als wolkjes wegdreven in

[p. 46]

de lucht. Maar nu lachte hij niet, om deze filosofische beschouwing.

Omdat het de week vóór Kerstmis was, durfde hij thuis niet praten over het ontslag. Om zich niet opvallend stil te houden, sprak hij daarom bij het eten over die laatste ster van gisterenavond, die laatste papajaboom op het erf en de laatste waterdruppel op het groenig mos......

Maar toen schoot hij op.

Zijn eten liet hij even staan. Hij haastte zich naar buiten, naar de papajaboom, schoor al het mos af van de wortels en bracht dit in een handvol naar binnen. Vrouw en kinderen keken hem aan en vroegen, zonder een woord te spreken, met hun ogen om verklaring.

Hij gaf er een.

‘Morgen - zei hij - ben ik vrij. Dan bouw ik een kribbe. Dat heb ik in geen jaren meer gedaan. Een kribbe, met een ster, een boom en mos. Precies zoals ik dit altijd deed in mijn kinderjaren. Die tijd, toen ik wist dat ik op beide benen stond, onwankelbaar was en bestand tegen iedere wind en elke vlaag. Morgen bouw ik een kribbe......’

Dit was het laatste wat hij zei. Want vlak daarop werd op de deur geklopt.

Er was een boodschap van de Bedrijfsleider. Zijn ontslag was een vergissing. Het was bedoeld voor No. 18 en hij was op de payrol No. 81 Hij kreeg nu zelfs de toezegging, dat hij met ingang van zaterdag a.s. in vaste dienst kon overgaan......

Die avond voor het naar bed gaan, bleef het laatste woord ongehoord. Want inplaats van ‘Amen’ uit te spreken, dacht hij aan die ster op het punt van vallen, aan waterdruppels op de punt van een tajerblad en aan het groenig mos vol waterdruppels die schitterden als sterren aan een diep blauwe hemel.