Spanhoek

Straf

HET WAS TEGEN HET UUR DAT OLIELAMPJES het helderst beginnen te branden in houten huizen.

In die straat, waar nog stofwolken opwaaien zodra motorrijtuigen er doorheen ploegen, had de avond zich in alle trensen en poorten in de bomen en tussen de gebouwen genesteld. De duisternis werd slechts belaagd door schaarse

[p. 24]

lichten van electrische peren aan zwarte masten. Een beetje luguber, maar toch vredig, wanneer je niet gelooft in jorka's en bakroes.

Zo dachten we, toen wij langs twee hondjes liepen. In 'n poort stond een vrijend paartje en figuren in de verte vervaagden tot fantomen.

Maar, met een ruk bleven we staan, toen die gil en daarna ‘Waai, waai, waai,’ de stilte uitelkaar kwam repen en de duisternis deed trillen. Jammerkreten vol pijn en mensengekreun. De honden vlogen weg en het paartje in de poort kwam in beweging.

Want die gil en dat geschreeuw kwamen uit het huis waar zij bij stonden. Nu kon je het weer horen. Terugkomend met een regelmaat, die onderbroken werd door harde slagen op gevoelig mensenvlees. Op een kinder lichaam. Bedoeld als straf, als opvoedkundige kastijding voor een of ander kwaad.

Zo ging het toe:

- Joe a no mi basi...... wrap, wrap, wrap...... waai, waai, waai. -

- Na sensi n'é gro na mi baka...... wrap, wrap...... waai, waai. -

- If na foefoeroe joe pot' na j'édé...... wrap, wrap...... waai, waai, waai. -

En heel die serie wrap-slagen ging vergezeld van dof gerommel, gebrul en bonken tegen de vloer- en beslagplanken. En je had er de voorstelling van heftige worstelingen tussen moeder en kind. Agressie en defensie. Aanval met een eind hout en afweer met de armen, terwijl aan het noodlot wordt overgelaten waar de slagen terecht zullen komen.

Straf of mishandeling?

Beide, want als je daags daarna ging vragen, zoals de buren dat doen, waarom de kleine Herman zo te keer ging en waaraan hij deze Spaansbokko had te danken, dan gaf de moeder een antwoord, zo boeiend en klassiek, dat zelfs het Openbaar Ministerie haar niet zou verbeteren in een requisitoir voor het misdrijf van moord met voorbedachte rade.

[p. 25]

Eerst een relaas over het huiselijk geluk, waarin de vader geen deel had, daar hij ergens op Moengo zat en zich om de opvoeding van Herman niet bekommerde. Dan over de erfelijke belasting en aangeboren misdadigheid van Herman, die het kind zou hebben uitgebuit omdat zij daar als vrouw alleen tegenover stond. Vervolgens over de waarde van het geld en tenslotte over haar rechten als moeder, welke zij in ieder opzicht wil gehandhaafd zien.

En op de vraag, wat Herman dan toch gisterenavond had misdaan, kwam het simpele antwoord, dat hij met een kwartje naar de winkel was gestuurd om brood te halen, doch met lege handen was teruggekeerd, opgevende, dat het muntstukje in het mulle zand was zoekgeraakt......

Een ongelukje dus, dat ieder kind en ieder ouder overkomen kan.

In deze bestraffing was alles fout en iedere verhouding kromgetrokken.

De straf was waardeloos en zelfs misdadig. Even waardeloos moet in dit opzicht de verhouding moeder tot kind worden gezien. En wij zouden ervan zeggen dat deze vrouw niet eens het moederschap waard mocht zijn, wanneer wij niet wisten van vroegere verhoudingen in vroegere tijden.

Moeders en opvoeders van vandaag behoren echter ook te weten, dat wij niet meer schrijven 1857, doch 1957 en alle slavernij sinds 1865 in ons land werd afgeschaft.