Willem Oltmans in gesprek met Desi Bouterse

15

Bevelhebber Bouterse vervolgde: ‘Ondanks het mislukken van het cbi (Caribean Basen Initiative) van president Ronald Reagan, bedoeld als model voor deze regio, is de Amerikaanse regering erin geslaagd binnen het Caraïbische gebied een blokvorming tot stand te brengen. Het lijkt erop of de Amerikaanse politiek erop is gericht landen, als Suriname, die een eigen weg willen volgen, enigermate te isoleren. Washington is er bijvoorbeeld in geslaagd om Guatemala, Costa Rica en Honduras in Midden-Amerika met succes los te weken. Hetzelfde geldt voor St. Lucia, Dominica, Antigua, Jamaica, Barbados en St. Vincent, zoals de invasie in november 1983 van Grenada heeft bewezen. Deze landen zijn de voornaamste steunpunten van de Verenigde Staten in deze regio.

[p. 55]

De vraag is opnieuw, hoe werk je aan een rustige integratie van deze regio, wanneer genoemde staten en staatjes standpunten innemen, die nauwelijks gericht zijn op werkelijke Latijns-Amerikaanse samenwerking? De indruk bestaat dan ook, dat de Amerikanen de betrekkingen met deze landen van multilateraal naar bilateraal hebben verlegd, waardoor tegenstellingen en conflicten in de toekomst in de hand worden gewerkt. Er vindt een verbrokkeling plaats naar subregionale organisaties, zoals caricom (de Caribean Community), de Caribean Development Coordination Committee en andere. Het is een verdeel- en heerspolitiek, die weinig goeds belooft. Hierdoor duiken ook in de oas (Organization of American States) standpunten op, die volledig door Washington zijn geïnspireerd. Officieel heet het, dat deze landen de traditionele, democratische structuren zouden respecteren. Dit is dan ook een van de redenen, dat het doorbreken van Suriname in het caricom-verband niet zo gemakkelijk is verlopen. We hebben wel de status van waarnemer gekregen, maar verdergaande contacten blijven vooralsnog moeilijk verlopen.

Eerlijk gezegd waren wij meer politiek dan economisch geïnteresseerd in nauwere banden met de caricom-groep. Onze import- en exportbepalingen verschillen aanzienlijk met die van de landen van die gemeenschappen. Bovendien leveren we met uitzondering van hout en rijst teveel vergelijkbare produkten met die van bijvoorbeeld St. Lucia, Barbados en Jamaica. Daarbij komt, dat de deviezenpositie van de caricom-landen nog vrij zwak is, wat de handel volgens onze specialisten verder bemoeilijkt.

U moet het aldus zien: na de onafhankelijkheid van Suriname heeft de buitenlandse politiek van het land, dus van 1975 tot 1980, het karakter gehad van een algemene kennismaking met de wereld en wereldvraagstukken. Dit was logisch. Onze diplomaten dienden eerst vertrouwd te raken met hun taken en bestemming. Een ander aspect van die verkenningsperiode is, dat er eigenlijk nog geen duidelijk en gericht buitenlands beleid werd gevoerd.

Na 1980 is de buitenlandse politiek door het ministerie van buitenlandse zaken volgens twee grondbeginselen omgebogen. Namelijk, in de eerste plaats gericht op regionalisatie, zoals we reeds hebben besproken, en in de tweede plaats naar onze solidariteit met de groep van niet-gebonden landen. Het is eigenlijk een kwestie van dekolonisatie, die binnen de regering op het hoogste niveau is uitgewerkt. Hoe kom je werkelijk en volledig los van koloniale en semi-koloniale toestanden? Dat was de kardinale vraag, die we ons stelden.

[p. 56]

Dus, wanneer de Contadora-groep - dit zijn Mexico, Venezuela, Colombia en Panama - initiatieven ontplooit, die gebaseerd zijn op het zoeken naar oplossingen voor de tegenstellingen in Midden-Amerika, dan moeten we ons daarmee kunnen verbinden, ook al zou men elders, in Washington of in Moskou, het oneens zijn met ons standpunt. Wanneer wij dus van mening zijn, dat de Contadora-groep voor een bepaald politiek probleem de beste aanpak volgt, dan moeten wij, als ongebonden staat, ons met die gedragslijn ongehinderd kunnen verbinden. Wanneer we op een gegeven ogenblik zouden besluiten, dat in verband met ontwikkelingen in onze nationale economie, we het beste met Cuba zouden kunnen samenwerken, en dus niet met Nederland of andere landen, dan moeten wij een dergelijk besluit ongehinderd kunnen uitvoeren.

Om het dekolonisatieproces werkelijk op gang te brengen zullen we dus eerst onze situatie jegens de regio grondig moeten aftasten. Want alleen in dit verband, met bij wijze van spreken voldoende rugdekking, kunnen we inderdaad op een ander niveau dan tot nu toe het geval is geweest, ook Nederland tegemoet treden. In dit kader hebben we bijvoorbeeld onze relatie met Venezuela geïntensiveerd. De lijn, die wij voorstellen en zullen volgen - en daar bestaat hier beslist volledige overeenstemming over - is een beleid van een zorgvuldig geleid dekolonisatieproces. We willen dus inderdaad een volk, dat in weerbaarheid zal groeien, dat in eenheid zal winnen en dit alles op basis van sociaal-economische ontwikkelingen binnen Suriname zelf. We zijn misschien een klein volk en misschien hebben we in de wereld niet zoveel te vertellen, maar intussen richten we ons op het vestigen van een betrekkelijk tevreden en gelukkige samenleving voor het hele volk van Suriname.’