Den vaderland getrouwe. Uit het dagboek van een journalist

Den Haag - augustus 1970 (3)

De speciale verslaggever van het dagblad Trouw ondersteunde mijn publikaties uit 1966 en 1967,^1. toen eindelijk in 1970 ook in deze krant de aandacht op Ibnu Sutowo werd gevestigd, van wie De Telegraaf, Verolme, Mollerus en vriend Worms in 1966 plechtig hadden verklaard, dat het hier een der meest integere figuren in de wereld van de oliemaatschappijen betrof.

‘Generaal Ibnu Sutowo, een van de rijkste officieren van Indonesië, werd op de luchthaven van Djakarta uitgeleide gedaan door boze studentenleiders, toen hij op 9 februari als pelgrim naar Mekka vertrok. De studentenleiders hadden Sutowo tijdens een openbare bijeenkomst een soort verhoor willen afnemen over de gang van zaken bij het door hem geleide staatsoliebedrijf Pertamina. Zij hadden daarvoor een felle campagne gevoerd tegen de 54-jarige generaal, die als een van de meest corrupte figuren van Indonesië wordt beschouwd. Zijn privévermogen wordt op om en nabij de twaalf miljoen dollar geschat, zo heeft het studentenblad Kami laten weten. Hoewel hij als luitenant-generaal een bescheiden maandsalaris heeft van 38 000 rupia's (wat 380 gulden is), bezit hij meerdere luxueuze woningen, een groot aantal glanzende auto's, heeft hij een privé-vliegtuig tot zijn beschikking om zich af en toe in de Britse kroonkolonie Hongkong te gaan vermaken en kon hij voor zijn dochter een bruiloftsfeest organiseren, dat even veel heeft gekost als vijftig Indonesische generaals in een heel jaar op legale wijze verdienen. Men kan niet verwachten dat Hatta als adviseur voor de bestrijding van de corruptie veel zal kunnen uitrichten, want dan zal president Suharto een aantal van zijn machtigste militaire vrienden moeten gaan uitschakelen. En dat is hij absoluut niet van plan. Nadat het dagblad Indonesia Raya de beschuldiging had geuit dat generaal Surjo, de speciale assistent van Suharto, rechtstreeks betrokken was bij een zwendelzaak, die de staat 711 000 dollar had gekost werd begin januari door de Indonesische regering laconiek meegedeeld dat dit bedrag inmiddels in de staatskas was gestort. Geen boos woord over generaal Surjo. Zijn gedrag in deze affaire werd zelfs als “verdienstelijk” geprezen.’ Tot zover reporter Huib Hendrikse van

1. Trouw, 21 februari 1970.

[p. 451]

het Dagblad Trouw.

De sportiviteit gebiedt te vermelden dat, zij het éen jaar na mijn publikatie in De Spiegel, Frank de Jong in De Telegraaf een boeiende reportage over Ibnu Sutowo publiceerde. De Jong schreef onder meer:

‘Waar hij zich ook begeeft, altijd zorgt hij ervoor een escorte van tot de tanden gewapende soldaten om zich heen te hebben. Er snerpen fluitjes als hij 's ochtends - omgeven door jeeps en militairen - aankomt op zijn kantoor aan de Djalan Thamrin. Terwijl de immer nerveuze, griezelig magere generaal de trap beklimt, staan bij de hoofdingang en op de trap vier soldaten klaar met het geweer in de aanslag.’ De Jong noemde deze veiligheidsmaatregelen geen toeval. ‘Nog onlangs hebben duizenden kami-studenten hem tijdens een openbare betoging in Djakarta aangewezen als éen van de beruchtste corrupte figuren in het Indonesische staatsbestel,’ aldus De Telegraaf van 15 november 1967.

Toen De Jong's reportage verscheen vroeg ik mij in goede gemoede af waarom De Telegraaf éen jaar eerder, toen ik Ibnu Sutowo aldus signaleerde, mij moest aanvallen en beschuldigen van anti-Nederlands gedrag, toen ik adviseerde 320 miljoen guldens door de belastingbetalers aan Verolme te garanderen niet naar de zak van Ibnu Sutowo - via paleis Soestdijk - te delegeren. Dikwijls wekt De Telegraaf de indruk, aan acute aanvallen van beroepsnaijver te lijden.