Den vaderland getrouwe. Uit het dagboek van een journalist

Djakarta - 16 juni 1970

Onverwachts werd Bung Karno vandaag vanuit Dewi's villa naar het rspad Militaire Hospitaal^1. overgebracht. De oude, zieke president had zich lijfelijk tegen deze ongewenste verhuizing verzet. Hij wilde in Wisma Jaso sterven, en niet in handen van de coupmilitairen. Madame Hartini werd die dag in Bogor gewaarschuwd. Rachmawati Sukarno schreef hier in Vrij Nederland het volgende over:

‘In de avond van de dag dat vader in het rspad was opgenomen ging ik,

1. rspad = Rumah Sakit Pusat Angkatan Darat.

[p. 422]

nog niets vermoedend, naar Wisma Jaso. Daar aangekomen weigerde luitenant Sukotjo mij de toegang en deelde mij mede dat vader naar het ziekenhuis was getransporteerd. Waarschijnlijk met opzet, om mij te pesten, noemde hij niet het rspad, maar het centrale burgerlijke ziekenhuis paviljoen Tjendrawasih (rsup Tjendrawasih). Ik begrijp niet hoe iemand zo'n laaghartige streek kan uithalen.

Eindelijk, om 11 uur 's avonds, arriveerden wij voor de poort van het rspad. Daar ontmoetten wij luitenant Sukotjo voor de tweede keer. Weer weigerde hij mij de toegang. Maar wij hadden toestemming van de dokter gekregen om vader te mogen zien. En na doorgezet te hebben werden wij uiteindelijk bij vader toegelaten. Deze lag half buiten bewustzijn. Ook in het rspad werd vader niet naar behoren behandeld. Op een avond ging mijn echtgenoot Tommy, die voor arts studeert, mee naar het rspad. Vader had het vrij benauwd en er was nergens een dokter te vinden. Toen trok Tommy de stoute schoenen aan en ging, steunend op de reeds verkregen medische kennis, vader onderzoeken. Hij stelde vast dat vader onmiddellijk doktershulp nodig had. Tommy slaagde erin via de telefoon een dokter te vinden, maar deze wilde alleen maar komen wanneer hij van huis afgehaald werd. Ik stond perplex dat er in het rspad geen wachtdoend geneesheer was. En wat was nu eigenlijk het nut van het team van artsen dat men speciaal voor vader gevormd had? Het was ontstellend! Later werd Tommy, tot overmaat van ramp, door de voorzitter van het team van artsen, dr. Rubiono, flink berispt voor het feit dat hij de euvele moed had gehad om vader medisch te onderzoeken. Tommy was nog niet afgestudeerd en moest met zijn vingers van de patiënten afblijven. We kregen de ontzettend akelige indruk dat men van oordeel was dat vader geen aandacht meer verdiende. Dr. Rubiono vertelde dat men bezig was om speciaal voor vader een bloedzuiveringsapparaat uit het buitenland te laten komen. Maar een collega van dr. Rubiono sprak een gedeelte van die mededeling tegen. Inderdaad was er een bloedzuiveringsapparaat in het buitenland besteld. Maar dat was al enige tijd geleden gebeurd en bovendien was het te gek om los te lopen dat men het apparaat speciaal voor vader uit het buitenland had laten komen. Dit zou een al te grote verwennerij zijn! De laatste uitlating deed ons pijn.

Een dag vóor vaders overlijden vroeg dokter Surojo aan Tommy of hij de nacht in het ziekenhuis wilde doorbrengen om vader in de gaten te houden. Maar toen Tommy het ziekenhuis wilde binnengaan werd hem toch medegedeeld dat hij er niet mocht overnachten. Toen hij dokter Surojo's naam noemde steunde deze hem niet. Waarschijnlijk had dokter Surojo van hogerhand bevel ontvangen om zich niet verder met de zaak te bemoeien,’ aldus Rachmawati.

Zover was het in het Indonesië van Suharto gekomen. Bung Karno kreeg al lang niet meer de medische verzorging die hij gewend was en dringend nodig had. Ik voorspel dat eens zal worden vastgesteld, dat het Indonesische generaalsregime Sukarno opzettelijk aan zijn lot overliet om hem vroegtijdig te laten sterven.