Den vaderland getrouwe. Uit het dagboek van een journalist

Djakarta - 6 oktober 1966 (4)

Die eerste dagen in Indonesië had ik verscheidene gesprekken met kolonel Sutikno. De positie van Sukarno omschreef hij bijvoorbeeld als: ‘Wanneer iemand een puist op zijn neus heeft, dan ga je niet die neus afknippen, want het is nu eenmaal altijd beter een geschonden gezicht te hebben, dan een gezicht zonder neus. Dát is de positie van Bung Karno nu.’ Sutikno werkte voor generaal Suharto, maar ook voor generaal Sudirgo, de opvolger van de vermoorde generaal Parman, hoofd van de leger-inlichtingendienst. Hij maakte een afspraak voor mij met generaal Nawawi Alif, van de geheime dienst, de man die de fijne neus had welke Nederlandse journalist hij voor het karretje van zijn superieuren kon spannen en Anthonie Dake de meest ‘pikante informatie’ voor zijn befaamde boek In the Spirit of the Red Banteng zou verstrekken.

Samengevat zei Sutikno het volgende: ‘Bung Karno moet nu een offer voor het land kunnen brengen. Hij moet zijn grootmoedigheid tonen en een stap terugdoen, desnoods met een bloedend hart. Vroeger heeft ons volk zich gedragen alsof Bapak volmaakt was. Nu is de affectie voor de Vader van het land hetzelfde gebleven, maar de ogen van het volk zijn opengegaan. Er is bijvoorbeeld aan Bung Karno gerapporteerd dat Pak Nas (generaal Nasution) een Islamitische staat wilde stichten. Dat was helemaal niet waar. Toch heeft Bung Karno op 11 maart 1966 generaal Nasution aan de kant gezet. Dat was te erg.’^1.

1. Bij een tegenactie koos het zogenaamde Volkscongres, de mprs, op 20 juni Nasution tot voorzitter. Ook uit een briefwisseling in de dagen van de militaire staatsgreep in 1965 tussen Madame Dewi en Madame Nasution bleek later dat de familie Nasution heftig ontkende, dat de generaal zich op die wijze met subversieve activiteiten tegen de staat zou hebben ingelaten. Mevrouw Nasution deed een klemmend beroep op Madame Dewi haar echtgenoot te helpen overtuigen, dat Nasution absoluut niets met het stichten van een islamitische staat (of de vijf aanslagen die van deze zijde op Bung Karno werden gepleegd) te maken zou hebben gehad.

[p. 313]

Ik bracht sommige van Sutikno's denkbeelden voorzichtig bij Bapak naar voren tijdens onze nagenoeg dagelijkse ontbijtbijeenkomsten op het paleis. Ik zei, dat Lenin met het verdrag van Brest-Litovski éen stap terug had gedaan, en Khrushchev tijdens de Cubaanse rakettencrisis van 1961 een soortgelijke Leninistische move had gemaakt. Sukarno: ‘Khrushchev is Khrushchev. Ik ben Sukarno.’ Later probeerde ik het weer. Ik voerde aan, dat toen prins Claus in Nederland werd geïntroduceerd, de koninklijke familie geconfronteerd werd met slogans als ‘Claus 'raus!’ Toen even later de commandant van de zeemacht, schout-bij-nacht Muljadi zich bij ons ontbijt aansloot, zei Bung Karno: ‘Wim, hier, heeft mij willen troosten.’^2.

Sukarno's vriend prins Norodom Sihanouk zei onlangs ongeveer hetzelfde in een gesprek met het Amerikaanse weekblad Newsweek. Na gezegd te hebben dat hij, nu zijn land in april en mei 1973 tapijtbombardementen van Nixon's B-52-toestellen^3. moest ondergaan, liever met communistische ‘gentlemen’ in Hanoi dan democratische boeven in Washington te maken had, voegde Sihanouk hieraan toe: ‘Ik verlang er niet naar het met Amerika op een akkoordje te gooien. Zoals ik u heb gezegd, ben ik woedend (over die bombardementen). Ik ben geen wijs man als Chou En-lai (die namelijk wel water in de wijn deed om met Nixon te onderhandelen). Staat u mij toe om Sihanouk te blijven. Ik heb mijn eigen trots en moed.’^4.

2. Vice-admiraal Muljadi zou door Suharto als ambassadeur naar Moskou worden gezonden, alwaar hij in 1972 is overleden.

3. Althans tot het Amerikaanse Congres in de zomer van 1973 Nixon zou verbieden langer fondsen van belastingbetalers voor deze bombardementen uit te trekken.

4. Newsweek, 21 mei 1973.