Den vaderland getrouwe. Uit het dagboek van een journalist

[p. 205]

New York - zomer 1962 (1)

Mr. W.K.N. Schmelzer maakte toch vrij onopgemerkt een aantal belangrijke opmerkingen in het boek van Robbert Ammerlaan. Onze oud-minister stelde bijvoorbeeld dat Kennedy in een overeenstemming inzake Nieuw-Guinea met overdracht aan Bung Karno slechts zou hebben toegestemd, omdat de Indonesische president toch spoedig daarna bij een staatsgreep zou worden gewipt. ‘Hij (Kennedy) zal de plannen voor een dergelijke coup heel zorgvuldig hebben gecontroleerd en afgetast. Niet zonder resultaat: een paar jaar later (in 1965) heeft hij met de omwenteling onder Suharto gelijk gekregen.’^1.

Was het dan in Den Haag en Washington in 1962 bekend, dat Indonesische generaals de omverwerping van het regime van Bung Karno beoogden? En indien dit bekend was, op grond van welke informaties hield men er rekening mee dat Sukarno zou kunnen vallen?

De sleutel tot dit raadsel vormt wellicht generaal Nasution's reizende ‘ambassadeur’, Ujeng Suwargana, die zich officieel uitgaf als uitgever van boeken.

Ujeng - in deze reportage het eerste opgemerkt door H.J.A. Hofland^2. - dook op de meest onverwachte momenten op. Niet alleen bij god en iedereen in Den Haag, maar hij was al even actief als Werner Verrips in Washington D.C. Op een dag wandelde ik het kantoor binnen van prins Surjo Sulorso, ambassadeur Zain's militaire attaché in de Amerikaanse hoofdstad, en zag Ujeng Suwargana in een zijkamer achter een schrijfmachine zitten. Ik was in 1961 door Geert Lubberhuizen van de Bezige Bij aan deze beminnelijke heer voorgesteld en begroette hem dus. De man zat onder de neus van Sukarno's diplomaten subversieve rapporten aan Nasution op te stellen!

1. Het Verschijnsel Schmelzer. Pagina 115 en 116.

2. Zie pagina 126.