Den vaderland getrouwe. Uit het dagboek van een journalist

New York - 19 januari 1962

Dat het de Amerikanen menens was om aan het gelazer over de Papoea's een einde te maken bleek toen president John F. Kennedy vandaag persoonlijk naar New York kwam om met secretaris-generaal U Thant van de Verenigde Naties, en ambassadeur Adlai E.

[p. 182]

Stevenson, in het Waldorf Astoria Hotel te lunchen. Tijdens een persconferentie eerder die week had de Amerikaanse president een beroep gedaan op Den Haag en Djakarta om met U Thant naar een oplossing toe te werken. Ook U Thant gaf een nieuwe verklaring uit, bereid te zijn tussen Nederland en Indonesië te bemiddelen.^1.

De volgende dag verklaarde president Sukarno dat ook Indonesië de voorstellen van de op dat moment in feite nog plaatsvervangend secretaris-generaal van de uno^2. te accepteren. Volgens Robert Trumbull van de New York Times, die in Djakarta was, had Bung Karno gezegd: ‘Ook wij willen een vreedzame regeling, die eervol is voor beide zijden.’ De heer Sudjarwo Tjondronegoro zou onmiddellijk als speciale afgezant van Sukarno naar New York vertrekken.

Eindelijk waren serieuze onderhandelingen in de maak. Het enige struikelblok tot een normaal verloop van de voorbereidingen tot een gesprek tussen Nederland en Indonesië met hulp van de uno en de Amerikanen bleef ‘terus,’^3. de Man-van-het-jaar en aandoenlijke liefhebber van het lieve vaderland, Joseph Luns.

Ook raakte de minister, naast alle andere deplorabele zaken op Nieuw-Guinea, verstrikt in een trieste verdwijning van de zoon van de gouverneur van de staat New York, Mike Rockefeller. Alvorens zijn zoon Michael, een 23-jarige student antropologie, toestemming te geven voor onderzoek naar Nederlands Nieuw-Guinea te vertrekken, had zijn vader, gouverneur Nelson D. Rockefeller, minister Luns om diens mening en advies gevraagd. ‘All right, laat hem maar gaan. Ik zal voor hem zorgen. Ik zal voor alles zorgen,’ antwoordde Joseph met zijn razende flux de bouche aan Rockefeller.^4. Luns nam contact op met gouverneur Platteel. Deze waarschuwde op zijn beurt plaatselijke autoriteiten en ambtenaren. En iedereen gaf de Rockefellers de verzekering, dat alles okay was, geen gevaren, niets. Hij kon komen. ‘Toen Mike eenmaal spoorloos was verdwenen (en nooit zou worden teruggevonden) werd de verantwoordelijkheid voor het incident door plaatselijke autoriteiten op gouverneur Platteel afgewenteld, en van Platteel op de minister van Buitenlandse Zaken.’ Bij al zijn andere doden in Papoealand ten gevolge van zijn politiek zal de heer Luns over het geval Michael Rockefeller niet wakker hebben gelegen.

1. Op 19 oktober 1972 had ik een gesprek met de heer U Thant in diens villa in Harrison, New York, waar hij bezig was zijn memoires te schrijven. Op de vraag of hij van mening was dat de Kennedy's anti-Nederlands waren geweest in het Nieuw-Guinea-conflict, zoals Luns meende, antwoordde hij: ‘Dat is helemaal niet waar.’ Over Luns: ‘Eén ding moet je hem nageven, hij had altijd een amusant verhaal te vertellen wanneer hij kwam lunchen.’ U Thant zei uitvoerig op de Nieuw-Guinea-affaire in zijn boek te zullen ingaan. De uno had hierin een belangrijke rol gespeeld.

2. De secretaris-generaal van de uno, de Zweed Dag Hammerskjöld, was op 7 september 1961, met de dc-6b Albertina van een Zweedse chartermaatschappij tijdens een vlucht naar Ndola Airport in Katanga onder mysterieuze omstandigheden omgekomen. (Zie ook Arthur L. Gavshon, The Mysterious Death of Dag Hammarskjöld. Walker, New York 1962.)

3. Indonesisch voor rechtdoor, steeds maar.

4. Milt Machlin, The Search for Michael Rockefeller. G.P. Putnam, New York 1972. Pagina 233.