Den vaderland getrouwe. Uit het dagboek van een journalist

Djakarta - 24 mei 1957 (2)

Ik was die ochtend precies op tijd in het paleis. Professor Mohammed Yamin was bij Bung Karno. Dat gesprek liep uit. Ik praatte met Gandhi. Ik zal nooit begrijpen, hoe deze adjudant, die ik als bijzonder toegewijd aan president Sukarno heb gekend, in 1965 tot de groep van rebellerende generaals moest worden gerekend. Misschien is deze volte face te verklaren uit het feit, dat Sukarno steeds meer op Gandhi's rivaal, generaal Sabur is gaan leunen. Een triest voorbeeld van revanche op een onbeantwoorde gehechtheid.^1.

Toen ik een salon met Louis XVI-meubilair binnenkwam zei Bapak: ‘Je m'excuse d'être un peu en retard. Ga zitten Wim, wat heb je op je hart.’

Sukarno was een perfecte gentleman. Hij paste toe wat Bernard Shaw eens heeft omschreven als: het gaat er niet om of men goede of slechte manieren heeft, maar om dezelfde manieren voor iedereen te hebben.

De president, heel goed wetende dat Van Konijnenburg en ik vrienden waren, reageerde op mijn pleidooi inzake gevangene Schmidt met: ‘Je zegt precies hetzelfde als Konijn. Wat jullie willen is dat ik vlotte public relations vóor zou laten gaan op het toepassen van de jurisprudentie.’

18 maart 1959 is Schmidt zonder fanfare of enige publiciteit op een vliegtuig naar Nederland gezet.^2.

1. Generaal Sugandhi zit nog steeds aan de top van de Suharto-generaals en is hoofdredacteur van het legerblad. Generaal Sabur is als commandant van het Tjakrabirawa-regiment, Sukarno's lijfwacht, na de coup gearresteerd en langdurig verhoord; hij raakte gedeeltelijk verlamd en overleed vroegtijdig in 1972.

2. In zijn memoires merkte Schmidt later op: ‘Oltmans werd al gauw een groot vriend van Sukarno en had dagelijks toegang tot het paleis.’ Ook: ‘Veel Indonesiërs beschouwden Oltmans als een landverrader...’ In de greep van Sukarno, A.W. Sijthoff, Leiden 1961, pagina 225 en 226.
Op 8 augustus 1957 zond ik de heren Hagenaar en Pekelharing van de diplomatieke vertegenwoordiging in Djakarta een memorandum waarin ik onder meer preciseerde op 2 en 3 augustus, evenals op 5 en 7 augustus de kwestie van de politieke gevangenen met Abdulgani en Maengkom opnieuw uitvoerig te hebben besproken. Volgens De Telegraaf en Schmidt zelf waren dit dan landverraderlijke, anti-Nederlandse activiteiten.