'Tell me who your friends are...'

[p. 117]

Tage Domela Nieuwenhuis

Tage Domela Nieuwenhuis met dochter Astrid

Ik ontmoette Tage Domela Nieuwenhuis in de eetzaal van een hotel in Moskou, waar hij over een aardig flatje beschikte. Het merkwaardige is, dat de mysterieuze stille kracht zich een leven lang manifesteert, zonder dat je ooit ontdekt, wat de modus operandi van dit mysterie is. In de vriendschap met Tage heeft de muziek een belangrijke rol gespeeld. Casper Bake, Frank Heckman en Tage vormen een hechte vriendentroika, die unieke herinneringen met zich meebrengt. Casper studeerde water-management, Frank was aanvankelijk leraar lichamelijke oefening en Tage ging internationaal recht studeren in Leiden en aan de Columbia University in New York. Alle drie werden zij uiteindelijk organisatie adviseur. Ik bracht hen bij elkaar en sedertdien komen we op gezette tijden bij elkaar. Vooral tijdens de jaren van mijn proces tegen de staat riep ik hen bij elkaar om echter ook van hen te vernemen, dat ze me weinig kans van slagen gaven.

Enkele herinneringen aan ruim 25 jaar vriendschap

We zijn nu ruim 25 jaar bevriend. Moskou, Amerbos, New York, Amsterdam, we hielden altijd contact, kaartjes, krantenknipsels, brieven en briefjes van Willem, telefoontjes van mij om een afspraak te maken voor een visje met gebakken aardappeltjes, of een pianorecital in het Concertgebouw, of een etentje met de twee andere jonge heren, Casper en Frank.

Moskou

1975. Een saai zaaltje in een sovjet jeugdpaleis, gevuld met Kom-

[p. 118]

somol jongens en meisjes, geflankeerd door bewakers van het protocol en andere dienaren van de goede sovjet zeden: Willem hield een voordracht over het leven in het weten, uiteraard geheel in zijn eigen stijl. Ik denk niet dat de organisatoren dit bedoeld hadden, de jongens en meisjes genoten, de officials stonden er wat besmuikt bij. Ik was er bij toeval terecht gekomen, het werd een mooie middag, en het begin van een bijzondere vriendschap.

Ik had na mijn kandidaats rechten in Leiden een baantje geregeld als vertegenwoordiger van een Nederlands reisbureau in Moskou. Ik was twintig, en wilde wel eens wat meer zien dan alleen Leiden en de voorspelbaarheden van het studentenleven.

Willem nam me op sleeptouw naar interviews voor een van z'n boeken, we gingen naar het Bolshoi, uit eten en kletsten uren lang. Mijn vriendin voegde zich daar op een gegeven moment bij, wij hadden een paar gedenkwaardige get togethers daar in Moskou.

Het was voor mij bijzonder iemand te ontmoeten aanmerkelijk ouder dan ik, die zoveel interesse had in alles en iedereen, met wie altijd zoveel te bespreken was.

Amerbos en New York

In de jaren die daarop volgden kwam ik zo af en toe langs op Amerbos, waar Willem steevast het visje met gebakken aardappels en sla serveerde. En ook toen ik in 78-79 in New York studeerde zag ik Willem een paar keer. Ik kan me herinneren dat Willem me meenam naar een schoenenwinkel, er moesten cowboy laarzen komen, ‘dit kon niet zo langer’. Hij begon zich al een beetje als Oom op te stellen.

Amsterdam

Ik ben maar een keer bij Willem op de Westerkade geweest. Het was er zo klein dat hij kon koken uit de enige leunstoel die er in de kamer stond. Het ging niet goed, het proces tegen de staat vrat aan hem.

In die periode kwam Willem een aantal keren bij ons eten. Ik was inmiddels getrouwd en had een dochter gekregen. Als altijd was hij geïnteresseerd, praatte honderduit met mijn dochtertje, en sprak veel en heftig over het proces, het getraineer en de onwil. Ik heb

[p. 119]

goede herinneringen aan de avonden, ook al lag er iets triests over, iets bitters en verbetens wat hij nooit had gehad. Hij verontschuldigde zich dat hij geen bloemen mee had kunnen nemen; hij zat echt aan de grond. Maar hij ging altijd door, optimistisch, een en al strijdlust. Bewonderenswaardig.

In die tijd nam ik Willem een paar keer mee naar pianorecitals in het Concertgebouw, liefde voor pianomuziek hebben we altijd gedeeld. We waren er een keer vlak nadat hij het proces had gewonnen, en talloze mensen feliciteerden hem, Willem was opgetogen, kletste met iedereen, een opgetogen enfant terrible, het was goed om te zien.

Laatst, toen ik bij hem kwam eten, had ik een cd met pianomuziek van Skriabin meegenomen. We luisterden aandachtig na het eten. Drie dagen later kwam er kaartje om me er nog eens voor te bedanken, hij vond Skriabin een ‘ontdekking of sorts, ik luister er al dagen naar’ - heel kenmerkend.

Binnenkort gaan we weer eten bij Willem, de drie jonge heren bij Oom, ik zie er naar uit.