'Tell me who your friends are...'

[p. 25]

Marie Oostenbrugge-van Zoeren

Marie was al in 1934 - toen ik negen jaar was - één van de hulpen van mijn moeder op onze buitenplaats De Horst in Bosch en Duin, bij Den Dolder. Haar vader was groentenboer en kwam dagelijks met kar en paard langs de Baarnseweg. Ik vermoed, dat zij via dat contact bij ons kwam. Later trouwde zij met Henk, die al jaren geleden is overleden. Marie was tot voor kort ook lid van het koor, zowel in de kerk in Den Dolder als op de Willem Arntzhoeve. Ook na het overlijden van mijn vader bleven mijn moeder en Marie elkaar op hun verjaardagen ontmoeten, een traditie die ik na Mams heengaan in 1974 heb voortgezet. Hier volgt haar brief van 28 september 2002.

Lieve Wim,

In 1934 ben ik bij jullie op De Horst gekomen. Ik kan er inderdaad veel over vertellen, zoals je me vraagt. Juffrouw Cornelissen (de vrouw van de tuinman, die in de tuinmanswoning, die naast de garage aan de straat stond, woonde) was ingevallen, omdat iemand van het personeel ziek was geworden. Je moeder had echter meer hulp nodig. Een oudere vrouw verzorgde de keukens. Ik begon met drie middagen in de week. Toen kwam Marg uit Staphorst als inwonende dienstbode. Zij wilde dichter bij Zeist werken waar haar verloofde Joop woonde. Toch vond juffrouw Cornelissen het op den duur te zwaar, waarop ik hele dagen kwam. Joop was bij de Marine en Marg wilde trouwen. Er was oorlogsdreiging en iedereen was ongerust. Zij trouwden en vanaf dat moment werd ik bij jullie inwonend huishoudelijke hulp. Jullie hadden personeelskamers boven in het huis.

Jij en je twee broers waren die dagen nog op de lagere school, eerst in Den Dolder en later in Zeist. Daarna ging jij samen met Henk naar Baarn op school. Dat werd wel eens bonje, omdat in het boemeltje, de stoomtrein Den Dolder-Baarn, leerlingen van het lyceum allerlei kattenkwaad uithaalden. Op den duur was er zelfs

[p. 26]

een aparte wagon met afzonderlijke coupés aangehaakt om problemen met andere reizigers te voorkomen. Er kwam een keer iemand van de ns aan de deur met een schriftelijke klacht over jullie. Ik heb die brief op het bureau van je vader gelegd in zijn werkkamer. Jullie hadden hoeden van dames passagiers afgewipt. Zij hadden boos een klacht bij de ns ingediend. Jullie kwamen mij in de keuken vragen om die brief niet aan je vader te geven. Maar dat kon niet, want ik had die tenslotte aangenomen. Het is allemaal met een sisser afgelopen. Maar zo gebeurde er altijd wat.

Op een dag voelde ik dat er iets aan de hand was, want het was veel te stil in huis. Ik dacht, er klopt iets niet. En ja hoor, de drie broertjes in de hal hadden een plannetje. Je jongste broertje Theo had zelfs in de haast een winterjas over zijn pyjama aan. Jij zei, ‘We gaan auto rijden’. Jullie vader reed die dagen nog in een Cadillac en je moeder had toen een Oldsmobile. Broer Henk had de sleutels, die je moeder had laten liggen gepakt en had tegen jou gezegd, ‘we gaan auto rijden’. Jullie hebben Theo toen wakker gemaakt. Maar het feest is uiteindelijk niet doorgegaan. Ik heb jullie gezegd, dat het te gevaarlijk was en dat er gedonder van zou komen en zei ‘jullie zoeken het verder zelf maar uit’. Toen wilde jij niet meer mee naar de garage. Henk heeft toen de sleutels weer terug gelegd en jullie zijn gaan slapen.

Er gebeurden ook veel leuke dingen zoals de muziekmiddagen in de zitkamer. Jij speelde toen cello. Je grootmoeder, die viool speelde, tante Jetty (de zuster van mijn moeder, die tot de Oktober-revolutie in 1917 op het conservatorium in Petrograd cello studeerde, en van wie ik sinds mijn vijfde jaar celloles had), je moeder (Mam speelde altviool, en had het conservatorium in Luik doorlopen), en soms je moeders vriendin Jet Verrijn Stuart uit Zeist (viool) maakten regelmatig kamermuziek. Dan kwam ik thee brengen. Leuk hoor. En de Kerstdagen met de grote boom in de hoek van de hal waren altijd heel gezellig. Dan kwam de familie Poslavsky van De Vinkenhof en andere familieleden. Dan hielp mijn verloofde, Henk Oostenbrugge, die privé-chauffeur was van mijnheer Blom (van het verzekeringsbedrijf Blom & van der Aa) helpen met planten en stoelen. Of hij ging met de auto boodschappen doen voor de familie. Maar

[p. 27]

hier kwam door de oorlogsdreiging een einde aan. Hij werd in dienst geroepen. Hij zat in bunkers bij Blauwkapel.

Jij spaarde als kleine jongen alles over het koningshuis. Alles wat je dubbel had gaf je aan mij. Maar toen we op 15 augustus 1944 uit ons huis werden gebombardeerd heb ik alles vernietigd om geen last met de Duitsers te krijgen. Bij de bombardementen op Soesterberg hebben we ook dikwijls met je moeder en jullie in de schuilkelder gezeten, die je vader had laten bouwen in de heuvel naast de fietsenschuur. Ook juffrouw Cornelissen kwam dan schuilen en soms tante Cor, de zuster van je grootmoeder die verderop aan de Baarnseweg woonde. Jij hebt nog een foto gemaakt waar we op een muurtje zitten. De glas-in-lood-ramen in het huis stonden na een bombardement bol ondanks dat we de luiken voor de ramen hadden gesloten. Het was een angstige tijd.

In 1942 ben ik met Henk getrouwd. Jullie hadden de gang en de voordeur versierd. Theo en jij hebben foto's van onze trouwdag gemaakt. Een week later kwam ik weer bij jullie terug, omdat Gé ziek was geworden. Ik ben altijd op De Horst blijven werken tot mijn eerste kind, Lydia werd geboren. We kregen van jullie een kinderwagen. Henk dook onder als landarbeider op de buitenplaats van mijnheer Blom in Lage Vuursche. Jullie zijn daarna allemaal naar het buitenland gegaan. In 1948 gingen Henk en Theo met de auto van Bosch en Duin, door de Sahara en heel Afrika naar Kaapstad. Je ouders hebben daar toen ook tien jaar gewoond. Jij ging naar Amerika. Toen je ouders in 1960 terugkwamen werd de band weer opgepakt. Eerst werd je moeder weduwe en later ik ook. Wij zochten elkaar altijd op. Toen jij nog in je huis in Amsterdam Noord woonde, leerde ik ook Peter kennen. Ik ben jullie nog wel eens komen helpen, vooral als je je boekenkasten wilde schoonmaken. En nu zien wij elkaar nog altijd als je naar het graf van je ouders op Den en Rust gaat. Mijn blaadje is vol. Er komt nog zoveel meer naar boven. Maar Wim, weet één ding zeker, ik heb met veel plezier op De Horst gewerkt. Jammer dat iedereen van toen is overleden. Jij en ik zijn nog de enigen over. Ik ben nu 86 jaar, maar leef met plezier en veel herinneringen.

Liefs van Marie.

[p. 28]