Over intelligentie

[p. 280]

Marcus Feldman
Vakgroep genetische biologie, Stanford, Californië Verenigde Staten

Venezuela heeft een minister voor de Ontwikkeling van Intelligentie.

Waarom hebben ze zich geconcentreerd op intelligentie in plaats van op onderwijs?

Hun oogmerk was een afzonderlijk departement, omdat al een paar honderd jaar lang de successievelijke ministeries van Onderwijs kennelijk in een vicieuze cirkel ronddraaien. Ze willen vanuit een nieuwe gezichtshoek manieren vinden om te voorkomen dat mensen toekomstige generaties kapot maken voordat die ooit een kans hebben gekregen.

Mijn eerste reactie is dat dit een uiterst gevaarlijke zaak kan worden, net zo gevaarlijk als wat Adolf Hitler geprobeerd heeft te doen. Ongetwijfeld hebben de Venezolanen uitstekende motieven om te doen wat ze aan het doen zijn, maar de vraag is: Zijn ze aan het proberen om robots te produceren? Houden ze wel voldoende rekening met de onderzoekingen die gedaan zijn op het gebied van de ontwikkeling van het kind en andere aspecten van cognitieve ontwikkeling over de afgelopen vijftig jaar?

Richard Herrnstein is bij dit werk betrokken. Hij is tevens éen van de voornaamste adviseurs van de Venezolaanse regering.

Herrnstein heeft zijn aandacht gericht op het gedrag bij duiven en de leerprocessen bij duiven. Ik wil maar zeggen, zijn kennis omtrent de genetica is buitengewoon elementair, waar verscheidene malen op is gewezen. Hij en Arthur Jensen verwarren het idee dat iets erfelijk bepaald is met het idee dat iets genetisch niet aan mutatie of verandering onderhevig is. Tussen die twee moet een groot onderscheid worden gemaakt. Als iets erfelijk is, betekent het niet dat je het niet kunt veranderen door in te grijpen in het milieu.

[p. 281]

Dat kan ik niet volgen.

Wat ik wil zeggen is dat als iets erfelijk bepaald is, je nog steeds kunt ingrijpen. Iets kan volledig erfelijk bepaald zijn, maar dat sluit het welslagen van een ingrijpen in het milieu niet uit. We kunnen triviale voorbeelden noemen. Bijvoorbeeld, eenvoudig erfelijk bepaalde ziektes waarvan we weten dat ze erfelijk bepaald zijn; maar toch, wanneer je de voeding krijgt, en dat is tenslotte een ingreep in het milieu, wijzig je de...

Wijzig je de erfelijke bepaaldheid.

Nee, aan het gen wijzig je dan niets. Je verandert iets in de resultaten van de werking van het gen. De blauwdruk zelf verandert niet. Maar het resultaat van de blauwdruk verandert. Ik wil maar zeggen dat Herrnstein, Jensen en anderen hun voordeel hebben gedaan met het verkopen van het idee dat iets wat in sterke mate erfelijk is in sterke mate onveranderbaar is.

De resultaten uit wat je niet kunt veranderen meegerekend.

Dat is juist. En de manier waarop ze dit zeggen, de logica, werkt als volgt: Als het erfelijk is dan kan ik het niet veranderen door ingrijpen in het milieu.

Een neger blijft dom.

Laat ik het anders zeggen. De logica gaat als volgt. Domheid is erfelijk. Erfelijkheid is onveranderbaar. Domheid is onveranderbaar. Het enige zuivere experiment dat gedaan kan worden om aan te tonen dat gedrag bij mensen erfelijk is, is ervoor te zorgen dat eeneiige tweelingen gescheiden opgroeien. Dat is de enige manier waarop je het genotype kunt vormen.

U bedoelt dat dat de enige manier is om lage intelligentie langs genetische weg aan te tonen?

Je hebt identieke tweelingen nodig die gescheiden opgegroeid zijn, omdat het de enige manier is om het genotype na te gaan bij het veranderen van het milieu. Maar hoeveel apart van elkaar opgegroeide identieke tweelingen zijn er bestudeerd? In de literatuur zijn slechts 122 gevallen van paren bekend die bestudeerd zijn en daarvan werd de helft bestudeerd door sir Cyril Burke. Maar aangezien zijn werk als frauduleus is ontmaskerd, kunnen we deze helft buiten beschouwing laten.

[p. 282]

Zo blijven er nog maar 61 paren over op de hele mensheid.

Ach weet u, Arthur Jensen verklaarde in 1969 in de Harvard Educational Review dat het onderzoekswerk van Burke het beste was dat ooit op dat gebied was gedaan. Wat interessant is om te weten over Jensen is hoe hij reageerde op het uitstekende onderzoekswerk dat gedaan werd door een psycholoog van Princeton, Leon J. Kamin, die The Science and Politics of IQ schreef. Hij hield een voorbeschouwing over deze studie op een bijeenkomst van psychologen en gaf een statistische documentatie waarom op Burkes gegevens niet vertrouwd kon worden. Zeer kort daarop trad Jensen naar buiten in een artikel waarin hij met zoveel woorden zei dat Burkes gegevens onbetrouwbaar waren.

Een snelle volte face.

Vooral na wat hij in de Harvard Review had gezegd, zou hij zichzelf nooit verloochend hebben als hij niet geweten had van Kamins boek dat op het punt van verschijnen stond. Het was trouwens Kamins boek dat het bedrog van sir Cyril Burke aan het licht heeft gebracht.

Kan het eigenlijk wel aangetoond worden dat domheid erfelijk is?

Ik kan wel zeggen dat experimenten op dit gebied uitgesloten zijn. Je kunt dat niet door middel van een aanvaardbare experimentele opzet doen. Dat betekent dat, door te verklaren dat we tekortschieten in het veranderen van het iq en het eigenlijk de kinderen verwijten dat ze een laag iq hebben, je valse gegevens aanneemt, wat Jensen in wezen heeft gedaan.

Ik wens niet aan te nemen dat domheid erfelijk is. Bovendien moet je je afvragen of iets dat erfelijk is onveranderbaar is. Dat is de volgende stap. Zoiets verklaren of beweren betekent het ontkennen van een enorme hoeveelheid biologische research en literatuur.

Je neemt een bonensoort van hetzelfde genotype, je kweekt ze op in éen soort grond en er komt niets op, terwijl ze ergens anders gigantisch worden. Zulk soort experimenten zijn al lange tijd in gebruik. We weten in de biologie dat, omdat iets hetzelfde genotype heeft, dit nog niet betekent dat je niet kunt ingrijpen bij het veranderen van het genotype, dat is datgene wat je ziet. Alleen omdat ze hetzelfde dna hebben wil dat nog niet zeggen dat ze er precies hetzelfde uit gaan zien. Dat geeft aan hoe belangrijk het milieu is.

[p. 283]

Dit aspect wordt verwaarloosd bij het bestuderen van de menselijke groei.

Dat is juist. De logica zit hem nu hierin dat ze, ten onrechte, zeggen dat dit kenmerk in het iq erfelijk is door de slechte studies die erover gemaakt zijn. Vervolgens zeggen ze: Omdat het erfelijk is kun je het niet veranderen. Daarop volgt dat we programma's als Head-Start of andere interventieprogramma's voor het ingrijpen in het iq om die reden niet kunnen gebruiken. Omdat iq erfelijk is en je het toch niet kan veranderen.

Maar schijnbaar vindt Herrnstein dat je dat wel kunt omdat hij anders niet betrokken zou zijn bij een programma voor het verbeteren van de intelligentie van Venezolaanse kinderen.

Het hangt af van de manier waarop Herrnstein dit opzet. Ik begrijp eruit dat hij van het standpunt uitgaat dat intelligentie in beginsel een op genetische grondslag berustend kenmerk is en hij methodes zal gaan gebruiken die een onderscheid zullen maken tussen rassen en subklassen van individuen in Venezuela, of onder diegenen die misschien meer Indiaans of weet ik wat zijn van origine, en zal gaan beweren dat deze mensen biologisch verschillen met betrekking tot de zogenaamde intelligentiegenen. Het verbaast me dat een Amerikaans psycholoog bij zoiets betrokken raakt.

Waarom?

Het veranderen van intelligentie is zo'n vormloos concept! Je kunt misschien praten over het veranderen van het niveau van geletterdheid. Dan weet je precies wat het doel is. Waarom zou iemand zich inlaten met enkel en alleen het veranderen van de resultaten van een iq-test?

In Venezuela overheerst de overtuiging dat iedereen intelligent is, maar dat intelligentie onderontwikkeld blijft, latent is. Het moet worden opgewekt.

Dat is een uitermate prijzenswaardig streven. Het is prijzenswaardig om hen nieuwe kansen te bieden, maar ze moeten ook klaar zijn om deze kansen te krijgen.

Het veranderen van een sociaal milieu heeft dus niets te maken met psychologie?

Ik zou niet willen zeggen dat het niets met psychologie te maken

[p. 284]

heeft, omdat je psychologische vragen kunt stellen over wat het beste leermilieu is. Zij kunnen psychologische vragen opnieuw onder de loep nemen. Dus kun je niet zeggen dat het niets met psychologie te maken heeft.

Nu, dat is waarom Herrnstein erbij betrokken is en onder andere van plan is met moeders te werken.

Dat is goed. Het beste bewijs dat je in het iq kunt ingrijpen is gekomen van studies uit Milwaukee met gettomoeders en -kinderen, opgezet door Rick Heber. Het is zeer intensief werk en ook zeer kostbaar om op deze manier in te grijpen. Maar ze hebben het iq geweldig omhooggeschroefd.

Waar heeft Jensen het dan nog over?

Daarom beweer ik dat hij bevooroordeeld is, in die zin dat hij racistisch is.

Als het bewezen is dat het in het getto van Milwaukee gedaan kan worden, waarom zou het dan in Venezuela niet kunnen?

De oriëntatie van adviseurs als Richard Herrnstein zal niet tot dat soort interventie leiden als toegepast werd in Milwaukee, waar het probleem meer als een socio-economisch probleem aangepakt werd dan als een probleem van de kinderen zelf, zoals ook Jensen het zou omschrijven.

Het lijkt erop dat het Sovjet-onderwijssysteem automatisch de talenten eruit haalt, zoals de manier waarop ze aan hun schaakspelers komen.

Het hangt ervan af. De Sovjets hebben ook hun eigen manieren voor het kort houden van diegenen waarvan ze niet willen dat ze omhoogkomen. Het is geen kwestie van systemen, omdat ze in Rusland een lange geschiedenis van racisme jegens bepaalde groepen en volken gekend hebben. Ze hebben bijvoorbeeld verschillende types examens voor een doctorsgraad. Ze bezitten in de wiskundeafdeling verschillende criteria. Ze zullen geen artikelen publiceren die door joodse wiskundigen de afgelopen vier jaar geschreven zijn in het kader van de werkzaamheden binnen hun Academie.

Dat lijkt me vreemd, want ik heb talrijke prominente joodse Sovjet-geleerden op een aantal verschillende terreinen geïnterviewd en

[p. 285]

ze lijken dat soort problemen helemaal niet te hebben.

Het is voldoende bekend wat voor problemen sommige mensen in de Sovjet-Unie hebben om op bepaalde scholen en instellingen, verder te komen.

Maar laat ik doorgaan. De houding die Richard Herrnstein zal gaan aannemen is precies de houding die Arthur Jensen aanneemt, namelijk dat raciale verschillen erfelijk zijn. Nu zijn er enige verschillen tussen rassen die erfelijk zijn. Huidskleuren zijn bijvoorbeeld erfelijk bepaald. Dat is een argument.

Ik erken ook dat er enkele iq-verschillen tussen rassen bestaan. Dat is hier in de Verenigde Staten het geval. Het iq van blanken en zwarten in Amerika verschilt. De interpretatie van Jensen is dat, omdat rassen in erfelijk opzicht verschillen, wat je te zien krijgt erfelijk is. Dus zijn de verschillen in iq tussen de twee rassen erfelijk.

Uiteraard zal geen geneticus in dit land die logica accepteren. De grondslag van veel van wat Jensen beweert, is dat de zwarten inherent inferieur in iq zijn. Dit is domweg schijnlogica.

Is het niet zo dat wanneer iedereen ongeacht ras opgroeit in het juiste socio-economische en culturele milieu, de iq-resultaten hetzelfde zullen zijn?

Er zullen altijd individuele verschillen blijven. Wat wij zeggen is dat men de kansen voor iedereen tot het uiterste hoort te vergroten, zodat iedereen kan leren aan zijn begaafdheden maximaal uitdrukking te geven.