|
| |
| |
| |
Robert Yastrow
Directeur Goddard Space Institute, NASA, Verenigde Staten
De Venezolanen gaan van de veronderstelling uit dat intelligent denken kan worden aangeleerd.
Dat slaat nergens op. Intelligentie blijkt in hoge mate een erfelijke karaktertrek te zijn, nog erfelijker dan het gewicht van eieren bij kippen of de melkproduktie van koeien, die zoals u weet door boeren als standaardeigenschappen worden gefokt.
Je kunt geen intelligentie aanleren. Intelligentie zit in het netwerk. Deze opvatting is de uitkomst van fraai gedetailleerde studies, onbesmet door Cyril Burts gegevens, die aantonen dat de constante factor van correlatie tussen iq's nauwkeurig de mate van overlap in de genen van individuen volgt, met zo'n twintig tot vijfentwintig procent afwijking door milieu-invloeden.
iq's zijn voor vijfenzeventig procent erfelijk.
Als eeneiige tweelingen samen worden grootgebracht, correleren hun iq's voor bijna honderd procent. Als niet-eeneiige tweelingen samen worden grootgebracht, met de helft van hun genen in overlap, correleren ze vijftig procent, wat precies de genetische overlap is. Als tweelingen apart worden grootgebracht, loopt de correlatie terug tot twintig procent en dat gaat verder terug bij neven en nichten en grootouders. Het volgt precies de hoeveelheid overlap in het genetische materiaal.
Het is een gebied waarop uitgebreid onderzoek is gedaan. Daarom heeft het geen zin te trachten intelligentie aan te leren. Dit wordt allemaal onderbouwd, bijvoorbeeld in een uitmuntende studie door de nestor van Amerikaanse genetici, Theodosis Dobzhansky, The Genetic Diversity and Human Equality.
Hoe ziet u de hersens van de baby?
Het bevat voor een groot deel een netwerk, waaronder intelligentie. Het netwerk is gebaseerd op de erfenis van vroegere generaties van natuurlijke selectie. Je kunt van een dom mens geen pienter mens maken. Iedereen die personeel onder zich heeft gehad, of les heeft gegeven, weet dat sommige mensen goed kunnen denken en andere niet.
| |
| |
Maar denkvaardigheid kan worden aangeleerd.
O, ja: door middel van onderwijs. Het is misschien zelfs mogelijk iemands prestatie met vijfentwintig procent op te voeren. Dergelijke resultaten kunnen ze met die programma's in Venezuela, waar u over spreekt, misschien wel bereiken. Maar veel mensen zijn bijvoorbeeld niet geschikt voor de universiteit hier in de Verenigde Staten en gaan toch naar de universiteit, terwijl zij daar niet thuishoren. Die moeten naar een handelsschool of op een andere manier hun brood verdienen. Er zijn grenzen aan wat je kunt doen.
Selectie door middel van tests?
Ik zou examens gebruiken. Examens zijn wel niet volmaakt, maar ze zijn het beste wat er is. Lezen, schrijven en rekenen.
Als u over een pasgeboren kind spreekt, dan weet iedereen die iets van de geschiedenis van het leven afweet, dat een baby net als andere kinderen een uitgebreid netwerk in zijn hoofd heeft, dat zijn persoon bepaalt.
Hoe staat het met de uitwendige codering van de neuronen?
Alle circuits in de hersenen worden nu systematisch door de wetenschap onderzocht en door neuro-anatomen éen voor éen nauwkeurig opgespoord. Zij hebben een lange weg te gaan. Maar ze hebben reeds vastgesteld dat er circuits zijn die verbonden zijn met verschillende delen van de hersenen of dat in verschillende gebieden van de hersenen verschillende vaardigheden liggen opgeslagen. Van een patiënt bijvoorbeeld die aan epilepsie leed, zijn de hersenen geopend en getest. Hij was tweetalig en kende Nederlands en Engels. De chirurgische kaart toonde aan dat het Nederlandse deel van zijn kennis op de ene en het Engelse deel op een andere plek in de hersens was opgeslagen.
De hersenen lijken erg veel op een geheugenbank in een computer, maar zij werken op een manier die we nog niet begrijpen. Maar onze voeten zijn op het pad gezet die ons naar het begrijpen leidt. Misschien dat we over twintig, dertig jaar in staat zullen zijn de inhoud van de hersenen te lezen en de circuits te begrijpen en er bij de samenstelling van onze eigen computers gebruik van kunnen maken.
Bevatten hersens alle informatie die ooit is gecodeerd? We beschikken niet over de mogelijkheid de informatie op te roepen zoals een computer dit volbrengt.
| |
| |
Inderdaad. Er hebben experimenten plaatsgevonden met een patiënte, wier hersens werden blootgelegd en geprikkeld. Deze vrouw zei plotseling: ‘Ik hoor de violen van de geestelijke opmars van de priesters’ (?), of ze zei: ‘Ik ruik een geur die ik sinds mijn kindertijd niet geroken heb.’ Alles en alles zit er in. Hoe, dat weten we nog niet. Maar dat komt nog wel.
En de geest bezit natuurlijk mechanismen om alles af te sluiten. Want wanneer je als een computer alles onmiddellijk zou kunnen oproepen, zou je niet kunnen functioneren. Dat behoort ook bij de natuurlijke selectie.
We zouden eenvoudig niet kunnen denken.
Zoals ik al in een eerder gesprek met u een paar jaar geleden voorspeld heb, zal de menselijke intelligentie op den duur overgaan naar een op het leven gebaseerde sylicen. Wij zullen dan niet meer de meest intelligente wezens op aarde zijn. Wij zijn zeker niet de meest intelligente wezens in het heelal.
Op deze aarde zullen we ook niet zo lang meer bovenaan staan. Met niet zo lang bedoel ik over een paar honderd, een paar duizend of misschien tienduizend jaar, ik weet het niet, maar in ieder geval een zeer korte tijd op de geologische schaal. De ontwikkeling van onze hersenen is tenslotte zo'n vijftigduizend jaar geleden gestopt. De ontwikkeling van computerintelligentie gaat ongebreideld door.
Ik heb onlangs Roger Schank, directeur van het Laboratorium van kunstmatige intelligentie aan de Yale universiteit bezocht, waar hij met buitengewoon interessante studies bezig is. Professor Schank merkte bijvoorbeeld op dat er een tijd komt dat de mensen niet een vroegere Hollywood-filmster als president zullen kiezen maar een computer die is geprogrammeerd met de kennis waar het bij regeren in het atoom-tijdperk om gaat.
Ik vind Ronald Reagan toevallig een groot politicus en ik wijs die term Hollywood-filmster dan ook af. De Democraten hebben van dit land bijna een puinhoop gemaakt en dat komt omdat ze zich helemaal hebben laten leiden door een standpunt dat in academische kringen gepropageerd wordt, namelijk dat iedereen gelijk is aan iedereen. Je gooit maar geld naar mensen en je maakt er Einsteins, Beethovens, managers enzovoort van. Maar dat kan niet, omdat iedereen anders in elkaar zit.
| |
| |
U vindt dat het zinniger is om geld in de bewapeningswedloop te smijten, zoals de heer Reagan doet?
De Sovjets zijn een enorme bedreiging en daarom is het nodig het geld daaraan uit te geven. De Sovjets zijn buitengewoon agressief, zeer onveilig, hun maatschappij valt onder hun ogen uit elkaar, ze spelen hoog spel. Iedere Europeaan weet dat de manier om rampen uit te lokken is om op defensie te bezuinigen.
Maar wat mij voor ogen stond was dat onze sociale en openbare uitgaven voorgeschreven worden door de bewering dat iedereen hetzelfde is als ieder ander, en dat we allemaal lege vaten zijn, kneedbaar bij de geboorte. Dus als je de mensen maar geld geeft, wordt het probleem opgelost. Maar in werkelijkheid maakt dat de mensen juist kapot, omdat het in de menselijke aard ligt ergens naar te streven en iets tot stand te brengen.
In 1968 richtten een stelletje ondernemende kerels, dat ik kende, een bedrijfje op, intel. Ze leenden vier miljoen dollar van vrienden als kapitaalbelegging. Heden bedragen de jaarlijkse verkopen bijna een miljard dollar per jaar. Waar kwam dat miljard vandaan? Het is uit hun hoofd gekomen. Dat kan allemaal in dit land, omdat wij een systeem van vrije onderneming hebben dat vernieuwingen bevordert. Het is van groot belang dat te handhaven. Daar komt het geld vandaan. En als je dat geld hebt, dan is er genoeg geld voor iedereen, arme en rijke mensen. Als je de welvaart laat verdwijnen, bijvoorbeeld voor creativiteit, dan is er voor niemand meer geld.
Intellectuelen, die het geld van ondernemende mensen met ideeën willen afpakken en het aan mensen willen geven die helemaal onderaan de economische ladder zitten, leiden het land naar de ondergang en streven hun eigen doel voorbij.
Wat is uw reactie op het Venezolaanse experiment om zestig Indiaanse kinderen in een paar weken viool te leren spelen?
Ik ben ervan overtuigd dat het leven van deze kinderen er cultureel door is verrijkt. Maar speelden ze echt goed? Is er onder hen éen grote musicus, een groot talent ontdekt? Je kunt geen Beethoven maken van iemand als ik ben, omdat ik geen muzikaal talent heb. Het is onmogelijk muzikaal talent uit iemand te halen met een middelmatig gevoel voor muziek. Wij moeten proberen een maatschappij op te bouwen met mogelijkheden om op te klimmen en kans op scholing. Dat is wat we in dit land hebben gedaan. Niet volmaakt, maar beter dan ergens anders.
| |
| |
Hoe ziet u de toekomstige concurrentie tussen hersenen en computer?
Ik zie een compagnonschap, waarin de menselijke partner voortdurend dingen bijdraagt aan de persoonlijkheid en de intelligentie van het op silicium gebaseerde deel van de computer, omdat het de produktiviteit van de menselijke arbeid vergroot en de welvaart van de mens verhoogt. Dat is de grote drijfkracht achter alle machine-ontwikkeling, en zo zal de machine, bijna onmerkbaar, door culturele evolutie van generatie op generatie steeds machtiger worden, tot hij uiteindelijk zijn schepper zal overvleugelen. De computer hoeft tenslotte niet door het geboortekanaal heen en is niet aan enige biologische beperking onderhevig.
Niemand zal natuurlijk merken dat dit gebeurt. Het gebeurt onmerkbaar. Tegen dat het een feit is, zullen onze menselijke nakomelingen een leven van fossielen, oesters of kakkerlakken leiden, zich onbewust van het feit dat ze op een kosmische schaal van intelligentie zijn voorbijgestreefd door het produkt van hun eigen hersenen.
Wat een nachtmerrie.
Dit doet er allemaal niet zoveel toe, omdat het in de toekomst zal gebeuren. Zulke kosmische intelligentie bestaat overal om ons heen op andere sterren. Als we eenmaal contact met deze andere wezens maken, zullen we, denk ik, ontdekken dat ze niet van vlees en bloed zijn, maar van een zeer abstracte soort intelligentie, waar we dan mee te maken hebben.
Uw boeiende boek Until the Sun Dies toont duidelijk aan hoe alle schepsels hun oorsprong vinden uit de chemicaliën in de diepzeeën.
Daar ging het boek van uit, ja.
Toen ik het las vroeg ik me af of we even geheimzinnig zullen verdwijnen als we zijn gekomen.
De virussen, bacteriën, eenvoudige wormen, dieren met een uitwendig skelet zoals mosselen, katten en honden - ze gaan veertig miljoen jaar terug; apen - ze gaan dertig miljoen jaar terug; mensapen gaan vijftien miljoen jaar terug - en de mens, ze zijn allemaal nog op deze aardkorst in alle mogelijke stadia aanwezig. Maar het zijn allemaal levende fossielen. Ze hebben een bepaald niveau bereikt. Ze hebben een plaatsje gevonden en zijn op het- | |
| |
zelfde plateau gebleven. Dit is het plateau dat we zo'n vijftigduizend jaar geleden hadden. Sindsdien zijn we nooit meer veranderd. Ons lichaam is nog hetzelfde als een miljoen jaar geleden. Onze geschiedenis is geschreven, ons hoofdstuk is af. We zijn in die vijftigduizend jaar misschien een beetje in organisatie verbeterd, maar er is een duidelijke grens aan wat je in drie kubieke decimeter kunt stoppen. Tien miljard neuronen is een heleboel.
Ik dacht dat de hersenen twintig miljard neuronen bevatten.
Tien miljard is het meest gebruikte cijfer. Het zouden er ook honderd miljard kunnen zijn. Niemand weet het precies. Het punt is dat de hersenen niet veel veranderd zijn. En ze bevatten een begrensd aantal neuronen. Er is een grens aan wat je er in kunt stoppen.
Ze mee kunt coderen.
Juist. Misschien is het netwerk de laatste vijftigduizend jaar een beetje verbeterd, maar in ruime zin zijn we levende fossielen.
Terwijl de mens, zoals u me wel eens hebt verteld, duidelijke tekortkomingen in het netwerk heeft, in tegenstelling tot de kunstmatige intelligentie.
Er zal niet veel met ons gebeuren. U zou kunnen zeggen, als de sylicon-intelligentie van start gaat, zouden wij de druk wegnemen, zoals het leven altijd doet, door naar een nieuw plateau van intelligentie te ontwikkelen. Dit is in theorie zeer juist, maar in de praktijk kunnen we alleen evalueren door dna en biologische aanpassing en methoden die Darwin waargenomen heeft, organische evolutie. Ze gaan van de ene generatie op de andere onmerkbaar langzaam, terwijl computers zich via de methode van Lemarck ontwikkelt.
Wat betekent dit?
Je hakt de staart van een rat af en in het werkelijke leven hebben volgende generaties ratten helemaal geen staart. Het wordt in dit geval culturele evolutie genoemd overeenkomstig de bevindingen van Lemarck, omdat het heel snel gaat en je niet op hele kleine veranderingen in het dna hoeft te wachten om veranderingen te bewerkstelligen. Daarom zullen computers ons in hun evolutie altijd voorbijstreven. Wij zullen dat nooit kunnen bijhouden.
| |
| |
Zou het zin hebben om een geplande poging te ondernemen om iets van de input van onze eigen ‘computer’ te reorganiseren, vooral met betrekking tot eeuwenoude symbolen, totems, mythen en symbolen? Iets van onze dromen in overeenstemming te brengen met hedendaagse werkelijkheden?
Daar ben ik het niet mee eens, omdat ik niet geloof dat de menselijke natuur in duizenden jaren veel is veranderd.
Maar het milieu wèl. Wij zijn nu in staat om de planeet op te blazen.
Ik geloof dat psychologen een zeer juist gevormde opvatting hebben van wat de hersenen zijn en wat voor soort onderwijs er nodig is voor een zeer gelukkig, bevredigend leven in de maatschappij.
Ik heb het boek van Alexander Mitscherlich, Society without Father geboeid gelezen. Wat ik bedoel is, hebben volkeren echt een koning, een generalissimo of een paus nodig om tegen op te zien, om te aanbidden?
Het allereerste wat je moet doen is lezen, schrijven en rekenen, zodat men aan het werk in de maatschappij kan deelnemen. Dat is op zichzelf zeer bevredigend. Het is een paspoort voor geld en geluk.
Het lijkt gevaarlijk die twee waarden met elkaar te verbinden. Het klinkt erg Amerikaans. Kijk eens naar de geïndustrialiseerde samenlevingen met 26 miljoen werklozen. Deze cijfers zijn nog erger in de ontwikkelingslanden. De Venezolanen doen pogingen door het onderwijzen van intelligentie om de prestatie van de grote massa te verbeteren waar iedereen van kan profiteren.
Inderdaad, als het leven van individuen bevredigender is, dan heeft de samenleving er ook baat bij. Het grote verlies bij deze geweldige principes van de intellectuelen en de Democratische Partij van de laatste twintig jaar is dat de discipline uit de opvoeding is verdwenen. Je kunt niet iets leren zonder geweldige inspanning, zweet en tranen. Het doel van scholen en ouders in de westerse wereld in het algemeen behoort te zijn deze discipline in hun kinderen in te prenten, zodat zij er op voorbereid zijn hun plaats in het leven volledig in te nemen.
U verdoezelt die essentiële vereiste, dat probleem, als u spreekt over het gebruik van de verkeerde mythen of symbolen, die hebben afgedaan. Dat is helemaal niet ter zake.
| |
| |
Dat vraag ik me nu juist af. Men wordt niet als katholiek geboren. Dit begrip, met al zijn mythische en symbolische franje, wordt weloverwogen in de neuronen geprogrammeerd, zonder de keuze of de toestemming van de betrokkene.
Het gevoel dat er meer in het leven moet zijn dan 's morgens opstaan, je werk doen en weer naar bed gaan is heel wezenlijk. Mensen die inderdaad het gevoel hebben dat er meer in het leven is, bezitten een betere, meer evenwichtige persoonlijkheid, ze scheppen een betere omgeving thuis, zou ik zeggen, en ze scheppen een beter gedachtenstelsel; zij bevorderen de geschiktheid van de individu.
Maar geldt dit ook voor het atoomtijdperk? Zijn mythe en werkelijkheid niet langzamerhand dermate door elkaar heen gaan lopen, dat we de naakte werkelijkheid net zo te lijf gaan als we de onderwerpen van cabbages and Kings door elkaar haspelen!
Wie heeft tenslotte de paus geschapen? De paus heeft het katholicisme niet gemaakt. Het is geschapen omdat er behoefte aan was.
Schizofrene farao's van Egypte schiepen ook stemmen van goden die ze hoorden. Maar dat was vroeger en allemaal ontzettend lang geleden. Maar gelden dezelfde recepten voor psychologische hygiëne ook in de tijd dat twee supermogendheden tienduizend raketten op elkaar richten en er steeds meer van die ondingen bijbouwen?
U hebt een heel speciale manier om de werkelijkheid volgens uw eigen inzicht te beschrijven.
Ik verzeker u dat ik niets met de bewapeningswedloop van doen heb gehad.
Toch zou ik de werkelijkheid niet beschrijven zoals u zojuist hebt aangegeven, omdat ik denk dat de religie een realiteit is. Samen met alle andere universele gedachten en gevoelens is het een realiteit.
Zeker. Het was een zo diepgewortelde realiteit in Polen, het katholicisme was zo stevig in de Poolse neuronen gecodeerd, dat vijfendertig jaar marxistisch-leninistische hersenspoeling het niet heeft kunnen uitwissen. De Russen weten ook niet hoe ze hersens moeten decoderen. Eén bezoek van de paus was genoeg om een
| |
| |
psychische aardbeving in het socialistische systeem te veroorzaken. De verdoving is uitgewerkt. De Katholieke dweepzucht is weer opgelaaid. Lech Walensa moest naar het Vaticaan om de voeten van de paus te kussen.
Misschien hebt u wel gelijk met uw interessante verklaring dat het bezoek van de paus sluimerende religieuze gevoelens in Polen tot nieuw leven heeft gewekt.
De legers van de paus, zoals Stalin het eens schertsend noemde, zijn misschien wel veel omvangrijker dan we hadden gedacht. Maar hoe komt dat? Omdat de ene generatie na de andere gehersenspoeld, geconditioneerd en geprogrammeerd is in wat Nietzsche als de opium van de wereld heeft gesignaleerd.
Toch geloof ik dat de stuwkracht achter de Poolse ontevredenheid eerder het gebrek aan vrijheid en de verschrikkelijke onderdrukking van de Russische staat is.
Solidariteit had dit nooit kunnen bereiken zonder de volledige steun van het Vaticaan.
Maar religie is een zeer wijze vervulling.
Het is een psychische droom in een tijd waarin we ons niet meer kunnen veroorloven teveel te dromen, en in slaap te sussen. De raketten staan op scherp.
Ik heb ook mijn religie, misschien geen joodse of christelijke leer, maar een natuurlijke religie. Ik heb echter een zeer uitgesproken gevoel over de loop der gebeurtenissen in het heelal. Dat heeft iedereen.
Ja, omdat het de werkelijkheid geen geweld aandoet. Maar de paus, het hindoeïsme en sommige van die Bhagwans, zoals in Poona in India, bieden zogenaamd kant-en-klare oplossingen voor het levensraadsel, die de collectieve verwarring niet bedwingen, maar verder verspreiden.
Dat is prima, vooral in het oosten waar de werkelijkheid iets is waaruit men wil vluchten. Maar wij in het westen hebben een optimistische kijk op de wereld. Daarom hebben we de wetenschap. Daarom hebben we het jodendom en het christendom. Dat zijn alle drie in wezen optimistische religies, omdat ze zeggen, dat als je iets aan de wereld doet, je er een betere wereld van maakt. De wetenschap zegt dat je deze wereld kunt verbeteren. Religies zeggen
| |
| |
dat je de volgende wereld kunt verbeteren, maar ze zijn allebei erg optimistisch. In het oosten zijn ze erg pessimistisch, dus misschien hebben ze mensen als de Bhagwan nodig om hun gedachten van hun zorgen af te leiden. Voor ons is het van weinig betekenis.
Maar als ik duizenden Sovjets bij dertig graden onder nul in de rij zie staan om op het Rode Plein het graf van Lenin te bezoeken, verbaas ik me over de kennelijke ontsporing van al die geesten.
Hoor eens, u hebt geen recht om zo'n oordeel te vellen. Ik heb ook in die rij gestaan. Die mensen willen dat graag. Niemand heeft namelijk met een zweep achter die Russische boeren gestaan. Ze zijn er uit vrije wil naar toe gegaan.
Een pelgrimstocht naar een geestelijke afwijking, een drogbeeld dat buiten hun eigen keus of wil om in hun ‘chip’ is voorgecodeerd en voorgeprogrammeerd. Zouden we er geen stokje voor moeten steken mensen zodanig te robottiseren? Er blijkt slechts uit hoe psychisch gestoord ze zijn.
Dit is de mensheid waarover u spreekt. U praat als een linkse intellectueel die een of ander ideaalbeeld heeft van wat de mens zou moeten zijn. Maar in werkelijkheid zijn de mensen zoals ze zijn.
De mensen zijn wat ze door hun ouders en opvoeders zijn gemaakt, hoe ze zijn geconditioneerd. Ze worden vergiftigd met middeleeuwse kletskoek en voor het leven beschadigd. Ze zullen nooit meer logisch en rationeel kunnen denken. En ik heb helemaal geen idealistische ideeën over de tijdbom die in Europa zachtjes staat te tikken met duizenden kernraketten aan beide zijden.
Hier denk ik heel anders over. Naar mijn mening zijn alle algemene begrippen van menselijke aard, zoals religieuze gevoelens, in de menselijke bedrading opgenomen. Het is alleen een algemeen begrip omdat het in je hersennetwerk zit. De dingen die niet in dit netwerk zitten, verschillen van de ene cultuur tot de andere.
Uw religie, die verband houdt met de loop der gebeurtenissen in het heelal, ja, dat is misschien ingeworteld en genetisch overgeleverd, onze archetypische erfenis, en bovendien in overeenstemming met de werkelijkheid. Maar u wilt me toch niet vertellen dat protestanten tegenover katholieken, Arabieren tegenover Israëli's, marxisten tegenover kapitalisten in onze geest is vóor-ge- | |
| |
seind? Ik geloof niet dat de paus is vóor-geseind. Daar geloof ik geen woord van.
U deelt misschien wel mijn agnostische ideeën over pausen en koningen, maar de grote meerderheid niet. Wij zullen altijd in de minderheid zijn. De meeste mensen hebben een diep gevoel voor de hiërarchie van politieke en religieuze instellingen.
Omdat hun voorouders ze vergiftigd en tot robots hebben gemaakt, zodat ze gelovig en vol haatgevoelens zijn geworden.
De aanwezigheid van de koningin brengt de mensen in Engeland helemaal buiten zichzelf.
Ik weet het. Kijk maar naar het huwelijk van prins Charles, een pueriele vertoning. Dat is in Nederland ook het geval. Ze projecteren iets wat er niet is. Gelooft u niet dat de mensheid in levensgevaar verkeert? En is geestelijke gezondheid geen eerste vereiste voor de kans op overleving?
Dat is interessant. Uw ouders hebben u geleerd de koningin lief te hebben, maar toch bent u niet koningsgezind. Daaruit blijkt dat uw seinsysteem, of het mijne, in dat opzicht volkomen agnostisch is. Maar de meeste mensen volgen de doorsnee-mening.
Dat ben ik mij bewust; ze fungeren als volgzame schapen maar dat is voor mij een bewijs dat men iets van de flauwekul die voordien gedachteloos, automatisch en machinaal in de neuronen is gestopt, inderdaad kàn decoderen, deprogrammeren en eruitspoelen.
Het bewijst dat het genetisch is.
Is er geen onderscheid tussen uw opvattingen, uw religie van met het heelal verbonden te zijn, wat overeenkomstig de werkelijkheid genetisch kan zijn, en speelgoedsoldaatjes in het Vaticaan of een koningin in een gouden koets. Walt Disney en de kruisraketten passen niet erg goed bij elkaar.
Maar als het niet genetisch was, zou het niet in hun hoofd zitten. Dan waren ze net als u en ik.
Het is misschien allemaal een kwestie van intelligentie, zoals Machado schijnt te zeggen. Het zit in hun hoofd, omdat mensen opgevoed worden met het geloof in vadertje Lenin of moedertje Elisabeth. Ik heb op de collectieve boerderijen in de Oekraïne de leni- | |
| |
nistische hersenspoelingen gezien. Ik weet nog hoe mij is geleerd de koningin te eerbiedigen en dat doe ik nog steeds, maar als een vrouw, als een aardige intelligente dame van Nederland, maar koninginnegedoe is misleidende flauwekul.
U maakt tussen haakjes een klassieke dwaling van logica en gedachte. Uw vader en moeder hebben u namelijk opgevoed, maar hun vader en moeder, uw grootouders, hebben hen opgevoed.
Precies, dat is nu juist de vicieuze cirkel waar de mensheid al eeuwenlang in zit opgesloten, door zelfbestendigende mythen en symbolen die botsen met de hedendaagse afschuwelijke werkelijkheid. Wie niet door het ene sprookje heen ziet is verblind voor het gevaar van het andere.
Nee, nee, de betekenis van mythen en symbolen zit allemaal in de hersenen van de mens. Dat geldt voor alle algemene begrippen, want de maatschappij zijn wij zelf.
Maar hoe hebt u zich er dan van ontdaan?
Daar kun je je niet van ontdoen. Het moet genetisch zijn, tenzij je in God gelooft en zegt dat God dit geloof in ons heeft geplant, of anders is het uit een ver verleden gekomen. De zedelijke beginselen, de gulden regel, dit zijn de algemeen geldende begrippen.
Zoals gij zult niet doden?
|
|
Auteursrechtelijk beschermd