Memoires 1996-A

[p. 153]

New York

6 juni 1996

09:00 uur, Schiphol

Op weg naar New York. Er zijn vorig jaar 71 doden gevallen door medische fouten.¹⁹¹ Ik blijf ervan overtuigd dat met mam ook een fout is gemaakt. Ik zit naast een dame die enorm stinkt. Het is vandaag Bapaks verjaardag. Zal ik Karina deze keer ontmoeten? Ik denk dat ze naar Amsterdam moet komen, alleen, zonder Dewi. Ik liet de optie open om Dewi te zien, maar ik ben nauwelijks enthousiast bij die gedachte.

191 Algemeen Dagblad, 6 juni 1996.

New York, Au Bon Pain, Third Avenue

Ik was om 15:00 uur al ingecheckt in het Van der Bilt ymca. Er lag een boodschap van Karina.

Lopende op Third Avenue komen herinneringen terug aan de tijd dat ik daar cruiste, en wat soms tot aardige contacten leidde, als met Al Brust, of Gary Carey.

Ik ben bij Barnes & Noble geweest en moest moeite doen niet onnodig veel boeken te kopen. Later in het Hyatt Hotel kwam ik Mammie Ristie tegen, de Surinaamse dame die hier vroeger op het consulaat alles voor Bouterse en Herrenberg regelde. Zij zei dat Bouterse en Herrenberg weer samen gezien waren, joggend. Dat betekent dus dat er langere tijd een breuk is geweest. Karina Sukarno had al gegeten en lag al in bed toen ik bij haar aankwam. Ze dacht dat ik niet meer zou komen. We hebben bijna twee uur zitten praten. Zij stelde, zoals altijd, weer gerichte vragen over de periode 1965-1967, toen Suharto president Sukarno stap voor stap uit de macht masseerde. Zij citeerde Abdulgani. Ik waarschuwde hem nooit te vertrouwen, want hij heeft een leven lang van twee walletjes gegeten. Sukarno-getrouwen hebben haar opgezadeld met het bekende verwijt dat Bung Karno deze Suharto had kunnen vernietigen en dit niet heeft gedaan. Het is waar dat de loop van de geschiedenis anders zou zijn geweest als de president in 1965 mig's had gestuurd om kostrad te vernietigen. Maar Sukarno heeft alle problemen in het verleden steeds op Javaanse manier willen

[p. 154]

oplossen. Hij begreep niet dat als een van de partijen de steun van de cia heeft, er een ‘buitenaards’ element van invloed is dat niet gevoelig is voor de Javaanse manier.

Wat Bung Karno vooral niet kon verdragen, was de gedachte dat er een bloedbad vanwege hem zou komen, laat staan dat hij tot een bloedbad opdracht zou geven. Dat was zijn natuur. Dat kon hij gewoon niet. Terugkijkend zouden er inderdaad heel wat minder doden in Indonesië zijn gevallen als Suharto's hoofdkwartier was weggevaagd, en zou Indonesië de niet-gebonden koers hebben kunnen vervolgen, voor zo lang als het duurde. Amerika had ongetwijfeld een volgende poging ondernomen hem te wippen en een pro-Amerikaanse quisling te installeren.

Dewi Sukarno is nu 56 jaar en wordt, zegt Karine, eenzaam en onaangenaam. Dewi's affaire met de Amerikaanse student is voorbij, maar zij probeert hem terug te winnen. Ze stelde voor dat ik Dewi zou bellen. Ze zei dat Dewi geld uitgeeft als water, en snel meer nodig zou hebben.

Karina herinnerde zich niet (ze was toen drie of vier) dat Dewi zilverpapier in alle hoge bomen rond villa Rajada liet ophangen om de vogels te verjagen, want Dewi kon door het kwinkeleren geen gat in de dag slapen. Karina lachte zich kapot.

7 juni 1996

Je kan vanaf Third Avenue niet meer voor 10:00 uur met de E- of F-train naar Queens. Bijna veertig jaar lang nam ik die metro van mijn flat in Kew Gardens naar Manhattan en terug. Nu staat de F-train gewoon stil. Wat een zootje. Je kan nergens meer op vertrouwen.

Iemand knipt zijn nagels in de metro. Het geluid schijnt niemand te storen, behalve mij. Waarom?

10:00 uur, Queens

Mijn rijbewijs was in Albany, New York, terechtgekomen, maar ze beloofden het op te sturen naar Amsterdam. Nu heb ik extra tijd om te kijken of dokter Wachs er nog is. Pelgrimstocht terug naar 1958.

10:30 uur, E-train

Ik ging naar mijn oude flat 1F, 83rd Avenue in Kew Gardens en hoopte buurman Ernst Wachs terug te zien, maar hij was weg. Ik liet een briefje voor hem achter. Je bezoekt oude buren niet alleen omdat ze op je post letten.

Delen van Jamaica lijken echt op een spookstad. Winkels zijn

[p. 155]

gesloten, vieze straten, verschrikkelijk. Kew Gardens Station had ooit winkels op het perron, maar die zijn weg. De drogisterij waar je recht opliep als je uit de trein kwam, is dichtgetimmerd. Het is de honger naar winst en de ongebreidelde vrije markt die alles verwoest.

Er zat een neger met een mountainbike in de E-train. Ik wist dat hij een juweel was. Hij sliep en ik bestudeerde hem. Toen ik de metro uitging, stond ik pal naast hem en keek hem in zijn gezicht. Hij keek op, hij was half bloot en had een groen legersinglet aan. Die vrije blik, hetero, maar hot en intensief. Om plat te neuken.

Ik heb met Caroline Delgado gezellig bij een Italiaan gegeten. Ze nam haar halve bord mee naar huis in een doggy bag. Ze had José vanmorgen gesproken. Zowel haar zoon José Carlos als haar dochter Lynda is niet in staat relaties vol te houden. Caroline's appartement kost 1.800 dollar per maand. Als zij in New York is bezoekt zij vooral musea en voorstellingen.

Ik wilde na mijn bezoek aan Caroline naar de sauna gaan, maar ging halverwege terug. Ik was te moe en ging een paar uurtjes slapen. De jetlag is erger als je ouder wordt. Ik ga nu rustig even naar The Village.

De laatste mode: donkerblauwe nagellak, zelfs op de tenen.

Ik was enige tijd in de fameuze Bookshop, en een aardige, blonde jongen gaf me een lange cock suck zoals alleen Amerikanen dat kunnen, maar ik hield mijn sperma binnen. Later, op straat, was het een typische Greenwich Village zomeravond, met overal homo's, die steeds uitbundiger worden. De Gay Pride is deze maand. Waar komt de redenering vandaan om parades voor het homo-zijn te billijken? Het is totaal irrelevant of iemand homo of hetero is. Ik denk dat dit soort activiteiten de acceptatie van homo's eerder vertraagt dan helpt.

8 juni 1996

Waldorf

Strobe Talbott, nu Clintons onderminister voor Buitenlandse Zaken (ik sprak hem eens in Washington over het idee een denktank voor journalisten uit Oost en West op te zetten), prijkt op de voorpagina van The New York Times.¹⁹² Hij houdt zich vooral met het Rusland van Boris Jeltsin bezig. Samen met Clinton is hij meer van de lijn om de verhoudingen met Rusland in goede banen te leiden, dan om te proberen Rusland te veranderen naar Westers model.

192 The New York Times, 7 juni 1996. Zie ook Memoires 1984.

[p. 156]

Vanmorgen zat er opeens bloed in mijn urine, net als in 1981 toen ik met Peter in Florida was. Het was vrij snel weer oké. Maar daarna leek het of er een korstje mee naar buiten kwam en was er weer bloed. Ben er door in paniek. Gelukkig heb ik nog voor drie dagen antibiotica. Veel drinken en het beste ervan hopen.

Ik ben bij Barnes & Nobles nog kieskeuriger in mijn selectie van leesmateriaal dan voorheen. Wanneer is er tijd alles te lezen?

Mijn oude vriend Anthony Lewis schrijft dat het 25 jaar geleden is dat The New York Times de moed had de Pentagon Papers openbaar te maken.¹⁹³ De krant waagde het om wat Washington als waarheid verkondigde, aan de kaak te stellen. ‘We expected the good faith of our officials and respected their knowledge as superior to ours,’ schrijft hij. ‘But officials had told so many lies about the war, that no rational journalist could any longer accept their word on faith. Far from having superior knowledge, the authorities had repeatedly shown themselves less informed than correspondents on the ground.’ President Nixon stond onder hoge druk van Henry Kissinger ‘that unless such wholesale subversion of the Times was not stopped, we might as well turn Southeast Asia over to the Soviets and get it over with.’

Hij herinnert eraan dat The New York Times werd aangeklaagd, maar dat tot en met het Hoge Gerechtshof, de rechters kozen voor persvrijheid. Wat zouden de heren De Wijkerslooth en Den Hertog nog veel kunnen leren van hun Amerikaanse vakbroeders. Ik stuurde het artikel aan Pieter Broertjes en voegde toe dat mijn verjaarsdiner dit jaar met Karina Sukarno is. Ook Lubbers krijgt een kopie van het artikel en daar schreef ik bij: ‘In 1971 ontdekten ze in de vs dat overheidsdienaren schurken zijn. In Nederland moeten ze het nog ontdekken.’

Tim Weiner schrijft in hetzelfde nummer van The New York Times dat, volgens nu vrijgegeven documenten, Washington in de jaren zestig honderden Vietnamese commando's naar Noord-Vietnam zond, die dan opzettelijk als gesneuveld aan familieleden werden gemeld. Volgens Weiner hebben 200 Vietnamese commando's gevangenschap en martelingen in het noorden overleefd. Zij zouden zich nu in Amerika bevinden. De smeerlapperij van overheden komt meestal jaren later aan het licht. En wat wordt ervan geleerd? Niets. De volgende club die op het Witte Huis binnentrekt, kent haar geschiedenis

193 The New York Times, 7 juni 1996. Zie ook Memoires 1984.

[p. 157]

evenmin en herhaalt exact dezelfde schoftenstreken. De geschiedenis blijft zich eeuwig herhalen.

Ik ging vroeg in de avond bij Bertie Hilverdink langs, die slechter loopt dan ooit. Zijn vroegere vriend Paul is op 77-jarige leeftijd overleden. Bert maakt nog steeds grafische ontwerpen op de computer. Hij wordt er erg goed in. Ik ben vertrokken toen zijn pianoleraar arriveerde.

Ik wandelde vervolgens door The Village en liep mensen te kijken. Het is niet te beschrijven wat er zo allemaal voorbij trekt. De VS is van bodem tot top een multiraciaal land. Meer en meer zwarten zijn met blanke vrouwen, maar verder gaan de meeste mensen in het weekend in strikte apartheidsstijl uit. Vooral Aziaten mengen niet.

Ik liep naar de Bookshop, maar toen een zwarte jongen zei dat hij me een blow job wilde geven voor vijf dollar, dacht ik, God, what am I doing here. Ik ging meteen weg. Toen probeerde ik het met The Sunday Times bij de Rivièra uit te houden, waar ik naar buiten moest vanwege de harde muziek. Ik ging verafschuwd naar huis.

In mijn urine zit nog steeds bloed.

9 juni 1996

YMCA

Eindelijk heb ik tot 08:30 uur geslapen. De jetlag heeft me deze keer flink parten gespeeld. Ik voelde me constant uitgeput. Het komt vast door mijn leeftijd.

Toen ik mijn paspoort toonde om een pas voor de sauna te kopen, werd een lange lijst met namen geraadpleegd. Het bleek een zwarte lijst te zijn. Toen ik vroeg wat die mensen allemaal gedaan hadden, zei de jongen: ‘I cannot even begin to tell you.’

17:30 uur, E-train

Ik had een aangename middag. Aan het einde van de middag had ik een nummer in de videoruimte met een Aziatische jongen. De jongen was echt een droom. Toen ik een moment alleen was, trok ik me af terwijl ik in gedachten met hem neukte. Het is eigenlijk ondankbaar dat ik niet als eerste opschreef dat ik klaarkwam zonder een druppeltje bloed. Maar ik had wel erge pijn, net als toen in Florida.

Ik lachte naar een zwarte jongen, en het viel me op dat mijn lach niet beantwoord werd met een lach. Zwarten lijken niet bereid tot aardigheid of een vriendelijk gebaar, wat veel zegt over hun gevoelens versus blanken.

[p. 158]

20:15 uur

Ik ben teruggegaan naar het ymca, want er komt onweer aan. Ik had nauwelijks opgeschreven dat zwarten niet vriendelijk waren, of twee zwarte jongens zeiden heel vriendelijk gedag. Er is niet te generaliseren.

Ik zag op abc een film over een ontvoerde baby. Bij de ontknoping kwam het meisje terug bij haar moeder. Tranen rolden over mijn gezicht. Ik denk dat dit normaal is.

10 juni 1996

Het is dan zover: vandaag 71 jaar. Er kwam warempel een felicitatiefax van Ellen Pasman in het ymca aan. Ze schreef verder dat Ronald Gase bereid is te getuigen.

Het is een sombere, bewolkte dag.

Ik heb Wicher de Marees van Swinderen in Phoenix, Arizona, Vogelvrij, Persona Non Grata en Notities uit Apartheidsland gezonden. Als hij zo idioot is om het contact te verbreken, omdat hij in het eerste deel van de Memoires staat, is dat voor mij geen reden om wederzijds gek te gaan doen.

Heb anderhalf uur met Karina Sukarno ergens gegeten. De tijd vloog om. Ik heb in het geheel niet met haar over Alexia Lejeune gesproken, of haar verteld een reportage voor Story te hebben geschreven. Beetje laf eigenlijk, maar ik had het hart niet. Ze vertelde veel over haar leven. Zij sprak nooit meer met Dewi. Ze zei dat haar moeder op ieder feestje zeker vier mensen beledigt, ‘dus in een jaar zijn er dat heel wat.’ Karina denkt dat Elzéar de Sabran en Francesco Paesa vooral met Dewi een relatie hadden vanwege haar geld. Ze vindt dat Dewi haar leven heeft verspild om alleen te eindigen in een appartement op Park Avenue.

Karina zou wel een partner willen hebben, maar geen kinderen. Haar psychiater, indertijd in Boston, heeft een enorme invloed op haar gehad, vooral bij het onafhankelijk worden van haar familie. Ze voelt nog altijd dat zij feitelijk werd opgevoed door haar verzorgster, Madame Azuma, die ik me uitstekend herinner. ‘She came from a good Japanese family,’ zei ze. Karina vraagt zich af of ze in Londen of in Parijs zal gaan wonen.

‘Can you imagine Willem, at one time my mother was seeing the Kennedy's, and look where she is now.’

Vijf dagen New York is een traktatie. Het is de plek waar ik vele jaren woonde, maar eigenlijk is het ook een rat hole.

[p. 159]

11 juni 1996

Ik heb 800 dollar over. Ongelofelijk. Ik ben erg voorzichtig geweest en heb uiteindelijk geen boeken gekocht.

Ik had een lunchafspraak met Francis Zainoeddhin. Ze zei dat de vn helemaal in de zak van Washington zit. ‘De Europese landen hebben totaal geen lef meer. Ze stribbelen tegen, maar als het op stemmen aankomt, gaan ze allemaal mee met de vs.’ Zij dacht dat Jeltsin het met de hakken over de sloot zou halen. Zijn lot ligt volgens haar in grote mate in handen van het Westen. Hij liet Primakov zelfs de Russische weerstand tegen uitbreiding van de navo matigen.

Ik kan niet wachten om aan een nieuw pamflet te beginnen.

Vliegveld JFK

Mijn nieuwe pamflet krijgt langzaam vorm. Het eerste hoofdstuk zou moeten gaan over de naderende chaos.

Marina flikte het weer: ik heb stoel 11D in deze jumbo en de stoel naast me is vrij.

Ik luister naar mijn lichaam en merk dat ik snel naar Delprat moet. Er is geen bloeding, maar wat was het wel?