Logo DBNL
Memoires 1991-A (2018)

Memoires 1991-A

(2018)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Amsterdam

12 april 1991

Eigenlijk ben ik niet meer geïnteresseerd in de jfk-film van Oliver Stone. Er moet achter mijn rug om iets zijn gebeurd waardoor hij mij niet, als afgesproken, bij dit project heeft betrokken. Eens zal ik hem vragen waarom. Heb voor hp/De Tijd drie pagina's over mijn ervaringen met Stone in Dallas geschreven.

De gevolgen van de deconfiture van Gorbatsjov zijn een ramp van wereldformaat. De machtsbalans tijdens de Koude Oorlog was a blessing in disguise. Wat zich nu voor een onherstelbare ramp voltrekt, is nauwelijks te overzien. Als Gorbatsjov dondert, ligt de ussr permanent op haar gat en is de wereld aan heren als Bush en Schwarzkopf overgeleverd, wat Hofland zo prachtig schijnt te vinden. Ook een krant als de Volkskrant begrijpt geen moer van wat er vanuit Washington wereldwijd allemaal wordt uitgespookt. En dan ook nog het liefst vanachter een rookgordijn als de zogenaamd Nieuwe Wereldorde.

Ik had Joop van Tijn gevraagd mijn brief aan Suharto te retourneren. Niet gedaan. Zo behandelden Spoor en Hofland 25 jaar geleden hun oud-collega Bernard Person in NewYork ook. Peron die zijn leven in totale eenzaamheid en miskend in Nederland, ergens in een ouden van dagenhuis in New Mexico eindigde. Ik zal ervoor waken dat mij een dergelijk lot bespaard zal worden.

Heb Nieuw-Guinea: Het einde van een koloniaal beleid van oud-ambassadeur Huydecoper gekocht. Het is een ontstellend oppervlakkig verhaal geworden, en eigenlijk schandalig gezeik. En op de koop toe gefinancierd door het Prins Bernhard Fonds. Ik zal hem, net als Suharto, een brief schrijven en hem niet te zuinig van commentaar bedienen. Zonde dat ik nergens een mogelijkheid heb een artikel met mijn visie te publiceren, als gevolg van de uiterst efficiënte wijze waarop BuZa en de inlichtingendiensten mij hebben kaltgestellt.

Eduard vertelde Babette te zijn tegengekomen die hem had meegenomen naar de flat aan de Keizersgracht, waar Jan Cremer zich als een boer had gedragen, wat niets nieuws is. Jan wilde alles weten van mijn medewerking aan de Stone-film in

Dallas. Intussen hamerde Eduard voortdurend op het feit dat ik maatregelen moet nemen om te voorzien in een ouderdomspensioen. Hij heeft gelijk, maar het is niet mijn eerste prioriteit.

Denise de Hart vertelde dat Henk Herrenberg in de Surinaamse ambassade in Den Haag een persconferentie zou geven. Mijn eerste impuls was om ernaartoe te gaan, al snel gevolgd, na alles wat er is gebeurd, door de gedacht: Fuck Suriname.

Peter belde om te vertellen dat de ingreep in het amc bij zijn moeder was geslaagd. Hij sprak honderduit. De gal is schoongemaakt. Ze gaat gewoon naar huis, maar er moet 24 uur per dag een van de kinderen of een wijkverpleegster bij haar zijn. Peter sliep weer heel slecht en de pillen die de arts had voorgeschreven bezorgden hem hoofdpijnen.

nrc Handelsblad beweert dat de bvd zowel in binnen- als buitenland wordt gezien als een voorbeeldige organisatie.183 Ien Dales is ook niet aan haar eerste leugen gebarsten. Desondanks baren de inlichtingendiensten van het koninkrijk haar zorgen. Om de zaken verder te verbeteren, wil zij een klankbordgroep instellen met figuren als Piet Stoffelen (PvdA). Misselijkmakend is het slappe geouwehoer in het hoofdredactionele commentaar op deze zaak.

‘Jouw dagboeken,’ aldus Wim Klinkenberg vandaag door de telefoon, ‘zijn veel belangrijker dan je beseft. Je hebt vrij veel over H.A.M. Roelants geschreven. Dat is een zeer belangrijke zaak.’ Ik zal hierover weer naar mevrouw Poldervaart moeten op Binnenlandse Zaken. Ik heb na het telefoongesprek met Wim deel twee van mijn Memoires opengeslagen en las na mijn bezoek aan Roelants op 8 november 1955 dat ik ‘er geen enkele aantekening over’ had gemaakt.184 Maar al te vaak gebeurde het dat ik belangrijke zaken op het spoor was, maar als dit dan plaatsvond onvoldoende het belang ervan inzag. De moeder van Inez Röell185 probeerde me nogal eens van het belang van Roelants in verband met prins Bernhard te overtuigen. Nu komt Klinkenberg met deze verrassende opmerking. Ben nog laat weer uit bed gegaan om beneden mijn dagboek te halen. Ik bedacht me en wilde noteren hoe gezegend ik me voelde met vrienden als Peter en Eduard. En toch maakte de gedachte me triest dat zij nog lang na mijn verdwijnen zullen leven. Ik hoop dat ik ze veel, of minstens een en ander, zal kunnen nalaten, zoals mam dit voor ons deed. Ik wil ze al he-

lemaal geen verdriet doen door dood te gaan, want ik geloof en ben ervan overtuigd dat ze heel veel van me houden. Ook het denken over deze laatste weken op Amerbos hield me wakker. Heb hier immers sinds 1968 gewoond. De jaren zijn omgevlogen. Eigenlijk lijkt het een droom en soms zelfs een nachtmerrie.

13 april 1991

Ondanks veel dromen als een blok geslapen.

André Spoor trouwt weer eens. Hij leert het absoluut nooit. Zijn vrouw is Monique Joekes, een vriendin van Carine van den Wall Bake-Ertman. Coen Stork is zijn getuige, ook een man die een puinhoop van zijn huwelijksleven maakte.

Jos Slats meldt in de Volkskrant dat de veel geprezen bvd asielzoekers onder druk zet om hen te gebruiken als informant voor de geheime dienst. ‘Als je niet meewerkt, zetten we je morgen op het vliegtuig naar Turkije,’ wordt er gewoon gezegd. Wie bedenkt er dergelijke methoden? Vertrouwelijk verkregen informatie in dossiers van vluchtelingen en asielzoekers wordt gebruikt, ook door de plaatselijke Politie Inlichtingendiensten (pid) - wist niet eens dat er dergelijke ondingen bestonden - om buitenlanders die hier willen zijn te chanteren en dus te misbruiken. Dit allemaal onder de fiere banier van het Koninkrijk der Nederlanden. Binnenlandse Zaken ontkent alles, maar we weten hoe er door ‘het apparaat’ in Den Haag glashard wordt gelogen.

In Djakarta is onder voorzitterschap van Abdurrahman Wahid het Forum voor Democratie opgericht. Suharto staat dit toe, mits de naam wordt gewijzigd en het gezelschap zich zal onthouden van politieke activiteiten. Dus de regering staat deze beweging feitelijk niet toe. past niet in een fascistische dictatuur.

Liep in de stad tegen Wim Klinkenberg aan, die zijn nieuwe manuscript naar zijn uitgever had gebracht.186 We zijn naar Arti gegaan om bij te praten. Hij adviseerde met Erik Jurgens te bespreken hoe ik geld bijeen zou kunnen krijgen om de uitgave van mijn Memoires te financieren. Hij denkt dat premier Lubbers minister Van den Broek de das om zal doen.187

Wim is nu eindelijk ook zeer pessimistisch over de ontwikkelingen in de ussr, zoals ik al enige jaren ben en waarover we

nog wel eens botsten. Hij heeft de Memoires 1959-1961 nu ook gelezen. Hij vertelde dat er achttien titels van mij in de bibliotheek staan. Huydecoper had hij nog niet gezien en het boek van Florrie Rost van Tonningen had hij nergens kunnen krijgen.

Ik vertelde hem dat ambassadeur Marc van Weede in het Palace Hotel in Lausanne woonde en mij indertijd had gezegd Roelants geen gezelschap voor prins Bernhard te hebben gevonden. Wat Van Weede me vertelde, nu meer dan 40 jaar geleden, herinner ik me niet meer. Wim spoorde me aan in mijn geheugen te graven, maar wat ik niet opschreef, is meestal permanent weggewaaid.

Wim was Henk Hofland tegengekomen in de bioscoop, waar hij The Godfather deel 3, ging kijken. Hij had weer ‘geforceerd aardig’ tegen hem gedaan. Ik ken dat. De spelletjes der Amsterdamse prominenten onderling.

Time besteedt een aanzienlijk aantal pagina's aan ‘de slachting’ die Saddam onder de Koerden die naar Turkije en Syrië proberen te vluchten zou aanrichten.188 De reportages worden met hartverscheurende plaatjes geïllustreerd om de Iraakse leider als monster af te kunnen schilderen. In hetzelfde nummer wordt acht pagina's lang (met nog meer fotos) geschreven over de Iraakse soldaten die honderdduizenden vluchtelingen op de hielen zouden zitten.

14 april 1991

Ben op weg naar Wim Wertheim in Wageningen. Het was een duur treinkaartje, fl. 27,50 maar ik betuig er respect mee voor de bejaarde professor. Ik lees in het boek van Huydecoper en erger me groen en geel, bijvoorbeeld aan hoofdstuk 16: kennedy komt ons te hulp. De excellentie verdraait eigenlijk alle feiten rond de affaire Nieuw-Guinea en Bernhard en ik, als sleutelfiguren die eigenlijk hebben gezorgd dat het Witte Huis op deze zaak is gesprongen en Luns gedwongen hebben met het zoeken van een compromis akkoord te gaan, komen in het verhaal van Huydecoper in het geheel niet voor. Napoleon noemde niet voor niets de historie van tevoren overeengekomen kletspraatjes. Het ergerlijke is dat deze topdiplomaat bewust vervalst, want hij was werkzaam op de ambassade in Washington. Hij heeft er met zijn neus bovenop gezeten, niet alleen toen ik op 5 april op het Witte Huis was om de regering-Kennedy te alarmeren en ervoor te zorgen dat zij via Bernhard

andere informatie zouden ontvangen, die de leugens van Luns konden neutraliseren, maar ook tijdens het verdere verloop van deze tragische affaire.

Wertheim was fysiek duidelijk ouder geworden. Toen ik het mij vertrouwde appartement betrad, kon ik niet nalaten op te merken dat ik zijn niet zo lang geleden overleden vrouw Hetty miste.

Volgende maand zal bij De Geus in Breda een boek met herinneringen van hem uitkomen.189 Hij zei ook geschreven te hebben over het adres aan de Staten-Generaal dat we begin 1957 vanuit Djakarta naar Den Haag zonden. We hebben een paar uur lang over allerlei details betreffende Indonesië gesproken. Toch kwam er niet zoveel uit. Ik vraag me af of ik hem ooit zal terugzien.

Op de terugweg heb ik het boek van Huydecoper uitgelezen. Er wordt glashard aangetoond dat Luns alles bij elkaar heeft gelogen. Onbegrijpelijk dat het verhaal van deze ambassadeur geen storm van verontwaardiging heeft veroorzaakt.

De grootmeester van het huis van Hare Majesteit de Koningin bevestigt mijn gevecht met Buitenlandse Zaken met Erik Jurgens te hebben besproken.190

15 april 1991

Ik heb Huydecoper, die ik in 1957 in Djakarta ontmoette, een uitgebreide brief geschreven.191 Huydecoper vond mij destijds maar een ‘vreemde vogel’ in de journalistiek.

Erik Jurgens zendt een fax dat hij een ontmoeting met Piet Stoffelen, voorzitter van de Commissie voor de Inlichtingendiensten in de Tweede Kamer, voor me heeft geregeld.

Richard Nixon, op bezoek in Moskou, heeft zijn pearls of wisdom over de nieuwe leiders van de ussr uitgestort. De oud-president meldt in Time dat Gorbatsjov bezig is zijn land naar de afgrond te leiden.192 Hij ziet de ussr in de naaste toekomst als ‘an irrelevant and crippled empire - a nuclear superpower with a Third World economy.’ Gorbatsjovs huidige alliantie met reactionaire kringen zou slechts een gelegenheidshuwelijk zijn. Het is waar dat Gorbatsjov voortdurend een beroep doet op de intelligentie van het publiek, terwijl Boris Jeltsin vrijwel steeds de gevoelens van het volk bespeelt. Nixons bespiegelin-

gen snijden hout. Ik beschouw noch Gorbatsjov noch Jeltsin als de leiders waar het Russische volk het beste mee gediend zijn in de hedendaagse noodsituatie. Het is te hopen dat er een nieuwe geest zal opstaan om dit uiterst belangrijke land voor te gaan, maar wie?

16 april 1991

De Europese Gemeenschap trekt eindelijk de sancties tegen Zuid-Afrika in. Ze hadden er nooit mogen zijn.

Was bij de Nieuwe Revu waar me werd gevraagd of ik wellicht over informatie beschikte waar het blad Desi Bouterse mee zou kunnen naaien. ‘Plenty,’ heb ik geantwoord, ‘maar ik bedrijf journalistiek op een andere manier.’

Ik had aantekeningen bij me om de rol van Keijer en Cranendonk in Paramaribo uit de doeken te doen. Ik schetste in het kort waarom er een belangwekkende reportage over hen te schrijven zou zijn. Ze gingen er niet op in, maar er werden wel aantekeningen gemaakt van wat ik vertelde. Ik heb Verstraaten een briefje geschreven dat niets van mijn informatie gebruikt mocht worden, want ik ken mijn pappenheimers langzamerhand.

Ik belde Peter die toen de telefoon ging had gezegd ‘that is my husband,’ wat ik allerminst ben. Het ging goed met zijn moeder, maar hij zei: ‘Soms spreekt zij als een kind,’ wat me buitengewoon onaangenaam trof. Ik heb hem een briefje geschreven liever niet zo te spreken, ook niet als het waar was.

Gorbatsjov en echtgenote Raisa zijn op bezoek bij de keizer van Japan. Ik zou dringender zaken weten die in het Kremlin om afhandeling smeken.

17 april 1991

Premier John Major wilde nota bene alsnog een troepenmacht naar Noord-Irak sturen om de Koerden tegen Saddam Hoessein te helpen. George Bush heeft zijn veto over dit plan uitgesproken, waarschijnlijk aan de hand van drogredenen, die in dit geval een zegen zijn. Er worden intussen door Westerse landen aan de lopende band precedenten geschapen die niet alleen kant noch wal raken, maar die in flagrante strijd zijn met het Handvest van de vn. Een andere onfrisse mijnheer met een grote bek in het Westen, Richard Nixon heeft reeds verkondigd dat de cia er maar voor moet zorgen dat Saddam overhoop wordt geschoten. Maar oud-cia-directeur Bush reageerde met de vrome mededeling dit niet te zullen toestaan. De Amerikaanse president wilde uiteraard Saddam zien vertrek-

ken, maar hij was ook bereid de man een vrijgeleide te schenken. Wie denkt die man toch dat hij is?

Intussen wordt in de wandelgangen van het Europese Parlement gespeculeerd over de Iraakse president, die men voor een internationaal tribunaal zou willen berechten. De secretaris-generaal van de vn, Pérez de Cuéllar is bereid juristen hierover te raadplegen, als altijd covering his ass. In het Britse parlement verklaarde een conservatief lid dat Saddam geliquideerd moest worden. Het chaotische denken en misdadige geklets in de ruimte onder de banier van vrijheid van meningsuiting, is niet meer terug te draaien.

Ik kwam St. John Nixon tegen, ons internaatshoofd op Nijenrode. Er had een artikeltje in het Bulletin gestaan dat studenten tijdens mijn bezoek om een lezing te geven zich tegenover mij zouden hebben misdragen, waar geen sprake van is geweest. Het ‘incident’ tussen een paar jongelui en mij in de trein terug naar Amsterdam, had nauwelijks iets te maken met mijn bezoek aan mijn vroegere school.193

Liep op het Centraal Station tegen Bibeb aan. ‘Wat zie je er weer mooi uit,’ riep ze, en gaf me drie zoenen.

Bracht in Den Haag het nieuwste boek van Jim Garrison naar Roy Sherwood, de zaakgelastigde van Zuid-Afrika. Gebaar van vriendschap. Hij was het eens dat Perskor voor mijn nieuwe boekje 25.000 tot 35.000 rand zou moeten betalen, maar adviseert een vriendschappelijk akkoord met de uitgever in Johannesburg te sluiten.

Mijn volgende bezoek was een ontmoeting met het PvdA-Kamerlid Piet Stoffelen, in het restaurant van de Tweede Kamer, zoals geregeld door Erik Jurgens. Hij viel mee, maar werd steeds opgepiept, wat storend was. Het eigenlijke gesprek begon hierdoor pas om 15.30 uur. Ik vertelde hem in een resumé van vijf minuten in welk precair parket ik me bevond ten opzichte van Buitenlandse Zaken en de inlichtingendiensten. Ik gaf hem een selectie uit de beschikbaar gekomen documenten, die ik inmiddels in handen had en onomwonden détournement de pouvoir van de regering over een periode van tientallen jaren aantonen. Hij zei bereid te zijn naar minister Dales van Binnenlandse Zaken te gaan, maar wilde eerst een gesprek met advocaat Vermeer hebben. Erik Jurgens liep ook nog even langs ons tafeltje. Terwijl Stoffelen weer telefoneerde, probeerde ik Erik zover te krijgen ook eens met vrienden van mij te spreken die me een leven lang kennen - en ik noemde bijvoorbeeld

Toon Quarles - maar daar ging hij niet op in. Hij ging geen zaken aan waar hij niet aan toe zou komen. Tussen neus en lippen adviseerde hij ook nog om vooral veel beknoptere Memoires te schrijven. Waarom? ‘Beter verkoopbaar,’ antwoordde hij zonder blikken of blozen. Zou Floor Kist niet als vriend van hem iets bij de koningin kunnen bereiken? Erik benadrukte dat Hare Majesteit zich nooit ofte nimmer met mijn zaak zou kunnen inlaten. ‘En als zij toch iets zou doen, zou ik dit nooit te weten komen,’ voegde hij eraan toe. Ik verliet het parlementsgebouw na de ontmoeting met Jurgens en Stoffelen nogal neerslachtig. Ik zie op tegen alle shit die voor me opdoemt. De steun van Jurgens is onontbeerlijk, dat is duidelijk geworden. Kwam ook Karel Bagijn van het Algemeen Dagblad tegen. Ik herkende zijn gezicht, maar begreep pas wie hij was toen hij vroeg of ik nog altijd zo aardig over Desi Bouterse dacht. ‘Hij heeft me belazerd, zeker,’ zei ik, ‘maar ik ben nog altijd van mening dat hij oké is.’

Het is niet te geloven hoe George Bush bezig is. Die man lijdt aan grootheidswaanzin. Nadat Peking verkondigde dat de vs niet het recht hadden no fly zones in Irak af te kondigen, heeft hij dit toch gedaan en vervolgens om China nog verder te treiteren de Dalai Lama een half uur op het Witte Huis ontvangen. Een Belgische jurist legt via de bbc uit dat het gedrag van Bush in strijd is met het internationale recht, zoals dit geldt tussen soevereine staten. Er schijnen 10.000 Amerikaanse soldaten naar Noord-Irak te worden gezonden, zogenaamd om vluchtelingenwerk te doen. Hoe denkt Bush een nieuwe wereldorde te stichten wanneer hijzelf alle bestaande wetten tussen staten, plus het Handvest van de vn, voortdurend met voeten treedt?

Er arriveerde een fax van ex-groene baret en partner van Dirk Keijer, Theo Cranendonk. Hij is in het land en ik ga hem in Rotterdam ontmoeten.

Advocaat Vermeer stuurde een briefje dat hij het eens is met prof. Henry Brookman, Erik Jurgens en collega Boukema dat er sprake is van door Luns en consorten gepleegde détournement de pouvoir.

De president van de World Resources Institute in Washington schrijft dat na het vertrek van de bommenwerpers boven Irak ‘a public health catastrophe of immense proportions’ aan het licht komt in Irak.194 Hiermee wordt niet bedoeld dat er 1,5 miljoen Koerden in het noorden in ernstige problemen zijn,

maar het gaat om 14 miljoen Irakezen. De Amerikanen (en wij) hebben alle waterleidingbedrijven systematisch platgegooid, waardoor er geen water gezuiverd kan worden en de mensen zonder hun belangrijkste middel tot overleven zitten. Er wordt uit ongezuiverde bronnen getapt, met alle gevolgen voor de volksgezondheid van dien. Zonder werkende telefooncentrales (ook vernietigd), zonder functionerende posterijen of zonder de beschikbaarheid van benzine voltrekt zich een ramp in Irak. Jack H. Geiger, president van Physicians for Human Rights, juist teruggekeerd van een bezoek aan het land, heeft een absoluut schrikbeeld van de toestand geschetst. Er wordt gesproken over het feit dat Irak naar de pre-ïndustrië- le eeuw terug werd gebombardeerd. En wij, fiere vaderlanders in de traditie van De Ruijter en Tromp, zonden oorlogsschepen om aan de oorlogsmisdaden van de vs en Engeland tegen Irak braaf mee te doen.

Duitsland onder auspiciën van Helmut Kohl - al jaren kijk ik naar die man als prototype van de volgevreten mof, vanaf de eerste dag dat hij zijn tumultueuze bezoek aan Den Haag bracht en een grote bek tegen de pers opzette - was in eeg- verband haantje de voorste om voor te stellen Saddam voor een internationaal rechtbank te slepen. Overigens meldt Paul Horvitz uit Washington dat noch in de Amerikaanse hoofdstad, noch bij de vn serieus over die mogelijkheid wordt gedacht of gesproken. George Bush schijnt - uiteraard met de cia - besloten te hebben Saddam te laten zitten als afschrikwekkend voorbeeld voor de rest van de Arabische wereld, van wat er kan gebeuren met Arabische landen die zich niet aan Amerikaanse regels houden, zoals Fidel al tientallen jaren dient om de rest van het Latijns-Amerikaanse continent in het gareel te houden.

18 april 1991

Het nieuws is misselijkmakender dan ooit. Irak, een der voornaamste petroleumproducenten in de wereld, smeekt zowat op de knieën aan Bush of het land voor een miljard dollar aan olie mag verkopen om in de ergste noden van het volk te kunnen voorzien. De man heeft onder meer gezegd dat hij erover wil nadenken als Bagdad verder geen bezwaren maakt tegen het feit dat Amerikaanse militairen naar Noord-Irak gaan om Koerdische vluchtelingen te helpen. Bush geeft geen barst om Koerden, hij wil alleen Saddam in de ogen van diens volk nog meer vernederen. Hij zal zeker een veto uitspreken over het opheffen van de sancties tegen Irak. Amerikaanse, Franse en

Britse gevechtsvliegtuigen blijven heer en meester in het Iraakse luchtruim en niemand weet hoe lang deze situatie zal voortduren. De zogenaamde geallieerden doen precies wat in hun kraam te pas komt, alsof er geen vn bestaat. Er wordt openlijk gesproken over het bewapenen van de Koerden, die Saddam de coup de grâce zullen moeten gaan uitdelen. Niets in de wereld 3 staat de alleenheerschappij van Washington meer in de weg. Gorbatsjov dreigt bovendien in Japan nul op het rekest te krijgen, omdat hij zich steeds weer à bout portant in zaken stort waar hij de ballen verstand van heeft. Zo heb ik hem altijd gezien: als een slachtoffer van grenzeloze zelfoverschatting.

Tot overmaat van ramp maakten Hans van den Broek en Relus ter Beek bekend dat Nederland gereed was militairen naar Noord-Irak te sturen. Ze weten niet beter in Den Haag. De wereld valt steeds meer in handen van de cia, en wie kan ertegen op? jfk kon dat niet, lbj ook niet, zelfs Nixon niet, die altijd braaf met de basterds had meegespeeld. Bush is gelijk aan de cia-gangsters, die nu eigenlijk de dienst voor de hele mensheid uitmaken.

Florrie Rost van Tonningen haalde me in een rode Peugeot af van station Driebergen. We zijn in de Biltse Hoek gaan lunchen. Bij het parkeren reed ze pardoes over een fietspad en een stoep om de door haar gewenste plek te bereiken. Ze is intussen 78 jaar. Bij vertrek om 14.30 uur bleek dat zij haar lichten had laten branden, dus verzocht zij me vriendelijk haar ‘even aan te duwen’.

Zij herhaalde dat zij onlangs baron Luc von Lützow had ontmoet, die bevestigde met Joseph Luns in de Jeugdstorm te hebben gezeten. Hij had, als oude bekende, Luns onlangs nog eens aangetekend geschreven en Florries boek erbij gedaan. Luns had het pakketje opengemaakt en vervolgens geretourneerd. Ze heeft het proces over de inval van de recherche op 16 december vorig jaar verloren. Uitgesloten dat een ex-nsb'ster 40 jaar na de oorlog op recht zou kunnen rekenen. Er waren 3.000 exemplaren van haar boek met een bestelauto opgehaald en vernietigd, terwijl boekwinkels per brief werd meegedeeld dat haar geschrift verboden was. Bij v&d lagen 103 aanvragen voor haar boek, maar het bedrijf durfde het boek niet in huis te nemen. Eigenlijk interesseert het me te weinig om een en ander te controleren, al vind ik het, als het waar is, vervelend voor haar en geen recommandatie voor de epoque waar we in leven.

Soms komt zij op de koninklijke familie, waar zij kennelijk het nodige van afweet. Wilhelmina heeft aan Hitler permissie ge-

vraagd voor het huwelijk van dochter Juliana met Bernhard zur Lippe. Nog sterker, Wilhelmina zou een miljoen aan de ss hebben gegeven, op voorwaarde dat die eenheid zou helpen Indië te bevrijden. Wim Bosboom van de tros was haar komen opzoeken voor een gesprek van enkele uren en had de inbraak in Velp ‘een schandaal’ genoemd. Onbegrijpelijk vond zij dat de recherche bij de huiszoeking een grote antieke kast over het hoofd had gezien. Zoals steeds komen ‘nieuwtjes’ op tafel, zoals dat Jan van der Hoeven voor de oorlog voor het nsb-blad De Waag had geschreven en later privésecretaris van koningin Juliana was geworden. Ik vroeg haar of zij niet over meer informatie beschikte dan zij in haar boek had opgetekend. Zij antwoordde dat de papieren van haar man tot 2065 achter slot en grendel blijven. Ze bevinden zich op het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie. Er is een kamer vol Rost van Tonningen-materiaal. Terwijl ik naar haar luisterde, kwam de gedachte bij me op een interviewboek met haar te schrijven. Zou het te verwezenlijken zijn? Na Foudraine, Florrie.

Thuis vond ik opnieuw een brief van de grootmeester Floor Kist, wat niets anders kan betekenen dan dat zijn tekst met de koningin is besproken. Ik ervaar dit als bemoedigend in mijn gevecht. Ik kan iedere bondgenoot in deze strijd op leven en dood uitstekend gebruiken.

Er is een idiote brief van Foudraine gekomen, waar ik niet op antwoord. Hij sluit geen enkel contract, want ons boek is niet goed genoeg. Het gaat om het uitgeven van een Engelse vertaling van Het dolgedraaide brein. Ik wilde nog wat aanvullende vragen toevoegen, maar die is hij bereid met slechts één zin te beantwoorden. Hij had de bokkenpruik op toen hij schreef. De International Herald Tribune wijdt een groot artikel aan mijn oude vriend Volodja Feltsman, die na acht jaar intensief concerteren in de vs lijkt doodgespeeld. Ik vraag me af of zoiets mogelijk is. Misschien wel.195 Hij zegt het rustiger aan te willen gaan doen omdat 120 concerten per jaar vooral psychisch veel te zwaar is.

Bij thuiskomst belde ik met Wim Klinkenberg om hem te vertellen over de ontmoeting met Florrie Rost van Tonningen. ‘Inderdaad,’ zei hij, ‘het is waar dat Wilhelmina tijdens de Kielerwoche Hitler heeft ontmoet, maar het is vrijwel niet hard te maken. Hetzelfde heb jij ondervonden met te bewijzen dat de villa van de familie Röell in Laren afbrandde tijdens een feestje van Bernhard, Aschwin en enkele officieren.’ Deze in-

formatie was afkomstig van douairière Röell, de moeder van mijn vriendin Inez, zoals vermeldt in het eerste deel van mijn Memoires. Ook Wim wist dat Van der Hoeven nsb'er was geweest. Hij had geen belangstelling baron Von Lützow in Straatsburg te gaan bezoeken.

Ontmoette Theo Cranendonk rond lunchtijd in het Rotterdamse Hilton. Vreemd genoeg is Dirk Keijer blijkbaar permanent uit Moskou vertrokken en lijkt Cranendonk er op rozen te zitten, althans zo stelde hij het voor. Opmerkelijk voor een nieuwkomer in Sovjetzaken. Volgens Theo is Dirk nu total loss wat ik me hem kennende nauwelijks kan voorstellen. Hij zou failliet zijn en met zijn vriendin Clare ergens in Florida wonen. Hij was na de scheiding van Inge opnieuw met haar gehuwd om de peperdure villa nabij Barcelona te kunnen verkopen. De rechterhand en lijfwacht van Keijer, Ruud Zeeman, die ik in de loop der jaren goed had leren kennen, was razend op zijn vroegere baas en in staat hem voor zijn kop te schieten. ‘Zeeman is onderwereld Willem,’ waarschuwde Cranendonk. Toch vraag ik me af of Theo en Dirk echt keet hebben, of dat dit theater bewust wordt opgevoerd omdat de omwenteling in Moskou een feit is en de rol van Keijer als gevolg daarvan is uitgespeeld.

Theo denkt overigens dat Gorbatsjov de problemen overleeft en aanblijft. Ik ben vergeten wat hij er verder over zei, ook omdat ik het hartgrondig met hem oneens ben. We bespraken mijn Suriname-situatie, die hij exact begrijpt. Hij herinnerde zich bijvoorbeeld hoe Bouterse de avond dat we aan een zwembad met hem spraken, vertelde dat er eenden waren vergiftigd en dat de achterklap in Paramaribo het leger daar de schuld van had gegeven. Cranendonk adviseerde vooral niets te doen dat erop kon lijken dat ik me voor het karretje van de vijanden van Bouterse had laten spannen. Ik antwoordde dat iets dergelijks niet bij me opkwam, maar dat ik de 100.000 gulden die Desi me door de neus had geboord, dringend nodig had en dan ook de verkoop van mijn huis niet hoefde door te zetten. Als klap op de vuurpijl vroeg hij me nog of ik contacten had op het ministerie van Energiezaken in Zuid-Afrika, want hij overwoog zaken in Pretoria te doen.

Lakeman ontpopt zich eveneens als een ordinaire schurk. Onder het mom dat hij me als vriend wilde helpen - en het eigenlijke werk delegeerde aan zijn nummer één advocaat, zendt hij zonder enige waarschuwing vooraf een nota voor een totaal van 4.177,50 gulden voor de berekening van de schade die ik door het gedrag van Den Haag heb geleden, die hij aanbood te

maken als tegenwicht van de nvj-berekening. Hij weet goed dat ik, mede door de onbetrouwbaarheid van Desi Bouterse en Dirk Keijer, in diepe geldzorgen verkeer en zelfs mijn huis moet verkopen. Zijn oorspronkelijke aanbod gedaan tijdens ons gesprek in het Victoria Hotel was 700 gulden, no cure no pay. Het maakte me woedend. Ik ben teleurgesteld in deze man.

Ik ontmoette een Duitse vriend van mevrouw Rost van Tonningen, Karl Philipp in het Hilton Hotel.196 Hij bracht een gevarieerd informatiepakket mee. Zijn opmerkingen bij Saddam Hoessein waren opvallend. De Iraakse leider was moedwillig door Bush als een tweede Hitler opgevoerd om hem als evil te kunnen bestempelen. Volgens Philipp waren de vs erop uit in Bagdad politici in het zadel te helpen, die zoals indertijd in Bonn gebeurde, bereid zouden zijn schuld te bekennen.

Hij sprak over een boek Die Protokolle der Weisen von Zion, dat volgens hem in het Westen was verboden terwijl het juist in Iran en andere Arabische landen driftig werd verkocht. Hij zou me een exemplaar toezenden. Philipp stelde me de gewetensvraag of ik me ooit werkelijk had afgevraagd wat er in Duitsland tussen 1936 en 1945 was gebeurd. Wist ik dat niet alleen steden als Dresden door geallieerde luchtvloten waren gebombardeerd, maar ook concentratiekampen? Hij toonde foto's van gaskamers en van de deuren die in het geval van een gaskamer werden gebruikt om het gif binnenkamers te houden. Vervolgens liet hij foto's zien van Amerikaanse gaskamers en de zware gepantserde deuren die de ruimten afsloten. Alle onderzoek zou hebben uitgewezen dat er geen gaskamers in concentratiekampen aanwezig waren geweest, ook omdat nergens dergelijke loodzware deuren waren aangetroffen.

Ook Richard Yeend geeft in de International Herald Tribune uiting aan de vergelijking van Saddam Hoessein met Hitler.



illustratie

Hoe is het mogelijk dat Lakeman vraagt het bedrag binnen veertien dagen op zijn rekening over te maken? Toen ik uit Zuid-Afrika overkwam om het boek dat hij publiceerde samen met Foudraine aan televisiepubliciteit te helpen, zegde hij toe mij 1.500 gulden voor reiskosten te zullen betalen. Hij heeft dit bedrag nooit verrekend. Dit heb ik hem per fax voorgehouden. Hij antwoordde: ‘Mijn vordering op jou is groter dan jouw vordering op mij. Dus als je het goed vindt laat ik het hierbij.’

Ik heb Theo Cranendonk een fax gestuurd dat door het feit dat hij en partner Keijer onderling keet kregen over zaken doen in Suriname, ik met de brokken ben blijven zitten en of hij en Manfred Korlath van Daimler Puch in Wenen me schadeloos kunnen stellen door ieder 25.000 gulden aan me over te maken voor de deuren die ik voor hen in Paramaribo heb geopend. Een dienst die door Bouterse als een vijandige daad werd geïnterpreteerd en als gevolg waarvan hij zijn verplichtingen tegenover mij prompt vergat. Desi concludeerde - en ik vrees terecht - dat ik twee buitenlandse geheime agenten, Keijer en Cranendonk, bij hem had binnengebracht.

19 april 1991

Dirk Vlasblom kondigde in nrc Handelsblad de herrijzenis van de familie Sukarno aan.197 Megawati is in 1987 begonnen campagne te voeren voor de pdi, de kleinste partij van Indonesië en de opvolger van de door Bung Karno gestichte Partai Nasional Indonesia. Twee maanden geleden besloot ook Guruh Sukarno, de jongste zoon uit het eerste huwelijk van de eerste Indonesische president zich voor de pdi in te zetten. Toen Guruh in de jaren zeventig een aantal maanden bij mij op Amerbos woonde en college liep in Amsterdam, hebben we deze mogelijkheid dikwijls besproken. Maar hij wijdde zich toen geheel aan kunst, dans en muziek. Tot nu dan. Het is verheugend nieuws, maar ik verwacht er weinig van, hem kennende. Ook Rachmawati schijnt een duit in het pdi-zakje te doen. Tot mijn verbazing komt Sukmawati, die mij het sterkst - samen met Guruh - aan hun vader doet denken, in het artikel van Vlasblom gewoon niet voor, alsof ze niet bestaat. Ik heb Guruh een brief geschreven dat ik zeer trots op hem ben. Ik zei er veel voor over te hebben hem met raad en daad te kunnen bijstaan, maar dat me voortdurend werd geadviseerd niet naar Djakarta te reizen. Ik heb ook gezegd dat het

mijn wens is het graf van Bung Karno in Blitar te bezoeken. Zal het ooit gebeuren?

Linkse parlementsleden juichen de plannen toe om Nederlandse troepen en materieel naar de grens van Turkije en Irak te zenden. Ze zijn hartstikke gek. Ad Melkert en Ina Brouwer namen het voortouw de kudde over de streep te trekken. Volgens Brouwer was Hans van den Broek aan het traineren. De minister sprak in het Kamerdebat over een humanitaire actie met een militaire rand. Ad Melkert was de man die zijn partij bereid wist te vinden voor een militaire interventie in Irak. Wat is dit toch voor een man, Melkert? Hij ziet er behoorlijk schlemielig uit, maar daar houdt men op het Binnenhof juist van.

20 april 1991

Peters moeder is weer thuis.

Iedere zaterdag kom ik tot de conclusie hoe overbodig het is de Volkskrant te kopen met paginalange artikelen die niemand leest. Voor nrc Handelsblad geldt trouwens hetzelfde. Waarom dan toch gedaan? Robots.

Lees in In the Palaces of Memory van George Johnson over ‘how we build the worlds inside our heads.’ We gebruiken ‘the mind and our memory to organize experience.’ Ik zou eraan hebben toegevoegd: and process information. Hij zal data onder ervaringen rangschikken, maar correcte informatie gebaseerd op feiten en waarheid versus misleiding en leugens is onontbeerlijk voor het vestigen van ‘een wereld in onze hoofden’, die althans enigszins correspondeert met de werkelijkheid. Hij citeert John Eccles, die de mind omschreef als ‘the ghost in the machine.’ Johnson beschrijft verder hoe ‘billions of neurons work together to generate mind.’ Hoe moet ik dat hier uitleggen?

Intussen heeft het licht Paul Witteman in de Lutherse kerk bij het Spui een bloedserieus oorlogstribunaal in elkaar gezet om Saddam Hoessein voor oorlogsmisdaden te berechten. Op de kansel bevindt zich een levensechte hoogleraar als rechter met drie aanklagers, die zichzelf al even serieus nemen. Men orakelt tegen een lege stoel, waar een denkbeeldige Iraakse dictator zijn ellendige lot dient af te wachten. Natuurlijk kreeg hij te horen dat een van zijn meest afschrikwekkende wandaden was dat hij het heeft gewaagd Scud-raketten op Israël af te schieten. Dat Israël reeds enige jaren geleden met een verrassende luchtaanval een gebouwencomplex in Irak platgooide waar volgens de Mossad atoomwapens in aanmaak waren, daar spreekt men

heden aan het Spui maar liever niet over.198 Ik begrijp steeds beter waarom Paul Witteman in dit land als genie wordt beschouwd en hij op die plaats zit en niet ik. Witteman speelt in op de heersende misvattingen over hoe de wereld in elkaar zit en oogst gigantische bijval. Zoals mijn Amerikaanse lezingenmanager Bill Colston Leigh me ooit waarschuwde: ‘Denk eraan, je publiek hoort graag van de spreker bevestigd, wat men zelf al denkt en weet.’

Eduard zei toen ik hem dit vertelde: ‘Je gaat Witteman zeker een briefje sturen.’ Niet dus. De man is beyond repair, no hope. Wim Hazeu laat weten dat er zes series van vijf delen Memoires bij Fontein in Baarn werden besteld. Ik heb geantwoord dat het me duidelijk is dat hij pas werkelijk in de uitgave van mijn Memoires geïnteresseerd zal zijn ‘als ik eens zal barsten van het geld en de zaak zelf kan financieren.’199

Theo Cranendonk beantwoordt mijn noodkreet, als was te voorzien, met leugens dat Dirk Keijer nooit zijn partner is ge weest.200

Mathias Rust, de jonge Duitse sportvlieger die met een perfecte stunt zijn Cessna nabij het Rode Plein landde, heeft tweeënhalf jaar cel gekregen. Hij heeft een verpleegster levensgevaarlijk met een mes bewerkt. Toch blijft het een jongeman, die ik zou willen leren kennen.

The Times meldt dat Saddam sterker is dan ooit te voren. Sterk gemaakt door de acties van idioten als Bush & co.

21 april 1991

Treinreis naar Groningen

Als oppepper bij het opstaan, meldde de bbc dat Amerikaanse ‘relief helicopters’ laag over de Koerdische vluchtelingen in Turkije vliegen om te laten zien dat ze voer brengen, maar dit dan juist verderop in de richting van Irak afwerpen om hen zo

te dwingen naar Irak terug te keren. Wat schrikaanjagend voor mij is, is de mentaliteit, het denken dat aan een dergelijke tactiek ten grondslag ligt. Ze zullen er zeker van uitgaan dat menselijke kuddes hun bedoelingen gemakkelijker zullen begrijpen dan vee.

Duizend mariniers gaan voor vier maanden naar Noord-Irak. Waanzin. We hebben er niets te zoeken en opereren in het zog van de Bush-clan, in casu de cia.

Soms zie je Surinamers rondlopen waarvan je toch eigenlijk denkt dat ze beter af zouden zijn in Drietabbetje. Lubbers babbelt over het vestigen van een gemenebestrelatie met Paramaribo, met dezelfde gedachte in zijn hoofd; veel van hen zouden beter kunnen terugkeren om het eigen land te gaan opbouwen. Het vervelendste van een treinreis is dat je the noise van het publiek moet ondergaan: van leeg, nutteloos geklets in de ruimte tot geluiden die aan een dierentuin doen denken.

Eduard was hogelijk misnoegd dat ik over Florrie Rost van Tonningen sprak. Hij zei een belangrijk gedeelte van zijn naaste familieleden in de oorlog te hebben verloren en haar naam niet te willen horen. Dat zijn de momenten dat ik me realiseer hoe ver en onoverbrugbaar hij en ik toch van elkaar afstaan.

Alois Mock, de Oostenrijkse minister van Buitenlandse Zaken heeft voorgesteld het Handvest van de vn zodanig aan te passen inzake de bescherming van de mensenrechten in de wereld, dat het niet kan worden gekenmerkt als inmenging in binnenlandse aangelegenheden van soevereine staten. Lucide gedacht, want lompe Amerikanen willen hun opvattingen over mensenrechten mondiaal opdringen, wat uitgesloten is. China laat zich immers nooit de wet voorschrijven, laat staan door de Amerikaanse nouveaux riche.

‘How do we know what we know,’ vraagt Johnson zich af. ‘How do we create our mental maps?’ Ik zou langzamerhand een tweede Camera Obscura-boekje moeten schrijven. ‘In most newspapers science comes off like butterfly collecting,’ aldus Johnson. Ik luister intussen via de walkman naar Chopin. ‘All that we are is the result of what we have thought: it is founded on our thoughts, is made up of our own thoughts,’ schrijft Johnson verder. Het doet me denken aan wat de zenmeester Shunryu Suzuki schreef: ‘In the beginners mind there are many possibilities. In the experts mind there are few.’

Trein Groningen-Amsterdam

Ik ben blij dat ik Aart en Willemijn van der Want een bezoekje heb gebracht. Aart blijft een unieke vriend. Hij gaf tal van sug-

gesties hoe de stichting voor de uitgave van mijn Memoires op te zetten.

Lance Morrow liet zijn gedachten weer eens de vrije loop.201 Dat lijkt alleen in de vs te gebeuren. ‘The medium is a microwave: it makes reality taste wrong. Television transforms the world into a bright dust of electrons. Noisy and occasionally toxic. Turn on the set and lingering dreams float to mingle with cnn. Dreams are not an electronic medium. Television became spookier than usual in its metaphysical way: the instant global connection that is informative and hypnotic and jumpy all at once - immediate and unreal. The global electronic collective, the knife of the news, could wait until the sun came up.’ Er is zoveel meer van waarde om de neuronen in je hoofd mee te laten spelen.

Onze vriend Oliver Stone heeft mijn social security-nummer nodig.

22 april 1991

Heb A.A.J. Corton van de Raad van State gevraagd om de fameuze mevrouw Poldervaart van Binnenlandse Zaken achter de broek te zitten dat ik de bewijzen van de schofterij van de Staat in bezit krijg.

Ik heb ook Theo Cranendonks geheugen maar weer eens opgefrist. Dit soort lieden zoekt via geheugenverlies altijd naar wegen om hun verplichtingen niet te hoeven nakomen.202 Hij stuurde meteen een fax terug, waarin hij het in zijn hoofd haalt mij aansprakelijk te stellen voor schade die zijn gezin door mijn claims zou leiden.203

Ik heb ook Lakeman duidelijk gemaakt dat zijn rekening aan mij van 4.177, 10 gulden absurd is. Volgens mij is deze rekening alleen bedoeld om de vergoeding van 1.500 gulden voor mijn reiskosten naar Nederland, om Het dolgedraaide brein op televisie te krijgen niet te hoeven betalen.204

Pieter Lakeman reageert driehonderd gulden per uur voor ‘werkzaamheden’ redelijk te vinden. Hij wil koffiedrinken bij Dikker & Thijs, maar ik heb hem geantwoord geen zin te hebben driehonderd gulden voor een kop koffie te moeten betalen. Hij geeft toe me als zijn uitgever 1.500 gulden schuldig te zijn, maar na zijn rekening van meer dan vierduizend gulden zou ik dus uiteindelijk bij hem in het krijt staan.

Er arriveerde een best aardige brief van oud-ambassadeur Huydecoper, als antwoord op mijn brief aan hem over zijn boek.205 Neonazi's hebben in het oosten van Duitsland op verschillende plaatsen luidruchtig de 102e geboortedag van Adolf Hitler gevierd. Misschien heeft Karl Philipp gelijk dat vele jonge Duitsers de nazi's idealiseren. Maar deze jonge heren beseffen niet wat de gevolgen van een dergelijke ramp zouden kunnen zijn. Lennaert Post kwam eten. Hij wil zijn rechtenstudie afbreken en met een Zuid-Afrikaanse stewardess trouwen.

Er kwam weer eens een zeer irritante brief van Hans Verploeg van de nvj, waaruit blijkt hoe er daar opnieuw wordt gestookt. Ik heb hem geantwoord dat noch Wim Klinkenberg, noch ik in dit stadium advocaat Vermeer of iemand anders hebben gezegd dat de nvj de kosten van mijn procedure aan hem zou betalen. We hebben Vermeer gezegd dat ik, als lid van de nvj sinds 1960, een beroep op de nvj zou doen me te hulp te komen, want het gaat hier tenslotte om het principe van vrijheid van meningsuiting.

23 april 1991

Mijn vriendin Nel Oosthout (89) is overleden. Het raakt me zeer. Wat gaat er met haar kat gebeuren?

Heb vanmiddag bij de amro Amerbos 205 dat ik in 1968 van mijn moeder kreeg met een handtekening overgedragen. Het zou me een lief ding zijn geweest als dit niet noodzakelijk zou zijn geworden. Maar de tegenvallers hebben zich opgestapeld; er was geen ontkomen meer aan. Het geeft me een vreemd, heel vreemd gevoel.

The Times meldt dat een Sovjetofficier generaal Aleksandr Vladimirov het voor mogelijk houdt dat bij het huidige geknoei van Michail Gorbatsjov de strijdkrachten binnen achttien maanden tegen zijn regime gaan rebelleren.

Ik heb opnieuw samen met Wim Klinkenberg met advocaat Vermeer in Amstelveen overleg gepleegd. De jurist had een lijstje heikele punten opgeschreven. Hoe zou zijn te bewijzen dat na de oekaze van Luns mij met rust te laten, het gelazer van BuZa was doorgegaan? Toen ik dit hoorde, vroeg ik me af hoe in godsnaam deze man 35 jaar treiteren door de overheid uit te leggen? Ik barst immers van de ervaringen en incidenten! Dat wordt een eindeloze rij getuigen oproepen, om de shit te bewijzen. Vermeer zag dit als een cruciaal punt bij het komende proces: hoe zou hard te maken zijn dat mijn leven en carrière

anders zouden zijn verlopen zonder de sabotage vanuit Den Haag?

Ik droeg voorbeelden aan van incidenten, maar hij boorde ze een voor een de grond in, daarbij gesteund door Wim Klinkenberg. Dit maakte me razend, ook omdat ik verdomme weet wat me is overkomen. Ik zei dat indien de heren niet in mijn zaak tegen de Staat geloofden, zij dit nu moesten zeggen. Nee, nee, nee, maar een proces als dit was als een touw dat zorgvuldig moest worden uitgeplozen.

Na veel geklets kwamen we overeen dat er alsnog een fax naar minister Hans van den Broek diende te worden gezonden met het voorstel tot een voor beide partijen acceptabele regeling te komen. Hij kan nee zeggen, maar na druk van Jurgens, Stoffelen en misschien ook Floor Kist, zou de minister kunnen besluiten om sans préjudice te gaan praten.

24 april 1991

hp/De Tijd noemt Hans van Mierlo ‘de James Dean van het parlement.’ Arme Dean. Ze worden bij de hp/De Tijd ook steeds gekker.

Had in Vught een uitstekende bespreking met Toon Quarles over hoe mijn stichting het beste kon worden opgezet.

Nellie Hazeu-Sloos (80) haalde me met de auto in Eindhoven af voor de rit naar haar heerlijke huis - en tuin - in Waalre. Ik zei haar oorbellen te bewonderen. ‘Niet echt,’ antwoordde zij. Zoiets begrijp ik niet. Zij rookt nog altijd als een ketter, wat haar niet schijnt te deren. Iemand sneed haar auto waarop ze ‘hufter’ mompelde. Zij is van mening dat de doodstraf weer moet worden ingevoerd. Ik moet zeggen dat ik dit ook wel eens denk, als je ziet wat er zoal in de samenleving voorvalt. Saddam Hoessein is in haar optiek ‘de grootste ploert van de wereld.’ Met Florrie Rost van Tonningen zou zij zich niet inlaten. nsb'ers verdienen het om opgeknoopt te worden. Ik realiseerde me andermaal hoe de minds van mensen continu via de media worden gemanipuleerd.

Zij had gezien hoe vier van de dertig kinderen op TV hadden aangegeven dat hun ouders niet waren gescheiden. ‘Je moet er niet aan denken hoe onze lieve wereld er in het jaar 3000 uit zal zien,’ zei ik. Ze antwoordde: ‘Ik denk al niet aan het jaar 2000.’ Al haar kennissen en vrienden waren overleden en haar beste vriendin, mevrouw Tromp, kon nog altijd na haar herseninfarct niet spreken. Zij vroeg me om te blijven avondeten, maar ik wilde de moeder van Peter verrassen met bloemen.

Ik nam in Tilburg bij het station een taxi en kocht twee bossen

chrysanten. Peter was zeer verrast. Zijn moeder zat weer op haar vaste plaats. Zij zag er onveranderlijk prima uit. Ik was er eigenlijk verbaasd over, want zij is inmiddels 89 jaar. Bij het afscheid zei ze ‘tot ziens’, wat betekent dat zij weet dat het einde nog niet in zicht is. Dikwijls zei Peters moeder, als ik haar ging groeten voor vertrek naar Zuid-Afrika: ‘Ik ben er nog hoor, als je volgend jaar terugkomt.’

Beatrix en Claus gaan op staatsbezoek naar Duitsland.206 De koningin heeft volgens president Richard von Weizsäcker zelf aangedrongen het accent op de voormalige ddr te willen leggen. Het zal geen gemakkelijke visite worden, aldus Joep Bik, aangezien er in dit gebied veel problemen zijn en de bevolking gedeprimeerd is.

Volgens Dirk Vlasblom is Abdurrahman Wahid van de nieuwe beweging Forum voor Democratie niet meer uit de Indonesische politiek weg te denken.207 De regering Suharto zou zelfs enigszins zijn geschrokken van het bonte gezelschap van vrijzinnige islamieten en eigengereide priesters dat zich rond deze man schijnt te hebben verenigd.

Lockheed heeft van de Bush-kliek opdracht gekregen 650 zogenaamde yf-22 gevechtsvliegtuigen te bouwen voor naar schatting 70 tot 100 miljard dollar. De oorlogsindustrie vaart wel bij een voormalige cia-directeur op het Witte Huis. Voor de mensheid en de wereld is dit dus slecht.

De schatkist is leeg, aldus minister van Financiën Wim Kok. Den Haag staat zelfs 148 miljoen gulden rood en heeft een lening van 335 miljoen moeten opnemen. Hoe werkt zoiets in godsnaam?

Bij thuiskomst lag er een brief van Karl Philipp met een pakket nazipropaganda.208

Vermeer had mij zijn bericht aan Van den Broek doorgefaxt, met een begeleidend schrijven voor mij.209 Had intussen zelf Bot gefaxt me de instructie van Luns van 21 februari 1964 toe te sturen.

25 april 1991

Heb Aart van der Want geschreven of hij voorzitter van de stichting voor de uitgave van mijn dagboeken wil worden.210 Hij is van al mijn vrienden, vroegere en huidige, de man die ik

voor een functie als deze het meest geschikt acht en volkomen vertrouw.

In de polders stapte ik af om een eend met tien dottige kuikens te observeren, terwijl op mijn walkman gezongen werd van Ists nicht eine schöne Welt? Ei, du! Gelt? Schöne Welt uit een lied van Mahler. Maar even later schalt het: Messer in meiner Brust.211 Alles op een hoop.

Stuurde een nieuwe brief naar Floor Kist, grootmeester van Hare Majesteit. Wie niet waagt, wie niet wint. Ik blijf in dit potje roeren.

Het is eigenlijk bespottelijk dat de Duitse slijmjurk minister Hans-Dietrich Genscher, heeft voorgesteld om Saddam voor een internationaal tribunaal te brengen, terwijl Washington onomwonden te kennen heeft gegeven hier tegen te zijn. Westerse staatslieden zijn goed in de war en weten eigenlijk niet wat ze met hun klinkende ‘overwinning’ aanmoeten.

In Den Haag wordt een symposium georganiseerd over Zuid-Afrika. Ra, ra, wie leidt de paneldiscussie? Ischa Meijer, een totale leek over dit onderwerp. The law of the mediocre averages.

Lang telefoongesprek met mijn dierbare vriend Richard Thieuliette in Parijs. Dankbaar zijn stem te hebben gehoord. Hij leek vrij opgewekt, maar hij blijft ernstig ziek. Een oog schijnt niet te willen genezen.

Oud-minister Hanafi, die in Parijs woont, had mijn brief aan Suharto ontvangen en oud-ambassadeur Sukrisno in Amstelveen gevraagd mij ermee te complimenteren. Komende van Bung Karno's vrienden, doet dit me goed.

De Telegraaf kondigt trots aan dat prins Bernhard weer voor het eerst in het openbaar in een uniform van generaal van de luchtmacht is verschenen. Het gebeurde op vliegbasis Soesterberg, waar zijn 50-jarig vliegerjubileum werd gevierd. Ook Pieter van Vollenhoven en Willem Alexander hadden zich in uniformen gestoken. Wat doet het deze mensen om zich op die manier op te doffen? Ze schijnen dit soort shit maar niet te ontgroeien.

26 april 1991

Schreef oud-ambassadeur Romanov in Moskou.

Corton van de Raad van State schuift het verzoek om meer bewijsstukken door naar de minister van Binnenlandse Zaken, want om met enig succes de Haagse bureaucratie te bestrijden,

moet ik erin slagen hun dossiers te kraken met de Wet Openbaarheid van Bestuur in de hand, waar niemand zich overigens aan houdt, vooral als dit ten nadele van de overheid zou zijn.212 Ik zond hem onmiddellijk een nieuw officieel verzoek om medewerking.213

Camelot Productions is voor de opnamen van jfk bezig om mijn tweede reis naar Dallas te regelen.

Mevrouw Rost van Tonningen zendt me een kopie van het antwoord dat de Arnhemse Arrondissementsrechtbank heeft gegeven naar aanleiding van haar bezwaarschrift inzake de inval in haar woning te Velp. De rechtbank heeft het bezwaar tegen de beslaglegging afgewezen omdat er mogelijk iets tussen kan zitten dat als bewijs kan dienen voor wat justitie haar ten laste wil leggen. Ik ben gewoon tevreden dat ik er hier van kan getuigen hoe die dame in dit land 35 jaar na de oorlog door de overheid werd behandeld.

De amro weigert mijn claim op Suriname over te nemen en toont dit aan door een brief te sturen en een kruis te plaatsen waar een handtekening had moeten staan.214 Ook zo keurig.

Ik begrijp nu ook dat broer Theo naar de amro heeft geschreven in een poging de 20.000 gulden subsidie die hij aan Wim Hazeu overmaakte voor de uitgave van twee delen dagboek, via hen terug te vorderen. Ik vind het hoogst gênant. Ook al heb ik drie of vier brieven van Theo niet meer opengemaakt, omdat ik gewoon niet opgewonden wilde raken over wat hij kon hebben geschreven, hij blijft mijn broer en degene met wie ik het beste heb kunnen opschieten binnen de familie. Heb hem een brief geschreven, die niets aan duidelijkheid te wensen over laat.215

Gorbatsjov heeft het scherp gespeeld. Hij heeft met aftreden gedreigd, wat tot gevolg heeft gehad dat het Centraal Comité van de cpsu zich unaniem achter hem heeft geschaard.

Bij thuiskomst was Peter er al. Hij is zeer bezorgd over de mogelijkheid dat zijn moeder eens zal vallen en dat er op dat moment niemand in huis zou zijn om haar te helpen. Hij wil er niet aan denken dat zij in een verpleeghuis zou belanden. Ik vertelde hem bij mezelf ook de eerste tekenen van verzwakking te kunnen constateren.

27 april 1991

De vn heeft 500 miljoen dollar nodig om de kampen in Noord-Irak te runnen. Als Bush met zijn poten van Irak was afgebleven, zouden er geen kampen zijn geweest.

Heb Theo Cranendonk vrij onomwonden geschreven dat als de heren hun verplichtingen niet nakomen, mij geen ander verweer rest dan de publiciteit te zoeken. Ik heb rechtstreeks de formulering gebruikt dat ik uit de doeken zal doen welke ervaringen ik met zeer corrupte zakenlieden opdeed, die bovendien bindingen hebben met de inlichtingendiensten.

Kapitein Etienne Boerenveen is door de Amerikaanse autoriteiten vervroegd naar Paramaribo teruggezonden. Hij zat vast vanwege de betrokkenheid bij illegale handel in verdovende middelen.

Willem Alexander is heden 24 jaar geworden. De notoire Josje Hagers is heel braaf geworden. Zij plaatst op de voorpagina de kop: kroonprins in de voetsporen van opa bernhard. Zijn staatstoelage van anderhalf miljoen is hoger dan die van George Bush. Hij schijnt zich te bekwamen in vliegen en heeft ook premier Lubbers en minister Van den Broek naar bestemmingen in het buitenland gevlogen.

Wordt Neelie Smit-Kroes voorzitter van Nijenrode? Nu dat weer.

Bik schrijft dat Beatrix het tempo van het Duitse staatsbezoek tot het absurde opdrijft.216 Typisch haar. Alles moet gaan zoals zij het wil en er wordt verder geen rekening met anderen gehouden. President Weizsäcker gaf ook al aan dat het wat hem betreft allemaal wat langzamer mocht en om die reden nam hij de koningin mee naar de dranghekken om handen te schudden en het tempo te bedaren. Minister Genscher heeft gezegd te denken dat Van den Broek de toespraken van Beatrix zou hebben geschreven. Ik denk eerder dat Claus er met een rood potlood overheen is gegaan. koningin steeds ver voor in het peleton, luidt Biks artikel.

Amsterdam-Atlanta

Wat moet ik dankbaar zijn voor deze trip. Marina van der Heijden heeft me in deze kl 621 eerste klasse gezet. Een verademing.

Onvoorstelbaar dat de ramp van Tsjernobyl alweer vijf jaar geleden plaatsvond. Gorbatsjov wachtte achttien dagen voordat hij erkende dat er zich een ramp had voltrokken. In haar boek

Decline of an Empire schreef professor Hélène Carrère d'Encausse: ‘According to history, the Empire of the Czars was a “prison of peoples” and Lenin opened it.’217 Maar de ussr zou opnieuw een twintigste eeuwse gevangenis voor (in 1979) 262 miljoen mensen worden. Lenin bevrijdde Rusland van de tsaar, de adel en de upper ten. Gorbatsjov lijkt verwikkeld in het vrijmaken van het Russische volk van de dictatuur van het proletariaat, van exponenten van het volk zelf, dus van Lenin, Stalin, Chroetsjov, Brezhnev en de rest. Misschien vraagt de Russische psychologie, geschiedenis en cultuur wel om enige vorm van strakke leiding van bovenaf en kan het Westminster-model van democratie beter niet naar Oost-Europa and beyond worden geëxporteerd. John Lloyd noemt Gorbatsjov in The Financial Times ‘the world's greatest political acrobat, who has been on his knees in recent months’ om tot het uiterste te gaan bij het introduceren van een niet-communistische beweging ‘on the basis of compromise, law, order and democracy.’ Maar misschien wil het Russische publiek helemaal niet in dit Westerse model stappen, waarbij de cpsu het monopolie van de macht in de schoot van het volk zou werpen.

De bioloog Richard Dawkins, die zich bezighoudt met wonderen der natuur als de ‘uselessness of the peacocks tail or the amazing complexities of bats radar,’ is langzamerhand tot de conclusie gekomen dat God niet kan bestaan.218 Dawkins: ‘Quantum theory (which describes the behavior of elementary particles) is profoundly awe-inspiring, because it is against common sense. The human brain doesn't seem to be able to get to grips with the idea of a particle being in two places at once. But a deity is a remarkable simple concept, a very naïve childish concept. In physics there is a profound mystery which we still do not understand, unlike the case of biology, which we do understand. What on earth makes you think that that mystery is going to be removed by a deity? If it is ever removed, it is going to be removed by something a lot more sophisticated.’ Dawkins lijkt te zeggen dat als er een God zou bestaan dit een super, super Einstein moet zijn, die in staat is geweest om de meest fantastische natuurkundige wetten te bedenken en die ‘absolutely has nothing to do with forgiveness of sins or virgin birth. All the intricate complexity of theology, you are then admitting, is so much eye-wash, because you are reducing God to something as simple as a physical constant.’

Normal Mailer schreef in Vanity Fair een subliem artikel over George Bush: how the wimp won the war. Gedurende zijn achtjarige vicepresidentschap bij Ronald Reagan heeft Bush (volgens Mailer) uitstekend geleerd ‘that most Americans would rather be told they were healthy than be healthy.’ Reagan, die Mailer de ‘Pied Piper’ noemt, zag kans tussen 1980 en 1988 2,1 triljoen dollar in de oorlogsindustrie te dumpen. De ussr deed in antwoord hierop hetzelfde, terwijl de Sovjet-economie dergelijke uitgaven absoluut niet kon dragen. ‘The Soviets could not even make decent soap,’ aldus Mailer. De strategie van Reagan was rechttoe rechtaan om de Sovjeteconomie de nek om te draaien. Bush concludeerde dat grondtroepen tegen Irak mogelijk weinig gemotiveerd waren om in het woestijnzand te bijten en daar Reagan en hij de f-117a Stealth-bommenwerpers toch hadden laten bouwen om de Sovjets economisch in de gordijnen te jagen, moesten deze vliegtuigen massaal worden ingezet. ‘George Bush had gone up to the great dentist in the sky, but none of his teeths had been pulled.’ Mailer schat dat 200 miljoen pounds of explosieven boven Irak en Koeweit werden afgeworpen, ‘or 10 pounds virtually per person for all the 21 million people. Of course, the bombs and rockets had not been directed against people, but all the same, the Pentagon was not releasing the figures. Those tonnages could yet take on the long shadows of overkill.’ Bush is voor mij een eerste klas oorlogsmisdadiger. OMNI komt met een stupide verhaal over de moord op Kennedy. Oliver neemt een enorm risico er een film over te maken met zoveel wilde verhalen die de ronde doen.

Tom Wicker vraagt aandacht in The New York Times voor de oliebronnen in Koeweit, die nog steeds volop in de fik staan. Er zijn pas vijftig van de vijfhondervijftig vuren gedoofd. Het betekent intussen dat er dagelijks maar liefst 50.000 ton zwaveldioxide de ruimte in gaat, wat onmiddellijk zure regen ten gevolge heeft. De ziekenhuizen in Koeweit worden overstroomd door patiënten die ernstige ademhalingsklachten hebben. Met andere woorden, terwijl de regering Bush blijft beweren geen andere keuze te hebben gehad dan tegen Saddam ten strijde te trekken, oppert Wicker - en hij roept bovendien de discussie in herinnering die ontstond over de atoombommen op Japan - de vraag of er werkelijk geen alternatief gevonden had kunnen worden om zonder er direct op los te timmeren de Koeweit-affaire in acceptabele banen te leiden. Het kaliber journalisten als Wicker is eveneens van een verdwijnende soort, net als de okapi in Centraal-Afrika.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

datums


Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums