Memoires 1988-A

[p. 159]

Coral Gables

3 april 1988, Pasen

Het is de meest goddelijke dag denkbaar. Niet te warm, blauwe lucht, een enkel schapenwolkje. Alleen stoort de steeds gallende nietszeggende muziek en ook sommige gillende nichten verpesten veel. Er loopt een gek in het restaurant van de club rond, vermomd als paashaas met levensgrote oren die chocolade-eitjes uitdeelt.

Ik arriveerde hier rond middernacht. Kreeg kamer 302. De hele nacht bleven de gentleman callers binnenwippen. Er speelde zich van alles af, maar de kogel ging niet door de kerk. Pas in de vroege ochtend kwam ‘Dakota Ed’ binnen, een neger, met lang, zeer krullerig haar, met zelfs een baard, die aan een blowjob die dermate professioneel werd uitgevoerd begon - zoals alleen Amerikanen dit kunnen doen - en wat dus ook een half uur duurde. Hoe beschrijf je zoiets? Alleen al die ene suck was deze reis waard. Zou Gide een pagina als deze uit zijn dagboek hebben gescheurd? Hij was dus toch niet mijn leermeester.

Ik ben aan het boekje van Janny Groen Samenleven onder apartheid begonnen. Ik ben maar op pagina 43 begonnen. Oneerlijk geschrijf. Bijvoorbeeld zoals zij bericht over Soweto. Ik onthoud me nog van een oordeel, maar het begint niet acceptabel. Rob Low staat op de omslag van het blad US.¹⁵²

Telefoonseks voor gays is in de VS landelijk georganiseerd.

Marja Vervoort schreef een artikel over vriendschap in Psychologie, wat ik - vooral als je de inhoud legt naast wat in de vs over onderwerpen als dit wordt gepubliceerd - dermate oppervlakkig geklets vind, dat ik mijn abonnement opzeg.¹⁵³ De bronnen in de wetenschapssectie The New York Times leveren voldoende informatie om enigszins op de hoogte te blijven.

Jack Matlock, de Amerikaanse ambassadeur in Moskou, gaf een interview aan Richard Bard van de Miami Herald. Hij vertelde niet al te veel nieuws. Interessanter is een omslagverhaal in Newsweek, met Lev Zaikov, Moskous derde man in de cpsu. Hij is de partijchef van Moskou.

Hij wordt geafficheerd als een ‘rising star’ en komt in het Politbureau direct na Michail Gor-

152 US, 4 april 1988.

153 Psychologie, maart 1988.

[p. 160]

batsjov (1) en Jegor Ligatsjov (2). Zaikov wordt gezien als bondgenoot van Gorbatsjov. Hij vertelde Newsweek: ‘Certain rascals are taking advantage of glasnost.’ Zaikov is Boris Jeltsin opgevolgd als partijbaas van Moskou toen Jeltsin in conflict kwam met de partijleiding. Overigens zit Boris Jeltsin op een begeleidende foto nog op de derde rij achter Gorbatsjov en stemt met de rest van de cpsu braaf mee, hand in de lucht.¹⁵⁴

John Knowles, een vriend van me op Yale, beschrijft Truman Capote in het Esquire als ‘truly solitary like no one else on earth and he knew it all his life.’¹⁵⁵ Ze schijnen vrienden te zijn geweest. Toen ze eens dineerden in Manhattan zei Truman onverwachts dat hij John de das om zou kunnen doen wanneer hij dat wilde. Knowles antwoordde: ‘I don't really think you could, Truman. To do that, you had have to tell me something important about myself I don't really know, and there isn't anything.’ Die zin zou ik moeten onthouden om de basterds in Den Haag voor de voeten te werpen die willen voorkomen dat ik met Rautenbach een film ga maken. Trouwens, gezellige vriendschap tussen die twee.

Freeman Dyson, de natuurkundige van Princeton, heeft een nieuw boek geschreven Infinite in All Directions. Paul Gray bespreekt het boek in Time.¹⁵⁶ Dyson is door en door een optimist. ‘Will our species end in fire or ice? It is easier to keep warm on Pluto than to keep cool on Venus. Will we blow our-

154 Newsweek, 4 april 1988.

155 Esquire, april 1988.

156 Time, 21 maart 1988. Ik interviewde Dyson voor Grenzen aan de groei.

[p. 161]

selves up? Probably not. We shall abolish nuclear weapons, not by a sudden outburst of peace and goodwill but by a slow process of erosion. The weapons will be abolished as the missions for which they were designed come to seem unnecessary and absurd. Genetic engineering must stop short of monkeying around irresponsibly with the species Homo sapiens. There are no laws of physics and chemistry which say that potatoes cannot grow on trees or that diamonds cannot grow in a dessert.’ Mijn reactie blijft, als die van Aurelio Peccei, dat Noach in zijn ark maar een beperkt aantal soorten kon behouden. Wie weet knijpt een toekomstige Noach er met wat over is van de homo sapiens naar een andere planeet tussenuit.

Ik ben naar de film A New Life gegaan om even de ostentatief gillende nichten bij het zwembad te kunnen ontlopen. Ik zat alleen, ergens achteraan, - zo ver mogelijk van de popcorn vretende bioscoopbezoekers af - toen ik opmerkte dat een usher¹⁵⁷ in een wijnrood uniform op een kleine afstand met zijn hand in zijn kruis aandacht stond te trekken. Later liep ik op hem af in het donkerste hoekje van de zaal - terwijl de film aan de gang was - en hij betastte mijn erectie en vroeg deze uit mijn jeans te halen en te laten zien. De jongen was misschien achttien jaar en had nog puberteitspukkels. Hij was in staat geweest op de plaats rust een nummer te beginnen, maar dat leek me geen veilige gedachte. Hans Warren denkt dan dat je zo'n incidentje uit je duim zuigt, maar hij woont dan ook in Goes, of all places. In deel vier van mijn Memoires sprak ik over een vergelijkbare ervaring met zo'n jongen in een bioscoop, maar dat was 1960, toen was ik 35. Nu ben ik 62 en deze usher was zelfs jonger. Alles kan.

157 Plaatsaanwijzer, zaalwachter.

4 april 1988

Voor middernacht kwam een absoluut zalige, jonge, grote kerel, met een gladde bast en een perfecte torso, zoals je ze alleen in de vs ziet, mijn cabine binnen, zwarte krullen, maar geen lang haar. Hij deelde een perfecte blowjob uit. Heb hierna met oordoppen onafgebroken tot 05:40 uur geslapen.

De woordvoerder van het Witte Huis, Marlin Fitzwater, heeft de Amerikaanse zakenwereld vriendelijk verzocht om belastinggelden die zij Panama verschuldigd zijn, niet uit te betalen en op een speciale rekening in de vs te storten. Reagan wil hiermee de druk op generaal Noriega verder opvoeren. Ze merken in Washington niet eens meer hoe schurkachtig het

[p. 162]

Amerikaanse internationale optreden langzamerhand is. Ze houden zich aan god noch gebod als het in hun kraam te pas komt.¹⁵⁸

Wendy Wall meldt in The Wall Street Journal dat de Indonesische rijstproductie door het militaire bewind met miljardensteun van de rijke landen naar 27 miljoen ton is opgevoerd. Was daar een fascistisch generaalsregime voor nodig?

Ik lees een artikel van Paul Theroux in The New York Times over Shanghai.¹⁵⁹ Ik kan geen exacte verklaring geven waarom ik eigenlijk nooit echt in China geïnteresseerd ben geweest. Misschien heeft het een te groot aandeel in de wereldbevolking om te overzien. Theroux spreekt met een Chinees, die op een gegeven moment zegt: ‘You can get anything you want in China. Food, clothes, shoes, bicycles, motorbikes, TV's, radios, antiques. If you want girls, you can find girls.’ En dan: ‘Or boys - if you want boys.’

Naast Panama gebeurt er veel ander door Washington aangezwengeld rottigs in Midden-Amerika. Er schijnt een staakthet-vuren van zestig dagen te zijn afgekondigd in de guerrillaoorlog tegen Nicaragua, ook al zouden zich nog tussen de 8.000 en 10.000 contra's - door de Amerikanen als clandestien legertje tegen Ortega op de been gebracht - binnen de grenzen van Nicaragua bevinden.¹⁶⁰

David Pitt meldde uit Panama, dat Reagan opnieuw 1.300 militairen naar dat land heeft overgebracht, zodat er nu 10.000 Amerikanen in het gebied rond het Panamakanaal zitten. Er zijn in totaal 40.000 Amerikanen ingezet om de waterweg tussen de beiden oceanen open te houden.¹⁶¹

Intussen hebben Israëlische militairen opnieuw zes Palestijnen doodgeschoten. Vorige week kwamen zeventien Palestijnen om het leven en werden zestig mensen gewond.¹⁶² Ze'ev Chafets, een voormalige Israëlische regeringsfunctionaris en schrijver, publiceerde in The New York Times een lezenswaardige beschouwing, dat het zo niet door kan gaan.¹⁶³ In de veertig

158 The Wall Street Journal, 4 april 1988.

159 The New York Times, 3 april 1988.

160 The New York Times, 3 april 1988, Bernard Trainor.

161 The New York Times, 2 april 1988.

162 The New York Times, 2 april 1988, John Kiffner.

163 The New York Times, 3 april 1988.

[p. 163]

jaar dat Israël bestaat, is het aantal Arabieren in het land verviervoudigd tot 680.000.

5 april 1988

Ik geniet intens van dit tripje en verblijf in mijn favoriete plek in Florida. Het is weer de laatste dag.

Ik stuurde Peter het gesprek met R.D. Laing in OMNI en schreef Janny Groen bij de Volkskrant over haar Zuid-Afrika boekje:

Wanneer je op pagina 37 spreekt over 120.000 (zwarte) bedienden, weggestopt in barakken en achtertuintjes, weet je werkelijk niet waarover je spreekt. Daarop kwam ik op pagina 40 en je beschrijving van mijnheer Van de Linde. Toen wist ik precies waar je op uit was en heb ik je boekje maar dicht gedaan. Somehow dacht ik altijd dat jij een van de bekwame damesjournalisten was. Waarom kunnen de meeste collega's die naar Zuid-Afrika gaan niet eerlijk zijn over wat zij zien of horen? Waarom moet coûte que coûte bewezen worden wat ze al dachten aan de andere kant van de wereld voor ze naar Zuid-Afrika reisden? Sorry, maar je boekje heeft me zeer teleurgesteld, omdat het volkomen in strijd is met mijn eigen waarneming.

Weer een vijand(in) er bij. Newsweek wijst erop hoe Washington met geld smijt om haar zin in Midden-Amerika te krijgen.¹⁶⁴ Gingen de rijke proleten maar een keer failliet, dan zou de rest van de wereld er wel bij varen, en zouden er minder doden vallen als gevolg van de wereldwijde Amerikaanse Brunswijk-en-Klaas-de-Jonge-acties.

De Russisch-orthodoxe kerk viert het duizendste jaar in haar bestaan. The Economist schrijft hoe na de revolutie van 1917 duizenden pries-

164 Newsweek, 4 april 1988.

[p. 164]

ters, bisschoppen en andere Russische gelovigen werden gedood of naar kampen gezonden. Kloosters werden gesloten, kerken afgebroken. Er waren in de jaren tachtig nog drie of vier bisschoppen in dienst. ‘Hitler's invasion in 1941 saved it,’ aldus het Britse blad. Stalin wilde de steun van de kerken verkrijgen in de strijd tegen de nazi's. In 1943 werd daarom aan de orthodoxe kerk sommige rechten teruggegeven en mocht er weer een patriarch benoemd worden. Enkele kloosters en kerken mochten ook weer open. Nikita Chroetsjov draaide in 1959 de klok opnieuw terug, en sloot de helft van de toen nog tienduizend open Russische kerken. Hoe zou het aartsbisschop Pitirim, mijn goede vriend, vergaan onder het regime Gorbatsjov?¹⁶⁵

Mijn poten zijn in geen jaren zo bruin geweest als nu. Heerlijk gevoel.

165 The Economist, 2 april 1988.

6 april 1988

Vannacht in mijn cabine doorlopend bezoekjes gehad van mannen in alle kleuren van de regenboog. Van een Indonesiër, ergens nog altijd mijn favoriet, hele zwarte zwarten tot een bruine café-au-lait jongen met kroeshaar. Kortom, teveel om op te noemen, met als gevolg dat ik totaal uitgeput op Amerbos zal thuiskomen.

Het ochtendgloren laat zien dat het opnieuw een prachtige dag wordt. Ik haat het om af te reizen. De tijd is omgevlogen.

20:00 uur, Boston, Logan Airport, Hilton hotel

Ik kwam hier via Detroit met North West Airlines. Karina Sukarno had een afspraakje met de zoon van de president van Colombia, maar morgenmiddag zal ik haar ontmoeten. Ik vlieg's avonds terug.

7 april 1988

Ik belde Anthony Lewis van The New York Times. Ik vertelde dat ik in Zuid-Afrika zal gaan filmen. ‘You were lucky to get a visa,’ was zijn reactie. Ik zei het eens te zijn met zijn commentaar van 3 april j.l. waarin hij opnieuw benadrukte dat er een vergelijk is te maken tussen wat zwarten in Zuid-Afrika overkomt, en Palestijnen in Gaza. ‘Many of the tactics being used now by the Israeli occupation authorities are right out of the South African book: mass-detentions without trial, isolating resistant populations, banning the press. The price of Israeli occupation is going to be repression forever.’

[p. 165]

Ook professor Jay Forrester van mit maakt het uitstekend. Ik belde naar zijn kantoor. Dierbare herinneringen aan Peter en Jonathan Raymond kwamen boven toen ik op Harvard Square wandelde.

Boston - Gatwick, Northwest Airlines 48

Karina Sukarno arriveerde 45 minuten te laat in Parker House. We dineerden in een nabij gelegen visrestaurant. Zij wil deze zomer naar de Harvard Summer School. Maar haar moeder Dewi, die nog steeds in Djakarta woont, wil dat Karina op 17 augustus aanwezig zal zijn met de rest van de familie Sukarno, wanneer op het paleis de onafhankelijkheid van het land wordt gevierd. Ik begrijp overigens niet waarom iemand die Sukarno heet bij Suharto gezien wil worden, omdat deze generaal in feite de moordenaar van Bung Karno is. Ik zei tegen Karina: ‘Als ik een kind van Bung Karno was, zou ik er niet over piekeren ooit een stap in het paleis van deze man te zetten.’ Zij antwoordde dat zij zelfs - op aandringen van haar moeder - naar een Lebaran feest in de privéwoning van Suharto was geweest.¹⁶⁶ Toen ik haar hierom bekritiseerde, antwoordde zij dat Dewi haar had verteld dat generaal Sadikin, de oud-burgemeester van Djakarta en opponent van Suharto, ook was gegaan. Zij had het Sadikin later zelf gevraagd, maar het bleek onwaar te zijn. Hij antwoordde: ‘Oh no.’

Zij vertelde vier jaar geleden samen met Guruh Sukarno verkiezingspamfletten te hebben uitgedeeld. Mensen die ontdekten dat het de kinderen van Bung Karno waren, hadden gehuild. Karina zei dat de slappe houding van sommige leden van haar familie haar ook ergerde. Ik had haar geschreven over het artikel in The Wall Street Journal over de weggeborgen miljarden van Sukarno in Zwitserland. Karina had er Dewi in Djakarta al over opgebeld. ‘I will write these people,’ aldus Karina, ‘that I am a living proof that Bapak did not own billions.’

We hebben veel gelachen. Zij was gekleed in een witte joggingbroek en een super geil leren vliegeniersjack. Ik vertelde haar over mijn tripje naar Coral Gables. Zij dacht dat de zoon van de president van Columbia gay was, waarop ik iets zei van let me try then. ‘Oh, no,’ antwoordde Karina. ‘If I cannot get him, I will certainly see to it, you can't either.’

Omdat we met behoorlijke vertraging uit Boston vertrokken, miste ik in Londen de overstap naar Amsterdam.

166 Lebaran is het Suikerfeest.