Memoires 1988-A

[p. 28]

Amsterdam

16 januari 1988

Amerbos

Dit jaar is er geen beginnen aan om de stapel nieuwjaarskaarten te verwerken. Het zijn er te veel.

Oud-ambassadeur Romanov stuurde me een groet en vroeg wanneer hij me weer eens in de Sovjet Unie zou zien. Dewi Sukarno kijkt uit naar een ontmoeting in Suriname en Jan Cremer stuurde me een kaartje uit Gstaad.

Vannacht belde om 01:00 uur de heer Burgzorg (alias Christopher) uit Paramaribo. ‘Ik heb je nog in het land van de stamnegers gebeld,’ zei hij, ‘maar je was al vertrokken.’ We worden maandag op Zanderij opgewacht.

Hans Verploeg van de nvj laat, behalve een gebrek aan gevoel voor humor, weer eens zien een kontlikker van ‘het gezag’ te zijn. Hij schrijft dat de nvj zich distantieert van de Cecile van der Stelt-episode in Frans Guyana. Ze begrijpen bij de nvj nog steeds niet wat ik sinds 1956 van Den Haag te verduren heb gehad. Behalve Klinkenberg, die blijkbaar veel van zijn invloed en strijdlust heeft verloren om ze op het rechte pad te houden. Overigens is het gedeeltelijk waar dat ik meer pr-man dan journalist voor Bouterse was in New York. De idioot Verploeg begrijpt nog steeds niet wat daar de oorzaak van is. Of hij begrijpt het wel degelijk, maar is te slap om mij te helpen en er iets tegen te doen. Wat wil je, de man is zonder de geringste weerstand onder tafel te kletsen.

Ik ontving een brief van Jan Jacob Dólleman, de zoon van mijn jeugdvriendin Cila Schimmelpenninck, wat ik zeer op prijs stel.

Sean MacBride (83) is in Dublin overleden. Behalve chef-staf van de ira, had hij verschillende functies bij de vn. In 1974 kreeg hij de Nobelprijs voor de Vrede.¹⁷

De Hindoestaan Ramsewak Shankar wordt president van Suriname. Oud-minister De Gaay Fortman zal de Nederlandse regering vertegenwoordigen wanneer de installatie op 25 januari zal plaatsvinden.

17 Zie ook Memoires 1976.

[p. 29]

Wonderlijk toch dat ik van kinds af aan geschreven heb en notities heb gemaakt. Paul Valéry begon in 1894 op 22-jarige leeftijd en liet ten tijd van zijn dood 26.000 handgeschreven pagina's na, de Cahiers. Maarten Asscher meldde in nrc Handelsblad: ‘De Cahiers gaan over het menselijk denken, over de droom, de verbeelding, de herinnering, het individu, over gemoedsaandoeningen, de concentratie, de wil, het bewustzijn, het vergissen, de zintuigen, het ontwaken, de taal, over kennis, begrijpen, vergeten, lezen, liefde, schrijven, kortom, over van alles, maar bovenal over het denken.’¹⁸

Ik ben opnieuw bezorgd over broer Theo. Hij vertelde niet naar Zuid-Afrika te hebben kunnen reizen, omdat hij weer onder controle stond voor zijn probleem met darmkanker. Hij moest ook voor bloedonderzoek terugkomen. Ik vroeg Lex Poslavsky om raad. Ik heb ook Hendrik over dit bericht geschreven. Theo bood aan opnieuw 10.000 gulden aan Wim Hazeu over te maken voor de publicatie van deel 4 van mijn Memoires. Ik antwoordde dat als de reis naar Suriname succesvol was, ik zijn hulp niet nodig had en wilde proberen om het bedrag eerst zelf te betalen.

Lubbers schijnt begin januari te hebben aangeboden te willen bemiddelen tussen Desi Bouterse en het Junglecommando. Daar is mijnheertje knap laat mee. Daar heb ik ter plekke een deel van de zomer van 1987 aan besteed. Bouterse heeft enkele dagen later het aanbod van de hand gewezen. Overigens heeft Lubbers in gesprek met de nrc Handelsblad benadrukt ‘een positieve opvatting over Gorbatsjov te hebben.’ Ik zie die man steeds meer als de ramp van de eeuw voor de ussr en de wereld. De Sovjet Unie zit in een toenemende vrije val naar totale chaos, juist dankzij de onbezonnen handelswijze Gorbatsjov en zijn medestanders. George Shultz is volgens Lubbers ‘de man van het jaar’ vanwege het wapenakkoord met Moskou.

Casper van den Wall Bake was tegen een oude kennis aangelopen: Jan Jochem Robertson. Hij gaat Cecile van der Stelt in Cayenne vervangen. Deze diplomaat veronderstelde ook dat ik Ceciles postpapier zou hebben gejat, zoals Hans van den Broek en consorten iedereen hebben doen geloven, zonder de waarheid te vertellen dat Cecile haar papier in het hotel had laten slingeren en ik het in de bureaulade van mijn kamer in Novotel had aangetroffen. Als mensen stomme streken uithalen, en je wrijft dat onder hun neus, gaan ze ter verdediging liegen. En

18 NRC Handelsblad, 8 januari 1988.

[p. 30]

de gluiperds bij de nvj herhalen de leugens, om aap wat heb je mooie jongen te kunnen spelen bij ‘het gezag’. Robertson had Casper verzekerd dat ‘niemand’ mij op Buitenlandse Zaken serieus nam.

De Nieuwe Revu belde en vroeg mijn commentaar op de 50e verjaardag van de koningin. Ik vertelde dat er twee Beatrixen zijn, één ‘cheerful, charming, artistic and intelligent’ en de ander ‘de koningin, dus een trutterige, vervelende op haar strepen staande adellijke dame, die de arme Claus recht in de gordijnen joeg’. Ik zei ook dat zij er lang niet altijd in slaagde beide persoonlijkheden uit elkaar te houden.

Met Henk de Mari besprak ik de laatste Haagse geruchten - dat ik een kgb-man was - uit Pretoria. Hij meende dat ik dit hele verhaal onverkort in de Haagse Post moest zetten. Maar wat voor gevolgen zou dat hebben voor mijn verdere werk in Zuid-Afrika?

Om 09:15 uur kwam een ambtenaar van het Surinaamse consulaat-generaal naar Schiphol om Theo en Toos Cranendonk, Dirk Keijer met Clare en Manfred Korlath van Steyr-Daimler-Puch visa te geven. Vooral Dirk was verguld. Hij vertrouwde me toe dat hij en ik de technologie van de reis in eigen hand moesten houden om iets ‘zeer goeds van de trip te maken.’

Eigenlijk ben ik met wapenhandelaren op weg naar Desi Bouterse, ook al zeggen ze ook een stuwdam te willen financieren in West-Suriname en tractoren te willen leveren voor de landbouw. Dirk dronk tijdens de vlucht naar Paramaribo veel te veel en misdroeg zich flink. Dan zie je weer waar iemand eigenlijk vandaan komt: geen werkelijke beschaving, maar slechts een dikke portemonnee. Liever maar andersom. Hij vroeg bij het verlaten van het toestel bijvoorbeeld om nog twee blikjes Heineken mee te mogen nemen. De stewardess antwoordde dat ze dan geopend dienden te zijn. Hij begaf zich prompt naar de vrouwelijke purser van het toestel, beklaagde zich en kreeg ze toen wel, wat ik van deze juffrouw een verkeerde beslissing vond. Hij schreeuwde intussen dat hij een eerste klasse ticket had betaald en dat de KLM dit moest geven. Ik geneerde me voor het gezelschap waarmee ik reisde. Keijer gapte hele dozen koekjes uit de pantry en vlak voor de landing haalde hij openlijk een aantal tijdschriften uit de eerste klasse

[p. 31]

lounge (we zaten Business Class) en gooide deze in de schoot van Clare. Absoluut schandalig en dus door en door een proleet. Als ik Inge Keijer was, zou ik hem stante pede laten schieten. Theo Cranendonk is anders. Hij vroeg me om een betrouwbaar contact in Paramaribo. Ik dacht aan Frits Pengel, die misschien eigenlijk te goed is voor deze mijnheer. Korlath, die naast me zat tijdens de reis, vertelde met de minister van Buitenlandse Zaken van Oostenrijk te hebben gesproken, die had gezegd: ‘Bouterse is een vriend van Castro en Khadaffi.’ Ik bracht naar voren dat bondskanselier Bruno Kreisky zelf kolonel Khadaffi naar Wenen had uitgenodigd. Later zat ik naast Toos Cranendonk, die me waarschuwde: ‘Als Dirk zegt dat hij 500.000 gulden heeft verdiend, kan je er de helft af doen.’