Memoires 1987-B

[p. 217]

Paramaribo

10 november 1987

Paramaribo, Hotel Torarica

Twee mannen van Christopher haalden me van Zanderij op. Chris belde na aankomst om te vragen of ik behoorlijk geïnstalleerd was.

Ik zag in de krant dat Bouterse en Herrenberg voor het eerst de receptie van ambassadeur Igor Bubnov, ter gelegenheid van de zeventigste herdenking van de Oktoberrevolutie hebben bijgewoond. Bubnov eindelijk blij.

Gisteravond laat arriveerde Ben Scholtens nog in mijn kamer. We hebben een uitgebreid nummer gemaakt. Dat ook nog. Ik ontbeet vandaag, pannenkoeken en kaviaar, met ambassadeur Bubnov. Hij had tweehonderd gasten op de receptie voor de revolutie ontvangen. Hij moet nu een lunch geven voor de vertrekkende Chinese ambassadeur.

Van de residentie van Bubnov ging ik naar het bureau van Henk Herrenberg. Wat bleek, was dat het bezoek van Dewi Sukarno door slonzigheid van Herrenberg in de soep is gedraaid. Hij heeft er steevast een handje van om zaken die bui-

[p. 218]

ten hem om zijn bekokstoofd, als het enigszins kan te saboteren. Ik vind het onbegrijpelijk dat Desi Bouterse dit nog altijd niet in de smiezen heeft. Ik zei er verder niets over, maar Dewi komt dus niet voor 25 november, zoals Desi en ik het hadden gepland.

Frits Pengel begon ons telefoongesprek met: ‘Ik wist dat je er was en dat je op Zanderij zonder door de douane te gaan meteen in een gereedstaande auto bent gestapt.’ Dat was waar, ook omdat ik alleen handbagage had. Maar Paramaribo is toch een gat vol kletskousen.

Marciano Jessurun kwam me opzoeken. Vandaag zou consulgeneraal Kenneth Middellijn op Zanderij in gezelschap van tien Surinaamse vluchtelingen uit Cayenne uit landen. Ik heb daar dus toch iets belangrijks op gang gebracht.

Marciano is van mening dat de ndp van Bouterse zowel de wind mee als tegen heeft. De partij heeft zeker een boodschap voor jongeren. ‘De traditionele politieke partijen roepen: we gaan naar Den Haag om het geld wat we te goed hebben te halen. Wij zeggen: zonder die cons-gelden komen we er ook. We gaan niet voor Den Haag door de knieën. De politiek weinig bewuste bevolking wil volle supermarkten. Terwijl politiek bewuste mensen zeggen: als het geld uit Nederland op is, wat dan? Wij zeggen: we zullen zelf onze supermarkten wel vullen. Er wordt dus een ongelijke strijd gevoerd in het voordeel van het gezamenlijke politieke front van de traditionele partijen.’ ‘Wat niet weg neemt dat jullie de media monopoliseren, vooral de televisie,’ zei ik.

‘Dit is een harde strijd, laat dat nu maar eens in ons voordeel zijn.’

Jesserun benadrukte: ‘De ndp is eerlijk en probeert het politieke bewustzijnsproces te versnellen. Zij bieden geen ontwikkelingshulp als oplossing. De ndp wil leren op eigen benen te staan en door hard werken met eigen middelen er bovenop zien te komen. Het Front zegt: we hebben geen vijanden, met hulp van onze Hollandse vrienden komen we er weer bovenop. Ze zien niet dat die ontwikkelingshulp neerkomt op manipulatie van onze economie. Eigenlijk is de ndp de grootste partij, want het Front bestaat uit drie samengevoegde partijen à la het cda bij jullie. De ndp bestaat pas zeven maanden en er is nu al geen alternatief.’

Jessurun vindt het 't belangrijkste te voorkomen dat het Front tweederde van de stemmen zal binnenhalen. ‘Anders zijn we terug bij af, en niet bij 1975, maar bij 1948. Wat hier nu op gang is gekomen, is met politieke middelen niet meer terug te

[p. 219]

draaien. Iets dergelijks gebeurde op Grenada, waardoor het voor de Amerikanen nodig was militair in te grijpen om de klok terug te zetten,’ aldus Marciano. Die jongen zou in Suriname in de top moeten worden binnengehaald. Misschien is hij er te intelligent voor.

Marciano gaf aan dat aanvankelijk de rol van Brunswijk ondergeschikt was geweest. De werkelijke bedoeling van zijn guerrilla was om Josefzoon, Wijntuin en Somohardjo aan een onderhandelingspositie tegenover Bouterse te helpen. ‘Nederland gaat straks proberen ons te dwingen met de dissidenten te spreken. Maar deze contra's hebben hier in Paramaribo geen enkel houvast. In wezen willen de Nederlanders van de Surinamers af. Dit is de objectieve analyse van de situatie nu. En wat zijn mijn subjectieve inzichten?’ Ik noemde hem mijn Surinaamse deep throat.

Marciano: ‘Men begint in te zien, dat wanneer eenmaal de cons-gelden uit Den Haag opgesoupeerd zijn, er alle kans is op een nieuwe coup. Men begint zich meer en meer af te vragen of het niet beter is de ndp het werk af te laten maken. Hans van den Broek kondigt aan zelf naar Paramaribo te zullen komen, met andere woorden, jullie hoeven de cons-gelden niet te komen halen, ik zal ze brengen, waarmee hij publiekelijk inspeelt op de tegenstanders van Bouterse, het Front. De oude politici gaan Van den Broek dus op handen dragen. We hebben eigenlijk te maken met uitgewerkte smerige afspraken onder elkaar. Het is een verkapte poging van Den Haag om het Front te steunen. Wat Van den Broek eigenlijk zei, was: stem op het Front en ik kom jullie ontwikkelingsgeld brengen.’ Ik had dit bericht ook gezien, maar verzuimde er deze interpretatie aan te geven, wat weer bewijst dat ik te weinig doordenk. ‘Dat is zoiets als Ronald Reagan,’ vervolgde hij, ‘die vlak voor de verkiezing van Margaret Thatcher, of nee, het was omgekeerd, Thatcher kwam op die manier vlak voor de verkiezing Reagan te hulp.’

Marciano gaf aan dat gewelddadigheden rond de verkiezingen toenamen. ‘Er zijn knokploegen aan het ontstaan. Wij hebben ze ook. Het enige wat Bouta hoeft te doen, is ons het groene licht geven. In Guyana waren bij recente verkiezingen de stembussen al gevuld voordat er werd gestemd. Hier zal het absoluut eerlijk toegaan.’

Paramaribo - Amsterdam

In de vip-ruimte had ik een behoorlijk gesprek met Lall Mohamed, een toegewijd en zakelijk man, wiens kwaliteiten ook

[p. 220]

onvoldoende tot hun recht komen in de omgeving van Bouterse.

Ambassadeur Leopold Quarles van Ufford is aan boord en komt kennelijk uit zijn standplaats Brazilië. Hij bladert eindeloos in de Holland Herald. Er was een tijd dat ik opzag tegen diplomaten, bijvoorbeeld toen ik student was aan Yale en ambassadeur Van Pallandt en deze Quarles met zijn collega Fack als mijn gasten naar New Haven haalde. Vandaag de dag vind ik de meeste diplomaten alleen maar weinig benijdenswaardige mannetjes, die postkantoren van de regering in het buitenland beheren. Je zal als hoogste baas eentje van het kaliber Hans van den Broek hebben.