Logo DBNL
Memoires 1979-A (2010)

Memoires 1979-A

(2010)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Salzburg

6 juni 1979

Salzburg, Hotel Österreichischer Hof

Vandaag is de geboortedag van Bungkarno.

De vergadering van de Club van Rome heeft als thema: human learning. Een kolfje naar mijn hand.227

Bij aankomst gisteren liep ik vrijwel meteen tegen Aurelio Peccei aan, die er bruingebrand en prima uit zag. Onvoorstelbaar dat we hier vier of vijf jaar geleden eveneens bijeen zijn gekomen. Aurelio en ik stonden te praten toen een jonge Amerikaan me vroeg: ‘Are you dr. Peccei?’

‘Nee,’ zei ik, ‘this gentleman is.’

‘Oh, you are his son,’ zei het rund ook nog. Anna Pignocchi, Aurelio's trouwe secretaresse, lachte zich kapot. Ik vroeg of Jonathan Power zou komen ‘No,’ zei Aurelio, ‘I did not invite him. He wrote such a stupid article...’ Ik ben het met hem eens. Power schreef inderdaad nonsens. Gelukkig komt professor José M.R. Delgado, en dat alléén maakt deze trip al de moeite waard. Aurelio zei Delgado vorig jaar ontmoet te hebben. Hij denkt nu ook mee in het werk van de Club van Rome, iets wat ik steeds weer heb bepleit.

Ik ontbeet met professor Hugo Thiemann, die van mening is dat het rapport van de Club van Rome over learning niet erg indrukwekkend is en in vijf pagina's kon worden opgesomd. Alexander King zei me dat hij er oorspronkelijk van uit was gegaan dat de Club van Rome een tijdelijke lobby zou zijn. ‘Yet, because of his nature, Aurelio will not make such arrangements. He runs an autocratic organization. I support him in this, it's the only way to do it.’ Professor King heeft één jaar gedoceerd aan Brandeis University bij Boston. Hij had vijftien procent van de undergraduates als gehoor. Hij gaf me een exemplaar van zijn Clifford Clark Memorial Lectures in 1978.228

Omdat ik gelezen had dat mevrouw Indira Gandhi volgens Kasturf Rangan ‘battled to stay in politics’229, schoot ik direct mijn goede vriend Romesh Thapar uit New Delhi aan, die zonder

blikken of blozen zei: ‘That woman will never be back. She has seized to be a consensus figure and as you well know, Indian politics can't function without it.’230

Robert Maxwell loopt hier rond. Hij was van mening dat dr. Jermen Gvishiani wèl had moeten komen, maar Aurelio zei dat hij afwezig was vanwege nierproblemen, kennelijk een smoesje. Het wil nog maar niet vlotten met de sovjetparticipatie. Ze vinden dit in Moskou natuurlijk een exclusieve, kapitalistische club; reuzestom. Over het boek, dat ik dus verondersteld word voor Pergamon Press met Gvishiani te schrijven, zei Maxwell overigens geen woord, terwijl ik een getekend contract heb.231 Ik zal een brein als dat van Maxwell nooit begrijpen.

Aanwezig is wel de Venezolaanse minister voor de Ontwikkeling van Intelligentie, professor Luis Alberto Machado. Dat lijkt een curieus ministerschap. Die man wil ik tegen iedere prijs ontmoeten en spreken.

Om 10:00 uur opende president Rudolf Kirschschläger de bijeenkomst. ‘Die Stimme des Club of Rome ist hörbar in allen Bereichen: im wirtschaftlichen, im wissenschaftlichen und vor allem in eigentlichen menslichen Bereich.’ Ook Aurelio hield een korte speech bij de opening van Salzburg ii.232

Tijdens daarop volgende lunch zat ik met professor Delgado, en Aurelio's dochter, Paolo Keller,233 en enkele ander mensen.

‘Have you ever been bored,’ vroeg Delgado mij.

‘No.’ zei ik.

‘What a pity. Try it. It is good for you.’

Ik verveel me eigenlijk alleen als ik niets te lezen heb, niet naar muziek kan luisteren of geen schrijfmateriaal bij me heb. Een zoon van Aurelio werkt als atoomwetenschapper op het Max Planck Instituut in München. Aurelio heeft een paar weken geleden in New York de Lindbergh Award ontvangen voor ‘promoting human understanding’.

Mijn oude vriend Kenneth Dadzie las een boodschap voor van secretaris-generaal Kurt Waldheim van de vn. Vanmiddag is dus het learning project van de Club van Rome, door Mircea Malitza (Roemenië) James Botkin (usa) en Mahdi Elmandjra (Marokko) aangeboden en besproken.

Later ben ik weggeglipt en ben naar een Dampfbad genaamd Paracelsus gegaan, waarvan ik een advertentie in de gay guide had gezien. Ik knapte snel af op deze tent, die gevuld was met

afzichtelijke oude mannen met handdoeken als beddenlakens. Ik heb na een kwartier weer de plaat gepoetst.

Professor Adam Schaff (Polen) zei over de reis van de paus: ‘No, this visit can't turn the clock back, but it means fire. He is indeed influencing public opinion. It could mean disturbances later.’ Ik zei dat de vertoning op televisie me deed denken aan beelden uit Iran. ‘No,’ aldus Schaff, ‘Khomeiny is a lunatic dictator. The pope is an intelligent man, who knows what he is doing.’

Ik omhelsde mevrouw Peccei die in gezelschap was van een kleinzoon. Een andere kleinzoon is al op Harvard. De kinderen van Paolo zijn verg good looking, allemaal zonen, klein, maar met perfecte lijven.

Om 20:00 uur ben ik tegen heug en meug in een smoking naar de ontvangst op Klessheim Palace gegaan. Ik haat zoiets.

Ik liep opnieuw tegen Maxwell aan, die op een taxi stond te wachten. Ik sneed dus zelf het onderwerp van het boek met Gvishiani aan. ‘I am sorry about Gvishiani, not having replied as yet, but I did write those notes to Moscow supporting your interviews. I should have sent you copies. I will still do so. Send me the material.’234 Daarop sprong hij in zijn taxi. Ik dacht: met die man wil ik eigenlijk helemaal geen zaken doen.

Na twintig minuten op de receptie te zijn geweest, ben ik terug naar het hotel gegaan. Het stopte met regenen en de maan stond aan de hemel. Ik heb dus jeans aangetrokken en ben naar Mirabel park gelopen. Ik werd al gauw aangesproken door twee guys, een kleine jongen en een wat oudere met een aardig hoofd. Ik had geen geld bij me, maar beloofde hen morgenochtend ieder 100 Schilling te geven, als ik dan maar mee ging naar een hotelletje in de buurt. Het bleek echter nogal ver weg te zijn. Toen we een kamer wilden nemen, bleek het vol. We vonden tenslotte een ander hotel, waar een kamer 280 Schilling kostte, waar ik niet over peinsde. Ik zei de boys dus gedag. De kleine vroeg nog geld om bier te kopen maar daar ging ik ook niet op in. Terug in het park stond er plotseling een krullebol in de duisternis voor me, misschien 19 of 21 jaar, vlammende ogen, een sweatshirt over zijn blote lijf. Ik volgde hem meteen en pakte hem toen hij op het gras stil stond. ‘Let's go somewhere else,’ zei hij. Het was een Yank. Onder aan de heuvel voelde hij mijn Wiwimacher, maakte mijn jeans los en gaf me een absoluut zalige blow job. Waar leren Amerikaanse

jongens dit op jeugdige leeftijd? Hij verdween weer even raadselachtig als hij was gekomen. Die jongen wist van wanten. De avond kreeg hierdoor een onverwacht glorieus einde.

7 juni 1979

Ik stond op met zorgelijke gedachten over Peters toekomst. In augustus wordt hij 34 jaar. What to do? Ik heb zelf eigenlijk geen professionele carrière gemaakt, dat wil zeggen, niet zoals ik zou willen dat Peter had gedaan: psychologie studeren en dan verder, zoals zijn broer Jan. Maar, ik ben wel sinds 1953 met één vak bezig. Misschien heb ik hem wel benadeeld door hem steeds te helpen, opdat zijn dromen werkelijkheid werden, zoals nu Madrid. Eigenlijk heeft Gerard Croiset hier ook voor gewaarschuwd.

Henry Kamm stelt in de International Herald Tribune de vraag of Indonesië de kant van Iran op zou kunnen gaan. Van de 7.000 studenten aan de Technische Hogeschool in Bandung zouden er 4.000, zoals de Koran voorschrijft, vijfmaal per dag bidden. Ik vind het maar beangstigend. Delgado zegt dat er meer tijd nodig is om mensen van dit soort afwijkingen te verlossen. Maar hoeveel tijd hebben we nog? Ik ben het trouwens niet met hem eens, want hij beschouwt het hebben van een gods dienst als een nuttige zaak.235

Er loopt hier een Belgisch ventje rond, Gunther Pauli, een vondst van Aurelio.

Ik slaagde er in met professor Delgado en professor Machado samen te lunchen, twee vliegen in één klap. Ik vertelde Machado dat ik de eerst was geweest, die een televisiefilm over het rapport Grenzen aan de groei van de Club van Rome had vervaardigd en bereid was hetzelfde te doen met zijn project in Venezuela. Later confronteerde ik Machado met Aurelio die gaarne aan hem bevestigde, dat ik de eerste film over de Club van Rome had gedraaid en mij warm aanbeveelde hetzelfde in Caracas te doen. Ook Romesh Thapar zat aan onze tafel. Hij noemde de crisis in India en China het gevolg van ‘wanting to be what others are’; dus het Westen willen imiteren. ‘Take my country and China: they try to duplicate the vulgar, the wasteful behavior of consumer societies of the West, which practically will be impossible to duplicate for all mankind.’

‘How then to put the poor, the masses of this world, into the picture,’ vroeg een Thaise afgevaardigde.

Delgado antwoordde: ‘Knowledge is not authoritarian. It is right there.’

Maar Thapar zei: ‘We are watching the rich world. We know they are in crisis. We do not envy them like we used to, otherwise we are following you like sheep to your grave.’

Thapar hamert op futiele pogingen van ontwikkelingslanden het Westen na te apen. ‘Look, for instance, what the West has been doing to passion,’ vervolgde hij. ‘We have to attack the worst of all industries: tourism, which is being changed into airconditioned artificiality.’

‘I had a meeting with King Juan Carlos,’ reageerde Delgado. ‘When we discussed my work, I told him, a king cannot have a normal brain. Brains are being shaped by sensory inputs, because the brain of a child has nothing inside. The environment in which the crown prince grew up was different. Sensory inputs modify chemicals in the brain. Electrical inputs cause different anatomical characteristics in the brain of a prince.’

‘Lloyd deMause and his friends call a monarchy a collective hallucination, since it has nothing to do with reality: it's a distortion of reality,’ zei ik.

Delgado was het daar niet mee eens. ‘No, belief in a monarchy only means the application of a different frame of reference. This does not mean, we are talking here about a hallucination. Look for it in Webster.’

‘A hallucination is to see something what is not there at all: they project a king, but in reality he is a man like any other chap,’ legde ik uit.

‘An illusion is a misperception of reality,’ vond Delgado. ‘If I say: you are a beautiful girl, then I distort my interpretation of reality. When I talk, my words are related to a frame of reference. Maybe I am wrong, but nevertheless I am perceiving and interpreting through my frame of reference which was shaped through previous encounters. Education creates chemical reactions in the brain.’

‘Is it possible to identify sensory inputs and subsequent chemical reactions,’ vroeg ik Delgado.

‘No we cannot, not like we broke the secret codes of the Germans in World War ii. You know what I miss in this report on learning by the Club of Rome? Man himself is missing. Not how to improve methods of learning is of primary importance, but we should try to answer questions like: How do we learn? Why are you learning? What is man? What is the purpose of our existence? Do we need more mathematics? Do we need more automobiles? Which kind of world do we like to save?

And what for? Why do we possess power? Do we have the capability to structure a new kind of human being? Can we educate and shape a new Man?’

Ik moet zeggen dat ik mijn oren spitste, zeker na alle gesprekken de afgelopen weken in Moskou over de mogelijkheid een nieuwe Marxistische mens in de wereld neer te zetten. ‘Personalities,’ ging Delgado verder, ‘are from the verg beginning being structured by culture, like the mind of King Juan Carlos. The following factors are at play here:

1)There is your genetic structure, you did not chose your genes,
2)There is your language, with your citizenship. You did not chose the nation in which you were born, and
3)There are your initial ideas passed on through the immediate family and environment, including schools.

All this shapes your initial personality. And we do not control this process. If we did, we could direct the structuring of our own personality. We do not possess the tools. Of course, these are philosophical questions. The Club of Rome achieved a step forward with this report on Learning, but it is a partial step.’

‘And now arrived a Venezuelan minister for the Development of Intelligence.’

‘Most people consider this a yoke. But it is not a yoke,’ verklaarde Delgado. ‘Professor Machado is trying to reach the ministeries of Education of all the countries in the world to find a new approach in developing intelligent thinking. He is trying the political route. I am following the biological approach. I certainly would like to join his effort and provide some ideas about what he is trying to achieve.’

‘Educating is communication,’ merkte ik op.

‘When I talk to you,’ was Delgado's reactie, ‘I produce vibrations and sounds that transform into codes in your brain. Language consists of symbols. When I talk to you my words react in your membranes. I can utter the word “glass” in Spanish, in Dutch in whatever language. The same word enters minds through many different sensory inputs. It enters through material carriers, while the symbol itself, the glass, is non material. The mind is shaped by sensory inputs. This is a principle aspect. We are transmaterial carriers of information. It is not you and me that matters, it is the information that does. This information flows through the centuries from mind to mind, until we perish. We are most transitory, but what is permanent is the rna (ribo nucleic acid) the giant protein molecules in the cell nuclei, that act as messengers and transfer agents in the genetic

development of a new organism. Let's try to be human when we talk about learning. And remember, your own life is not so important. You are immortal via the rna which includes the creation of thoughts.’

‘I always say, I live on, my mind survives, because of the books, that are my babies,’ zei ik.

‘Your link with life is in the genes, not your mother alone. What you want to achieve with your books, is to manipulate your life after death. You plan to stay alive just as you are many years after death.’

‘Why do people need totems to hold on to like kings and popes?’

‘People are at a loss to understand the purpose of life. Arts alone is not enough. Marxism did not give people a better choice than them who believe in the pope. The pope is more helpful to mankind than Marx. To hold on to the findings of science alone is too cold. You cannot make people feel better by explaining scientific findings alone to them. People need emotions. Scientific findings feed a more objective faith. Science deals with facts. Science lacks emotionality and does not fill the emotional needs of humans. We need a new science, a science of passion, of fire of emotionality.’

Hij vervolgde: ‘My question is: do we accept people as they are or would we like to structure a new kind of human being? Can we do it? The answer is: yes. We know that all brains on this earth are the same, regardless race, culture or economics. The origin of all brains is identical. Therefore, our mam purpose is to establish learning principles to help produce a new kind of human being. This is not the responsibility of the individual. This is the responsibility, I would say, of the state. At the same time, and I do realize that my words sound very dangerous, I am speaking about the basis of biological facts. The individual has no mental capacity at the beginning of his life to structure his own mind. There is no discussion in the world about this, because apparently people refuse to enter into what is considered ‘a dangerous area’. There are indeed tremendous risks. But what we must do, is accept biological reality. And then redirect our purposes of learning.’

‘How to achieve this goal,’ wilde ik weten. ‘There are many ways but let me mention one or two. Let's first of all not forget, that freedom is not a natural gift. Freedom is the highest accomplishment of nature. If you like an individual to be free, it is the state and the educators that should teach people how to be free. Therefore, if we desire free individuals,

we must educate the individual to be free. At the same time we must hand the individual tools to react against the state and even the educators. Therefore, part of this freedom is to teach the imprinting necessary for biological reasons so that in later years, the individual is able to react once the individual gained the mental capacity to think intelligently. Only then he can be truly free, creative and original. But, I repeat, this is not possible for anyone, unless he is properly instructed along these lines. Therefore, in my opinion, this would be one of the most important global issues which relate to the individual, namely the structuring of the individual mind. Another very important aspect of modern learning is to teach the individual to be happy. I think we have the technology, the intellect and even the mechanical power. Now, which is the way to reach the decision makers, governments and also the people themselves? All of them? What I propose is not verg expensive. You do not need big machines, nor big organizations. What we need is to provide the proper information to the individual. My proposal is to advise the whole world to introduce into the curriculum a minor subject. No drastic, no revolutionary changes, just to introduce a new subject, The Learning of Learning. This new learning I call Psycho Genesis, which is the genesis of the psyche. But we could give it another name. This would provide the individual with the necessary information to redirect his own life in agreement with the cultural set. Therefore, I would add, in agreement with your cultural identity, the personal identity and the means to modify the cultural set given by culture. In other words, to enable the individual through proper learning and training to handle personal freedom and to modify the set of culture.’

‘Remains the cardinal question: what is the purpose of human life?’

‘Indeed, how can you deal with the issue of learning unless you deal with the question what for? So, what kind of human beings would you like to structure? Unless you are clear on that issue, I think, you will not succeed to teach anything.’

‘Learning must be in line with the biological basis of global issues, of life itself,’ meende ik.

‘If you do that,’ zei Delgado, ‘it explains likewise why my ideas are neither dictatorial nor fascist, as some, also at this conference, seem to fear. We are only talking here about the laws of biology. I have not invented them. These are facts. The brain needs oxygen and the brain needs sensory inputs. The early imprinting of the brain will determine personal behavior.

I have not invented this. In this report by the Club of Rome on Learning, all these aspects are missing. We cannot discuss global issues unless we do understand this biological basis.’

Professor Bruno Fritsch van het Institut für Wirtschaftsforschung in Zürich, die bij ons aan tafel zit, ondersteunt Delgado.

‘All of us should be aware,’ vervolgde Delgado, ‘that it would be naave to try to solve the problems of the technology of behavior or the biological basis of intelligence in ten minutes.’

‘If you would pose one question, which one would it be,’ vroeg ik Delgado.

‘Should we play the role of God, or should we not? My specific comment here is: shall we accept blindly man-made artificiality? This means: the human interventions in human lives, the human interventions in nature are inescapable. Or, the other choice would be, to accept natural virginity. My statement is: we cannot accept natural virginity. If we did, most of us would be dead. When people hear me say this and say: “You are a fascist” or “You are trying to impose your ideas on our children”, I reply to them: “We cannot change the laws of biology.” We must first of all know these laws and then use them intelligently. What most people are not aware off is that we are only speaking here of biological facts, nothing else. Here are the facts of nature. You need to educate the minds of babies and children by external sensory inputs. The person you are educating has not yet developed sufficiently to be able to choose his own system of beliefs, his own ideas, his own civilization. Who is free then? No one! Therefore, it should be realized, that the newly born brain has the total biological necessity to receive sensory inputs from the outside, or he will be a mentally deficient child.’

Delgado onderstreepte, dat wanneer je dus geen mentaal misvormde kinderen wenste, ‘the society, the parents, the teachers need to provide this information. It has absolutely nothing to do with fascism or dictatorial thinking. We are dealing here with biological facts. Most people are unaware of this.’

Na Delgado's toespraak was vrijwel iedereen zichtbaar geïrriteerd. Bespottelijk. Ze begrijpen het gewoon niet. Toen ik het onderwerp bij Mircea Malitza, de Roemeen, aansneed werd hij boos. Zelfs Aurelio Peccei zei later tegen me ‘The film project with Machado is fine, but be careful with Del-gado's ideas.’ Ik ben naar kamer 408 gegaan om Delgado te vertellen, dat er een soort massale angst bestond voor zijn ideeën. Zelfs een Amerikaanse professor in politieke wetenschappen zei later aan

tafel: ‘I stopped listening to Delgado, because I did not know what he was talking about.’ Stel je voor! Delgado zei blij te zijn dat ik hem waarschuwde. Het is natuurlijk een feit, dat ik al bijna tien jaar met hem bezig ben en een lange aanlooptijd heb gehad zijn ideeën te doorgronden.

Professor Machado kwam naar me toe en had kennelijk met Robert Maxwell gesproken, want hij zei dat hij zéér onder de indruk van de man was geraakt. We moesten mijn filmproject ook in een boek bij Pergamon omzetten. Ik ken dat van Maxwell.

Eén keer heb ik mijn mond open gedaan, namenlijk tijdens een discussie in groep ii, toen de Amerikaan James Botkin indirect professor Machado voor idioot uitmaakte door zijn werk op te hangen aan de ideeën van professor Richard Herrnstein van Harvard University. Ik benadrukte al vele jaren in contact te hebben gestaan met Harvard en de leerstoel van B.F. Skinner en dat het Harvard-team dat Machado bijstond uit een aantal disciplines was samengesteld. ‘And why do you survey in your report only us commercial television as if there are no other nations in the world? There are socialist nations too, you know.’ Toen hij met een soort halfslachtig verweer kwam zei ik: ‘When I listen well to you, I find that you really know nothing about it.’ Die opmerking overviel hem niet alleen, maar hij raakte er van in de war. Maar ik had die man al eerder geobserveerd en aangehoord en dacht aan de uitspraak van Noam Chomsky tegen mij over Skinner: ‘The man wasn't worth my time.’

Ik heb het verder wel gezien. Ik wil weg. Aurelio adviseerde te blijven want unesco zou morgen een belangrijke verklaring afleggen, maar die lees ik later wel. Eerst wil ik nog vaste afspraken met professor Machado maken. Ik had met hem een uitgebreid gesprek.

‘As there should not exist perhaps such a divine right to be king or queen, we feel in Venezuela, that there should be a divine right to be intelligent,’ aldus deze professor in politieke wetenschappen aan de Universiteit van Caracas. ‘We feel that everyone should be informed and it is possible to achieve this goal. Man has the potential to be developed. We know this can be done, so we do not accept the notion of superior or inferior races and countries. But history put us in a position that the world is indeed faced with developed and underdeveloped intelligence of people. So our intention is to assist each individual in our country to become intelligent. This is not an ideology of my government, it is the intent to take science up and devel-

op man. We consider this a very democratic step. Actually, it corresponds with the Club of Rome calls of innovating, learning and trying to develop man. We take the scientific facts, make a political decision and take it to the people. That's why I am now Minister of State for the Formation of Intelligence.’ ‘Who's baby is this,’ vroeg ik Machado.

‘When President Luis Herrera Campins took office two months ago, he invited me immediately to this job, which is now barely two months old.’

‘Was this his idea?’

‘The idea is his idea and belongs completely to him. My post and the name of my job is shocking perhaps. He could have nominated me too as Minister of State for the Development of Human Potentials. But, he preferred this name. He wanted to be sincere and preferred this name since it says exactly what we are trying to do.’

‘What developed the idea?’

‘The president and I have been friends for thirty years. We have been talking about this idea for many years and now we are able to do it.’

‘President Campins is 53 years old.’

‘Yes, and I am 47. I wrote two books on this subject. Ten years ago I developed the first ideas about this project. I began my orientation then. At the time, I was secretary general of the Venezuelan presidency. I am a politician, a lawyer and a sociologist by training. I spent eight years studying this project and concluded that intelligence can be taught. I read many books on the subject. There were a thousand studies saying it could be done. I thought, if that is true, we have in our hands the biggest revolution in our history. I decided to write the book Revolution of Intelligence. Intelligence can be taught like grammar, geography and mathematics.’

‘Where does the iq come into all this?’

‘Every normal person has the same capacities. If a person is subnormal, he deserves a special therapy. But each normal individual has the capacity to develop his intelligence. But trying to educate people without a method - you and I were educated the old way, without any pre-established method - lead to chaos. Those days, no one realized it was possible to develop a man's intelligence. The intelligence we now operate with was formed without any method, no system behind it.’

‘Like an unguided missile.’

‘You can learn music by ear. But everything that can be learned without method can also be learned with a method. It

is the same thing with intelligence. Science is the methodologization of methods. The problem of humanity is, that you can teach a method through which you can develop your intelligence. There are books explaining this and explaining by which methods it could be achieved as well. If you can teach one person to become intelligent, you can teach millions also and in thirty years you could change the course of the entire humanity. Imagine when we teach children from kindergarten onwards through the schools and universities to think intelligently, what will the effect be in a few decades from now? The program must begin from the earliest possible days we can teach a young person anything. Also, if we spread this program to other countries, if you have a thousand intelligent people now, you will have a thousand million intelligent people in thirty years from now. Genius is something that can be taught. It is a matter of a political decision and you will achieve the biggest transformation of people in history.’

‘So, your president was convinced of this, appointed you Cabinet Minister for Intelligence and what happened? Do you have an office, a real ministry?’

‘When the president made the first announcement of this decision, reactions were terrible. I became immediately the most criticized minister in the Cabinet in the history of Venezuela.’

‘You were the new dictator, or big brother. Because they did not understand.’

‘I was accused of everything under the sun,’ vertelde Machado. ‘People said, it was ridiculous. To raise intelligence levels was impossible. I was made a fool. Of course, we intend to use all media means, including radio and television to spread the message and explain what we intend to do. We have begun already special programs in our reformatories. Special therapies are given in creativity in music, painting, poetry. We want to spread these ideas to all countries.’

‘It does sound Orwellian.’

‘On the contrary. Biological facts are there, they exist. Likewise, the knowledge to teach intelligence exists. We must teach how to improve personal and mental capabilities of individuals and spread these methods everywhere. As it stands now, only very few privileged people are benifiting by coincidence of the development of their intelligence, because as privileged groups they can afford a better éducation than the masses. We must democratize science. We must spread the knowledge we possess in this respect to millions and millions of people in the world.’

Op dit moment voegde professor Delgado zich bij ons. Ik realiseerde me dat de ideeën van hem en Machado sterk paralel liepen.

Machado vervolgde: ‘There is nowadays sufficient information available for early stimulation of babies from the very beginning of their lives. Psychologists know a lot about this. But so far, this knowledge has not been put to practical use. We have to teach mothers how to handle children or special talents from early onward in their children's lives. Otherwise we will forever remain in the vicious circle we are in now. In Caracas, we are planning television programs to tell mothers how to improve handling their babies...’

‘Instead of hurting and damaging them for life out of pure ignorance of what they are really doing,’ onderbrak ik hem.

‘Precisely! We aim at three ways of learning:

1) We intend to reform the educational system by adding a new subject. We are going to create courses for expectant mothers and mothers. We aim at changing the nation by informing women. They have to become first of all cognizant of their profession of being a mother. They also will have to know what to do and what they should not do. We can do this, since much research is now available.

2) We will use radio and national television to spread our message, including advertising short spots dealing with one specific short subject.’

‘That is a splendid idea,’ zei professor Delgado.

‘3) We will advertise widely about the information we have on the subject of raising people's intelligence, why and how.’

Hij gaf me een brief van de rector van de Bar-Ilan University in Israël, gericht aan de president van Venezuela, waarin professor Shlomo Eckstein onder meer schreef: ‘We congratulate you for the perspicacity and vision you demonstrated by establishing a ministry dedicated to the development of human intelligence, which has no match anywhere in the world.’ Professor Machado had deze universiteit bezocht, welke de ‘widest cooperation’ aanbood om bij het Venezolaanse programma te helpen waar mogelijk ‘to attain the fulfillment of these very important ideas’.

Ook gaf Machado me een verklaring van professor Richard Herrnstein van Harvard die hij had afgelegd na een eerste bezoek aan Caracas. Herrnstein spreekt van een ‘uniek initiatief’. ‘In a world with television, high speed electronic computers, and other advances in communication and information processing, there are unparalleled opportunities for making public

education more accessible and effective. Minister Machado's conception of intelligence is as timely as it is bold. He and the Venezuelan Government in general, deserve support and encouragement for this important program.’236

8 juni 1979

Ik vertrek. Professor Delgado doet hetzelfde. Ik sprak met de Roemeen Malitza tijdens het ontbijt, die, komende uit een politiestaat, schichtig om zich heen keek of we niet werden afgeluisterd. Belachelijk. Delgado kwam naar hem toe en zei: ‘You people seem to think I am dangerous. I will have to write a new paper to make myself more clear.’

Ik reis met Delgado en Bruno Fritsch van Salzburg naar Zürich. Het kostte Delgado opnieuw veel moeite om ook aan Fritsch duidelijk te maken, dat het brein van babies, zoals het vandaag de dag gebeurt, ‘in a highly amateurish and frivolous way is being programmed’.

Salzburger Volkszeitung237 heeft de teneur van deze bijeenkomst van de Club van Rome, waar voor het eerst wordt stilgestaan bij de geesten, die Grenzen aan de Groei zullen moeten hanteren, uitstekend op de voorpagina samengevat: kampf mit geistigen waffen, en daarom waren Delgado en Machado nu aanwezig. Eindelijk. Ik heb jarenlang Aurelio dikwijls op dit onontbeerlijke aspect bij het ‘omgooien van de roeren’ gewezen.

Ik lees nu pas de tekst van de toespraak van kardinaal König. Ik weet dat hij al jaren gesprekken voert met Aurelio. Hij begint prachtig: ‘To adapt man to new conditions means to concentrate on man. (...) We yearn for a spiritual-intellectual revolution of Copernican dimensions. Such a revolution can come about only if we decisively opt for the road of spiritual values. Only if we succeed in proceeding along this road will the world be able to avoid self-destruction.’ Ik ben het hier niet met hem eens. Welke zijn die ‘spiritual values’? Fata morgana's van lang achterhaalde droombeelden over verlossers en goden die alléén in de verbeelding van mensen bestaan. En dan belandt de eminentie natuurlijk onvermijdelijk bij de religie als ‘a permanent sign indicating the world of the spirit’. Hij zegt tot overmaat van ramp ook nog: ‘All religions appeal to man's capacity to divine a state beyond the limits of mortality, to experience the absolute.’ Dat is dus gevaarlijk geklets en is precies welke kant we absoluut niet op moeten, de abracadabra van bovennatuurlijke waanzinbeelden. Die kunnen ons niet

anders dan verder in de soep helpen. König vervolgde: ‘Man hungers after meaning and truth, he is endowed with a sense for absolute duty and responsibility, he thirsts for final knowledge, that is to say, for answers and questions: who am I?’

Die vraag prefereer ik met Delgado en niet met König te bespreken, want König gaat niet uit van de biologie of neurofysiologie van het brein, waar we uiteindelijk mee te maken hebben, maar van achterhaalde fabeltjes die geen ene moer met de werkelijkheid van de twintigste eeuw te maken hebben. ‘We should promote the influence of religion among educators, politicians, industrialists, journalists and philosophers; we must promote such influence in the sphere of the public media.’ König is een brave borst maar het prototype van een hoogst schadelijke mind-vervuiler.

In de taxi naar de luchthaven zei Delgado dat zijn werk hem bezighield met apen- en soms met mensenbreinen. ‘Could you use my mind some day for an experiment,’ vroeg ik hem. Hij antwoordde: ‘Your mind is much too precious to be tempered with my friend.’ Hij bladerde door het boek van Hannah Arendt, The Life of the Mind, dat ik bij me had. Bij de index merkte hij op: ‘These philosophers always speak of the past, Aristotle, Kant, fine, but they talk to little of the future.’ Ik liet Fritsch maar naast Delgado zitten om mijn vriend niet teveel te monopoliseren. Herinner me een opmerking van professor Machado. Hij had alle ambassadeurs die in Caracas waren geaccrediteerd één voor één ontvangen om hen zijn werk uit te leggen. Hij had ze gezegd: ‘My president is not crazy. If your president does not move on this, he is crazy.’

Anaïs Nin heeft een liefdesaffaire gehad met de psycho-analyticus Otto Rank (1884-1939). Ik moet nog steeds Beyond Psychology van hem lezen. Nin schijnt overigens met iedere shrink waar ze naar toe is geweest ook in de koffer te zijn gedoken. Ik heb die dame nooit gemogen en niets van haar gelezen.

The Wall Street Journal238 schrijft in een hoofdartikel dat het bezoek van paus Johannes Paulus ii aan Warschau niet alléén in Polen een aardbeving veroorzaakt, maar natrillingen heeft tot in het Kremlin. Het is een feit dat Edward Gierik, de rode baas van het land, geen 500.000 mensen kan zien opdraven wanneer hij zijn verhaal afsteekt, zoals nu met de paus is gebeurd. ‘Leaders who command no divisions but who can awaken the human spirit and stir genuine passions are always a threat to their regimes.’

Trein Zürich - Lugano

Er stond een blond ventje op het perron: om linea recta naar Amerbos te importeren. Maar om dan ook na één dag weer genoeg van hem te krijgen. The kid was sensationally beautiful. Conducteurs hebben hier nog altijd mooie rood lederen tassen over de schouder, zoals wij dit vóór de oorlog kenden.

Ik schreef een brief aan Peter. Ik was vergeten hoe mooi het Zwitserse landschap is. Mooie avondzon over nevelige bergen.

Lees in Machado's The Revolution of Intelligence.

De Spaanse psycholoog professor José Luis Pinillos,239 noemde de initiatieven van minister Machado ‘geen ufo die in de ruimte bengelt’.

‘His proposals are not up in the air, but rather have a basis and are well-grounded on things which have been and are being done. All in all, what concerns psychology in many ways is the animus or the soul, which is what allows man to take an initiative and not be just another among many things. Thus, I feel that Machado's vision of human knowledge is correct in including this aspect of the initiative that man has in order not to be just another object. This was what Leibnitz stated: “Nisi intellectus ipse” - except the intellect itself - which means what is not in the senses, that is the basis of intellectual output, the basis of intellectual behavior.’

Ook professor Delgado is op deze pagina's aanwezig. ‘In our present-day world,’ aldus Delgado, ‘so mechanically robotized, there is a further dependence which we may not realize: the mental robotization of our brains. The tremendous force of the communications media and the educational media have a powerful impact. They are forming or deforming our neurons, our thoughts and our behavior. What could be of transcendental importance in the work of Machado, is the becoming aware of the pover of the sensorial medium surrounding us with its possibilities, its risks and above all with the danger of robotized brains. We must realize, that a large number of our students are mental robots. A large number of the working masses are likewise robotized also by political slogans. In the present revolution of intelligence as suggested by Machado, it will be necessary to teach our students and our working people to think, to assess the information given to them, remembering that there are two aspects in establishing contact with the world around us: one is to receive information and the other is to evaluate this information. The present time could be crucial in the his-

tory of man, if we could free ourselves of our mental robotism, of our automated culture. This could be part of Machado's prophetic mission.’

Henry Kamm heeft andermaal de corruptie van de familie Suharto onderstreept in The New York Times.240 Hij zegt dat sinds de druk van het generaalsregime aanhoudt, de bevolking in een vorm van sublimatie over ontevredenheid en verzet zich steeds meer tot de islam richt, en 90 procent van de Indonesiërs is dan ook, althans in naam, islamitisch. Generaal Abdul Haris Nasution schijnt in een lezing zelfs een parallel getrokken te hebben met de revolutie in Iran. Nasution heeft er zijn hele leven altijd naast gezeten en is voor Indonesië even rampzalig geweest als Suharto.

9 juni 1979

Canobbio, Tessin

Ik logeer bij broer Theo en Nellie. Theo wachtte me gisteren bij het perron op. Ik lette op zijn gezichtsuitdrukking en wat me opviel dat deze koud en onverschillig was, eigenlijk zoals altijd. Ik heb wel een kamer voor mezelf genomen in een hotel om meer privacy te hebben. Theo runt nog steeds een textielfabriekje dat hij heeft gekocht. De problemen met de arbeiders, velen van over de grens uit Italië, zijn legio. Nellie schijnt de administratie te doen. Ze zijn vrijwel nooit meer thuis. Ik vraag me af hoe hun leven verder zal verlopen.

In de avond kwamen Amerikaanse vrienden, de Charoff's, op bezoek. We schonken een fles Russische champagne die ik had meegebracht.

Waarom lieten de sovjets Cosmos 1105 in de ruimte los?

Een dijk Amerikaanse psychiaters heeft generaal majoor Pjotr Grigorenko, die in Moskou mesjogge was verklaard - en die nu als politieke vluchteling in Amerika is - ‘as solid as Kremlin walls’ verklaard. De psychiater Walter Reich uit Washington, de psychiaters Alan Stone van Harvard en Lawrence Kolb van Columbia hebben de zeventigjarige officier onderzocht en de man mentaal in orde bevonden. ‘Misdiagnoses,’ aldus de sovjet psychiater Andrei Snezhnevsky.241

10 juni 1979

Het is mijn 54e verjaardag. Theo zong vanmorgen het volledige Happy birthday. Hij hield daarbij iets in een doek gewikkeld.

Het bleek de barometer te zijn, die vroeger in de hal op De Horst hing. Ik ben er zéér blij mee. Hij had ook negen fouten uit het curriculum vitae van Casper van den Wall Bake gehaald. Ik heb Peter geschreven en hem later vanuit Theo's fabriekje opgebeld. Hij heeft al een paar commercials gedaan en gaat zes dagen naar het noorden van Spanje voor meer opnamen. ‘Ik zal het nog druk krijgen,’ zei hij. ‘Het is eigenlijk niet leuk, maar het is nodig.’ Hij benadrukte hoe blij hij was met mijn brieven.

De paus gaat door to cook up mischief in Polen. Klassieke zieltjes winnen en onderhands het communisme bestrijden. In Kraków waren een miljoen mensen op de been. Ze vluchten daar waarschijnlijk, zoals de Indonesiërs in islam voor de fascisten van Suharto, in de Roomse leer voor de communisten van Gierek. ‘You must be strong dear brothers and sisters,’ aldus Johannes Paulus ii. ‘You must be strong with the strength that comes from faith. You must be faithful. Today more than in any other age you need this strength.’242

John Vinocur meldt uit Kraków dat de paus zichzelf heeft opgeworpen als ‘a totally novel and incalculable element in future East-West relations.’ Het is exact wat kardinaal Franz König me al een paar jaar geleden toevertrouwde, dat Rome op zijn achterste benen zou staan om Oost-Europa via de kerk te helpen ondermijnen, dus in de optiek van Zijne Heiligheid zelf natuurlijk ‘te helpen bevrijden’. In werkelijkheid zal al dit gedoe de klok andermaal een eeuw terugdraaien, omdat de com-munisten er niet in zijn geslaagd het bijgeloof te decoderen. De paus is zelf eens aartsbisschop van Kraków geweest. Geen wonder dus dat de onderdrukte Polen zich en masse aan hem ‘overgeven’. Zo vlogen de massa's in Iran de ayatollah Khomeiny om de hals toen ze genoeg van de sjah hadden. Wat ze niet schijnen te beseffen, is dat ze mentaal terug naar de middeleeuwen draaien.243

Ook mijn oude vriendin, Hella Pick van The Guardian is blijkbaar in Kraków. Zij rommelt al jaren in Oost-Europa en is altijd aanwezig op de eerste rij als er bewegingen zijn in de ‘goede richting’. Hella schrijft dat de paus een verzoenend gebaar maakte naar de andere kerken - niet naar het goddeloze marxisme natuurlijk - en zei te beloven om alle mensen te willen ontmoeten ‘who are serving Him and seeking God’. Met goden is het of je door de hond of de kat wordt gebeten. Go-

den als Marx en Lenin zijn even bezopen als religieuze goden, inbegrepen de paus zelf eigenlijk.

We hebben op een terras van een trattoria gedineerd. Het was plezierig. De atmosfeer was intiem en soms zelfs betekenisvol. We kwamen tot werkelijke gesprekken. Het vervelende is alleen dat ik mijn broer Theo voortdurend met Peter aanspreek. Hoe werkt dit in godsnaam? Dat zal Delgado wel weten. Maar ik ben blij dat ik deze verjaardag hier met hen doorbracht. We moeten elkaar toch zo vaak mogelijk zien als laatste der Mohikanen van De Horst. Eén incident is me bijgebleven. Theo tekende een serie brieven waarvan er enkele per expresse weg moesten. De expressestrookjes waren op. Theo merkte op: ‘Ze wachten altijd tot ze er niet meer zijn en dan op een holletje naar het postkantoor.’ Nellie antwoordde: ‘Jij kan mensen altijd zo krenken, vooral wanneer zij hun uiterste best doen.’ Ik hield mijn adem in en realiseerde me dat ik eigenlijk geen haar beter ben dan Theo. Het maakte me droevig.

We hebben naar een tenniswedstrij d tussen Björn Borg en Victor Pecci, zoon van een arts uit Paraguay, gekeken. Wat een uitzonderlijk lekker ventje. Een gouden knop in zijn rechter oor, lekkere bek, goed lijf, quite something. Borg heeft gewonnen, omdat hij taaier is en meer ervaring heeft. Maar Pecci heeft het ver geschopt.

11 juni 1979

Lugano - Zürich

Het is stralend weer. De fabriek gaat al om 07:00 uur open, dus Theo was al vroeg op pad. Nellie bracht me naar de trein en wandelde mee naar het perron. Het is een schat. Ze heeft het niet gemakkelijk bij mijn broer. Theo liet me de tekeningen zien van het huis dat hij in Florida laat bouwen op een van de twee percelen die hij daar al jaren geleden kocht.

De paus is terug in het Vaticaan. In een hoofdartikel van The Washington Post wordt gesteld dat ‘the power of faith is more than equal to the power that tries to deny it’.244 Ja, helaas is dat nog steeds zo. Er zit dan ook geen vooruitgang in de kuddes. ‘There were gods before there were governments,’ zegt de Post. Er helpt geen lieve vadertje of moedertje aan, maar pas als het gefantaseer over goden ophoudt, hebben we een kans in een nieuwe fase terecht te komen, een fase waar in Salzburg door sommigen op werd gewezen, en door Delgado en Machado op werd gehamerd. Het Amerikaanse blad schrijft

dat, al hebben de communisten steeds voorgewend dat God dood was in Polen, het bezoek van de paus heeft aangetoond ‘beyond doubt how strong and resilient Polish Catholicism remams’. Sterk en veerkrachtig notabene, als ware dit een overwinning en zou het gewenst zijn. Het is natuurlijk een ramp, maar dat schrijft The Washington Post niet, want dan verkopen ze geen kranten.

De Neue Zürcher Zeitung heeft een bericht uit Moskou, dat de eerste secretaris van de cpsu in de Oekraïne, Schtscherbizki heeft gezegd, dat het regime in Kiev - als naaste buren van Polen - zich opnieuw tot het uiterste zal inspannen om de eigen bevolking met het atheïsme op te voeden. Too little, too late? Ze moeten zich met onze vrienden van de Club van Rome in verbinding stellen.

The Observer245 wijdt een artikel aan Juan Carlos. Robin Smyth beschrijft hoe de Spaanse televisie iedere avond nà het spelen van het volkslied de koning in beeld brengt, de ene keer als straaljagerpiloot, de andere keer als spreker tijdens een diner, om de burgers er aan te herinneren dat ze een vorst hebben. Toen generaal Franco in 1975 overleed, zei de communist Santiago Carrillo: ‘Juan Carlos has had a fascist upbringing. He has not the slightest idea what democracy is.’ Smyth schrijft dat het gedrag van de koning en de risico's die hij aandurfde in het belang van de democratie, links hebben genoodzaakt ‘to eat their words in large helpings’. Het is een interessante reportage. Het lijkt me best een aardige man, maar at the end of the day een koning is een koning. Santiago Carrillo woont nu recepties op het paleis bij. Juan Carlos riep hem onlangs toe: ‘Don Santiago, kom langs en vertel me over je jongste bezoek aan Moskou.’ De oude communistische vos heeft tegen Smyth gezegd, dat hij zich in de koning had vergist. Voor een communist schijnt het totem Lenin weinig verschil te maken met het totem Juan Carlos. Monarchisten, communisten, gelovigen: het totem is lood om oud ijzer zolang er maar iets is om je aan vast te klemmen.

Luchthaven Zürich

Soms jeuken mijn vingers om eindelijk met het schrijven van mijn dagboeken te beginnen. Ik moet er met Jan Buis van Bruna over spreken.

Ik belde Peter in Madrid. Hij woont bij zijn Australische vriendin Merry Webber. Hij was net terug van een photo job met twee meisjes ergens buiten de stad.

De sjah van Iran staat op een foto in Newsweek, aan het pootjebaden op Paradise Island in de Bahama's. Yasser Arafat heeft gezworen hem te zullen kidnappen. Nancy Kissinger is langs geweest voor lunch, waarschijnlijk om uit te leggen waarom Henry het beter vond dat de vorst niet in Californië ging wonen.246

Jimmy Carter heeft nog maar steun van 30 procent van de bevolking en slechts 23 procent wil hem terug als president. In Europa is het al even bereoerd gesteld. Van de 180 miljoen stemgerechtigden hebben slechts 50 procent voor de eerste Europese verkiezingen gestemd. Ik begrijp Yves Laulan niet, die er op aandringt, zoals jfk vijftien jaar geleden al zei, dat Europa zijn identiteit moet vaststellen, wil het West-Europese schiereiland überhaupt een rol spelen bij de salt ii onderhandelingen. Amerika en de Sovjet-Unie bedisselen alles, inbegrepen het lot van West-Europa. We hebben immers niets in de melk te brokkelen! We steunen al sinds jaren op de Amerikaanse atoomparaplu. Yves kan kletsen wat hij wil: Europese eenheid is een sprookje van moeder de gans.

Carter gaat dus in Wenen Brezhnev ontmoeten. Een herhaling van jfk-Khrushchev in 1961? James Reston besprak die top indertijd met Kennedy onder vier ogen. Khrushchev beschouwde zijn Amerikaanse tegenspeler, mede door het mislukken van de invasie op Cuba bij de Varkensbaai, als een dilettant. De Amerikaan begreep dus, dat hij het Kremlin duidelijk moest maken geen pushover te zijn. Kennedy zond prompt een extra divisie naar Europa en verhoogde het aantal ‘adviseurs’ in Vietnam tot 16.000. Khrushchev en zijn makkers daarentegen, waagden het atoomwapens naar Fidel Castro te zenden, wat dus to de levensgevaarlijke eyeball to eyeball confrontatie tussen Moskou en Washington leidde, resulterend in een wat smadelijke aftocht van de sovjets op Cuba, dit tot grenzeloze ergernis van Castro. Reston memoreert aan jfk's woorden over zijn top in Wenen zeventien jaar geleden: ‘Neither of us tried to please the other (...). We have wholly different views of right and wrong, of what is an internal affair and what is agression, and above all, we have a wholly different concept of where the world is and where it is going... But both of us were in Vienna, I think, because we realized that each nation has the poger to inflict enormous damage on the other, that a war could and should be avoided if at all possible, since it would settle no dispute, and prove no doctrine.’247


Vorige Volgende

Over het gehele werk

datums


Over dit hoofdstuk/artikel

landen


datums