Logo DBNL
Memoires 1979-A (2010)

Memoires 1979-A

(2010)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Amsterdam

30 mei 1979

Amerbos

Er lag een lief welkomstbriefje van Peter wat hij voor me heeft achtergelaten voor zijn vertrek naar Madrid.

Nu zie ik de waanzin, die Joop van Tijn zich op 19 mei in Vrij Nederland permitteerde ten aanzien van ambassadeur Tolstikov. Collega Van Tijn begint met mij verdacht te maken naar aanleiding van de interviews met Tolstikov en eerder ambassadeur Romanov, als ‘de man die volgens Time en De Telegraaf ons kroonprinselijk paar in korte tijd tot het communisme wist te bekeren’. Van Tijn toont met die aanloop aan op het oorlogspad te zijn via volstrekte onzin, die hem goed van pas komt bij het in de grond schrijven van Tolstikov. Natuurlijk met voorbedachte rade want: a) bij Vrij Nederland minachten ze De Telegraaf, behalve wanneer die bvd-krant Van Tijn van pas komt en b) alsof Rom ook maar in de verste verte Beatrix en Claus tot het communisme zou hebben willen - of kunnen - bekeren. Van Tijn verlaagt zich tot riooljournalistiek, en eens in de goot, altijd in de goot.

De aanval op Tolstikov is gebaseerd op het boek van professor Efim Etkind, een dissidente Rus, letterkundige, schrijver en vertaler, die in Parijs het boek Dissident malgré lui publiceerde. Hij zou in 1974 gedwongen zijn de Sovjet-Unie te verlaten. Volgens hem was de ambassadeur in Den Haag ‘de kleine tsaar van Leningrad als eerste secretaris van de partij aldaar’. Volgens Van Tijn was hij ‘de kleine tiran van Leningrad’ bovendien. Ik weet niet wat Vrij Nederland heeft willen bereiken met dit drek scheppen. Ik zie Tolstikov niet als een lieverdje, maar de verhalen van professor Etkind neem ik evenmin voor zoete koek aan. En wat Van Tijn over Romanov te berde brengt en wat ik uit hoofde van vijf jaar ervaring met die man kan controleren, is je reinste bullshit.209

Ik had een lang telefoongesprek met Peter. Het was heerlijk zijn stem te horen. ‘Ik omhels je heel lief,’ zei hij. Het onweert. Keke zou doodsangsten hebben uitgestaan.

31 mei 1979

Er is een uitnodiging voor de vergadering van de Club van Rome in Salzburg op 6 juni 1979. Daar zal ik heen gaan.

Ik ontving een brief van Henry Ebel van Behavior Today. Hij was eigenlijk niet te lezen, totaal verward. Psychiater Howard Stem noemde hem een ‘borderline mental case’. Toch zegt Henry interessante dingen. Hij vindt dat Hollanders ‘a miniature, even childish quality’ hebben, Hans Brinker en zijn zilveren schaatsjes, geschilderde tegels ‘as if the country allowed no one to develop past the age of five. Why this persistent infantilization, or projection of infantile feelings?’ Hij noemt ‘the tenacity with which the Dutch have held on to their royal family’ de nationale expressie van een ‘dependency pattern that goes with intense socialization’. Hollanders hebben door de eeuwen heen met de zee gevochten ‘and so much work concentrated for so many generations on such a tiny stretch of the planet’, dat ‘without dependency patterns that keep individuals locked into their families’ dit allemaal niet mogelijk zou zijn geweest. Vandaar de behoefte aan ‘a royal “mega-family” to give the whole system a sacred flavor’.

Ebel gaat ook in op Nederland en Zuid-Afrika. Hij schrijft:

‘It often seemed to me that there is something very significant about the turn taken by Afrikaaner culture as compared witti the earlier reputation of the Dutch for tolerance and (relative) enlightenment. The problem of aggression, in Dutch society, must be simply gigantic. Where the American picks up a rifle and goes off to shoot deer (or people, in some cases!), the Netherlands appear to offer, historically and contemporaneously, very few outlets for hostile feeling. The imperialist phase in the 17th century, especially since it was built on a less strong foundation than that of England, suggests a release of energy that may have relieved pressures of this kind, and perhaps the verkraempte Afrikaaner is in lome way the “expression” of this side of the Dutch personality - so that a connecting cord runs from the docile streets of Amsterdam and The Hague to the primitive drama on the African veldt. Also, everybody has noted the ways in which Dutch habits assisted the Nazis in the extermination program aimed at Dutch Jews (keeping the trains running on time, etc.). Usually this is presented as a sort of regrettable historical gaffe or faux pas. But psychohistory encourages us not to accept the notion that anything in history is random, accidental, or undetermined. Perhaps the
Dutch are a classic illustration of Freud's theme about “civilization and its discontents” - and therefore much less tolerant than the external self-discipline suggests. Again, this is a theme that may already have been explored by writers in the Netherlands - and I suspect, though I haven't been in the Netherlands since about 1966, that much more aggression and overt unhappiness than formerly has probably surfaced. Perhaps the Dutch are in the process of undergoing a group psychoanalysis dealing with these historically-conditioned patterns, and perhaps the really interesting question is how they wilt be able to do this and stilt attend to the needs (dikes, etc.) of a vulnerable society.’

Robert Keedick schrijft, dat ik enkele honderden dollars kwijt ben. De dames in Fort Worth verdommen het om me schadeloos te stellen, voor het feit dat ik voor niets naar hen toe reisde. Er was daar onverwachts een dik pak sneeuw gevallen, wat daar nog nooit gebeurd was. Toen ik ter plekke arriveerde, was mijn lezing geannuleerd in verband met het winterweer. Afgezien van het mislopen van mijn honorarium had ik kosten gemaakt - en tijd uitgetrokken - om naar Texas te reizen. Keedick heeft vergeefs geprobeerd betaling te krijgen. ‘We tried repeatedly to get payment, partial payment or at least a rescheduling of your lecture - but to no avail.’ Dus wie draait er voor op: ik.

Op 23 mei is in nrc Handelsblad een foto verschenen van prins Bernhard, Hans Wiegel, Frits Philips en andere tycoons samen met de grote baas van Transol, Jan Onderdijk, die als gastheer optrad bij de onthulling van een monument voor de Nederlandse ondernemer. Dat is dus de kliek waar Dirk Keijer me binnenbracht met als resultaat de onderhandeling in Genève met Dirkx van Transol. Wynold Verwey schreef er een aardig stukje bij. Ik belde naar Dirkx die zei druk met ambassadeur Abdelkadir Chanderli in Genève bezig te zijn. Chanderli zelf vertelde me zojuist dat de Transol-contacten ‘une belle affaire’ bleven, maar plotseling waren de prijzen ‘enflammées’. Er zat geen schot in. Gisteravond sprak hij vier uur met Keijers partner Baehr, ‘he left very pleased and the hall is now in his court’.

Rob Soetenhorst wil het gesprek met Vladimir Kirillin niet publiceren ‘want wat zegt hij eigenlijk?’210 Hij deed of alles wat Kirillin verteld had, allang in zijn krant had gestaan. Ik ben toen

maar eens van leer getrokken door me te beklagen over de wijze waarop het interview met Tolstikov verdraaid en gewijzigd in de krant was verschenen. Hij kon voor mijn bezwaren begrip opbrengen, maar evenmin als Jan Sampiemon gisteren, zei ook Soetenhorst dus niet dat het hem speet. Het is altijd vechten en nog eens vechten geblazen, nooit zal iets glad en in vertrouwde en betrouwbare samenwerking verlopen.

Mevrouw Martorell211 was op de hoogte van de rel rond Tolstikov door Joop van Tijn geïnitieerd. Zij scheen oprecht bezorgd. De Hongaarse ambassadrice, Anna Bebrits, was er ook van op de hoogte en bevestigde dat zij soortgelijke Koude Oorlog-ervaringen had opgedaan.

Het stekje van de plant van Volodja Molchanovs moeder heeft de reis overleefd, denk ik. Het groeit. Ik belde Volodja op. Ik vertelde hem dat Pieter Menten weer in voorarrest moest en per ambulance zou worden afgevoerd.

Nederland heeft een schuld van 240 miljard gulden, of 17.000 gulden per hoofd van de bevolking. Het hek is van de dam.

Paul van 't Veer is 15 mei overleden. Hij was wel aardig, maar teveel ingekapseld in het systeem en niet erg onafhankelijk en sterk.

Minister G.M.V. van Aardenne van Economische Zaken is naar het Suharto-regime gereisd en teruggekomen met de mededeling dat op het gebied van industriële technologie, samenwerking mogelijk is. Ze blijven met die schurken in zee gaan. Wim Klinkenberg gaf Lisette Lewin een interview van twee pagina's voor Vrij Nederland.212 ‘Ik ben één van de laatste vertegenwoordigers van het bolsjewistische communisme en daar ben ik trots op’ staat er in koeienletters boven.

Wim schijnt al in 1944 kind aan huis te zijn geweest bij M.M. van der Goes van Naters, de latere fractievoorzitter van de PvdA. Van der Goes had Wim altijd voorgehouden, dat zolang hij aan de touwtjes trok, er geen oorlog tegen Indonesië zou worden gevoerd. Hij zou Romme wel in bedwang houden, maar het tegendeel gebeurde. Wims affectie voor Van der Goes van Naters sloeg om in minachting en haat. Hij klapte in een artikel voor De Vlam dermate uit de school, dat er een breuk ontstond.

Wims soortgelijke haat voor prins Bernhard verbaast me. Hij zegt tegen Lewin, ‘Ik veracht hem. Ik heb hem één keer op Soestdijk ontmoet. Een nare, platte, ongecultiveerde, humorloze mof. Ik houd niet van dat woord maar hij is het.’ Het lijkt

me een ongelukkige uitspraak als je op het punt staat een biografie over de prins te publiceren. Hij heeft blijkbaar wel het nodige speurwerk naar de handel en wandel van de prins-gemaal gedaan en wat hij ontdekte is niet mis. De prins zou verantwoordelijk zijn voor de dood van een aantal mensen, die vanuit Londen als agent naar bezet gebied werden gezonden. Ik wist niet dat de latere professor J.A. van Hamel al in 1940 naar Nederland werd gezonden met een opdracht van de prins voor de bankier E. Menten. Vreemd allemaal. Ook houdt Klinkenberg vol, dat Bernhard betrokken is bij de affaire KingKong en de nederlaag van de luchtlandingsoperatie bij Arnhem. Helemaal absurd lijkt me, dat de prins aan een dame op Mallorca in 1942 zou hebben geschreven, dat hij zich als stadhouder van Nederland aan Hitler aanbood.

Newsweek is natuurlijk ook met een omslagverhaal over salt ii gekomen. Ze hebben een gesprek gevoerd met ‘duif’ Paul Warnke en ‘havik’ Paul Nitze, wat weer eens illustreert hoe belangrijk de input in minds is. De genoemde getallen zijn gewoon mind-boggling.



illustratie

Jan Foudraine zegt: ‘De mensen verkeren niet alléén in een metafysische slaap, soms zelfs in een metafysisch coma (...). Gevoel, intuïtie en vertrouwen zijn positieve en belangrijke waarden. Veel mensen zijn daarmee niet verbonden, ook publicisten niet, die daardoor, voor zover ze dat doen, de status quo van de geestelijke slaap van de massa bevestigen. Deze slaap brengt ons snel naar de afgrond. Slapende en niet-bewuste politici, priesters en persmensen verpesten de wereld. Ze weten geen raad met de werkelijke wijsheid en verlichting, dat is, met bewustwording. Zij geven stenen voor brood.’ Maar als Foudraine over zijn nieuwe meester Bhagwan Shree Raj neesh

spreekt, doet hij of hij met een god te maken heeft gehad en dat bezorgt me koude rillingen. ‘(...) Omdat ik mezelf onwaardig vond om zelfs maar te kijken naar het wezen Bhagwan, met zulk een hoogheid van zijn.’ Dat is nuts!213

B.F. Skinner heeft een aanvullend deel op zijn biografie geschreven.214 Rosemary Dinnage schrijft in de The New York Times:215 ‘It's a very dull book indeed.’ Ik heb de man zelf ook eigenlijk boring gevonden de keren dat ik hem ontmoette, dus ik sla dit over.

Mijn goede vriend admiraal Elmo Zumwalt is met Paul Nitze en Senator Jake Garn (Utah) bij nbc in Meet the press gegaan en heeft benadrukt ernstige bedenkingen te hebben over salt ii. Als hij tekeer gaat tegen de ussr, kan ik er nooit aan voorbij gaan dat zijn vrouw een Russische prinses is.216

Er is een fikse rel rond Bram van der Lek (psp) ontstaan in verband met geklets van de hoofdredacteur van De Stem, L. Leijendekker, en de oud-hoofdredacteur van De Limburger, F. Hulskorte. Elseviers had in 1976 een stuk gepubliceerd waarin werd gesuggereerd dat een progressief kamerlid voor de kgb zou werken. De Stem en De Limburger schreven vervolgens dat daarmee Bram van der Lek bedoeld zou worden. De Hoge Raad heeft het beroep in cassatie aan Van der Lek toegewezen en de lasteraars moeten 36.500 gulden betalen, welke voor een nobel doel zullen worden besteed.217 Eigenlijk had ik in het verleden veel feller moeten reageren op soortgelijk geklets over mij in De Telegraaf.

Dries van Agt opende vanmorgen de Noord-Atlantische Raad in de Ridderzaal en sprak zijn diepe bezorgdheid uit over de kwaliteit en kwantiteit van de sovjetoorlogsmachine. Hoe moet de navo een antwoord vinden op de toenemende dreiging van sovjet kernwapens voor Europa? Ik denk dus dat die dreiging er niet is.

Nixon mag dan à la Graf Spee zijn ondergegaan, zijn ministers handhaven zich als multimiljonairs. Henry Kissinger verdient vijf miljoen dollar aan zijn memoires The White House Years, binnenkort te publiceren, en krijgt 15.000 dollar voor praatjes van een half uur. Hij is adviseur van nbc en Goldman Sachs & Company en wordt nijdig als hem naar zijn miljoenen wordt gevraagd. William Simon, minister van Financiën van Nixon,

is goed voor een tien tot twintig miljoen dollar. De man zwemt in de adviseurschappen en lucratieve bijbaantjes. Daar klopt natuurlijk niets van en het systeem stinkt.218

Luns haalde de omslag van een nieuw tijdschrift, Nieuwsnet.219 De oud-bewindsman meent dat de Raad van Kerken zich ook maar eens met Russische wapens zou moeten bemoeien in plaats van zich op te winden over de neutronenbom. Hij schets een beeld van ‘hoogst effectieve Sovjet nucleaire vernietigingswapens’ als de ss-20 met een draagwijdte van 4.000 kilometer en gericht op West-Europa, terwijl wij geen tegen wapens zouden bezitten waarmee de ussr zou kunnen worden bestreken. ‘De alliantie heeft vliegtuigen die tactische wapens kunnen vervoeren en gebruiken, maar die wapens zijn op het slagveld gericht en niet op de Sovjet-Unie.’ Probeer daar Brezhnev & Co maar eens van te overtuigen. De 65-jarige Luns wordt ook gevraagd wanneer hij eindelijk oplazert van het oorlogophitserstoneel, maar dat beslist hij zelf, meent hij. ‘Vooral van Nederlandse zijde wordt al drie of vier jaar gepraat wanneer ik tenslotte eens weg zal gaan,’ zegt hij ook nog.

In het meinummer van Zero staat een reisbrief van Jan Cremer uit Indonesië. Hij beschrijft de zwerfhonden op Bali en hoe hij bij toeval zag hoe een zwart-witte hond via een valstrik door een man werd gevangen en ‘in doodsnood spartelde om uit de dodende strop te komen’. Hij bevrijdde het dier, terwijl de zijkant van de nek finaal was doorgesneden. ‘Uit zijn bek droop een straal bloed naast zijn uitpuilende tong (...). Groeten uit het prachtige rijk van Insulinde dat zich daar slingert om de evenaar...’ Jans affectie voor dieren is echt, dat weet ik.

1 juni 1979

Het weer is volledig van slag. Het stortregende en bliksemde gisteravond. Life hurries and hurries along. Ik droomde van mam. Het was mijn verjaardag en mijn broer Theo arriveerde. Ik omhelsde hem, waardoor hij zéér in verlegenheid was gebracht. Ik herinner me zijn gezichtsuitdrukking uit mijn droom. Met Peter is dit de gewoonste zaak van de wereld. Ik droomde zelfs van Keke, die me vertelde, dat hij niet meer mee kon gaan wandelen, want hij was te oud en te moe.

Het is stil op Amerbos, maar I like it.

Veronica heeft eindelijk een kort onderwerp over de Olympische Spelen in Moskou uitgezonden. Toen ik Henry Remmers vroeg wat ik er voor zou krijgen zei hij: ‘Honderd gulden plus

kosten.’ Ik moest lachen. Mijn kosten om naar Moskou te gaan?

Ik weeg weer 84 kilo, zes kilo minder in acht weken tijd. Ik moet er op blijven letten.

In 1978 waren er nog elf ooievaarsparen in Nederland, die negen jongen baarden. Naar om te zien en te horen hoe ooievaars muizen verorberen.

Victor Louis is zogenaamd Moskou-correspondent van het The Evening News. Hij schreef, the coming decline of the chinese empire, waarin hij stelt dat 60 procent van het Chinese grondgebied door mensen wordt bewoond die zich los willen maken van Peking. Het uiteenvallen van China kon ieder moment gebeuren en dan zouden ‘Russische vrijwilligers’ daarbij helpen. Time merkt er bij op: ‘Louis' fantastic speculations provide strange insides into Soviet thinking about China and the Chinese.’ Het Instituut van professor Mikhail Sladkovsky draagt in Moskou hier de verantwoordelijkheid voor.220

Mijn oude vriend Joseph Kraft is ook weer eens in China geweest. ‘I didn't go ape on the Chinese or the new Maoist man or anything like that,’ vertelde hij aan Time. Ik herinner me Kraft als vriend van Abdelkadir Chanderli in de vn en aanhanger van onafhankelijkheid voor Algerije - net als ik. ‘Once tagged a liberal, he now considers himself an “anti-populist” and believes that egalitarianism can breed mediocrity.’ Over China zegt hij nu: ‘This country eats up élites for breakfast. Yet it is necessary to preserve some kind of quality - quality of éducation, of birth, of leadership, whatever.’221 Ik denk dat wanneer je, zoals in de ussr, naar meer gelijkheid voor iedereen streeft, een vorm van ‘egalitarianism en mediocrity’ in de eerste fasen onvermijdelijk is, wat overigens allerminst betekent dat topprestaties in wetenschap en techniek, cultuur en sport zijn uitgesloten.

Harold Schonberg heeft onderzoek gedaan naar how sex plays a role at the piano.222 Ik verwachtte dus, dat zoals ik wel eens heb gelezen, bewezen zou kunnen worden dat piano spelen een vorm van sublimatie van sexuele gevoelens zou zijn. Integendeel. Schonberg wilde bewijzen, dat mannen anders spelen dan vrouwen. Het publiek werd betrokken bij de beoordeling. Een stuk van Schumann werd door een pianist ‘clear and direct’ voorgedragen. ‘The other was more highly inflected, full of delicately applied rubatoes and variations in the

musical line. Almost everyone in the audience concluded the inflected performance was female, and it was.’ Ik vraag me af of mannen niet inflected (met verandering in toonsoort) kunnen piano spelen. Ik weet dit wel zeker.

2 juni 1979

Ik schreef André Spoor en Rob Soetenhorst een memo, dat Sergei Lossev van tass een abonnement wilde verkopen aan een Nederlandse krant en of het iets was voor nrc Handelsblad. Jan Blokker heeft samen met het college van hoofdredacteuren gelunched met Beatrix en Claus. Een zéér discriminerende affaire trouwens. Waarom alléén de bazen? Hij neemt het kroonprinselijk paar op de korrel voor mededelingen, dat ze aan carpools doen op kasteel Drakensteyn, nooit eten weggooien en dat men zich zoveel mogelijk houdt aan de snelheidsgrens van 100 kilometer per uur. Bagatellen.223

Peter Loeb kondigt aan dat mijn boek over Amerika inderdaad in juli zal uitkomen. De omslag is nu ook gereed. ‘We zijn er zelf zéér tevreden over!’

Sint Nikolaas de paus is in Polen gearriveerd.

Minister C.A. van der Klaauw heeft op vragen uit het parlement geantwoord, dat de reisbeperkingen voor Sovjetdiplomaten en hun gezinsleden in Nederland niet versoepeld zullen worden. De vragen werden gesteld, omdat de Sovjetambassadeur nog altijd niet via Den Helder naar Texel mag reizen. Absurd. En die idioterie wordt dan gerechtvaardigd, met het argument dat onze mensen in de Sovjet-Unie ook niet overal mogen komen, alsof dit vergelijkbaar zou zijn.

3 juni 1979

Casper en Carine van den Wall Bake kwamen langs. Casper vergat zijn cv voor Aurelio Peccei, wat ik wil geven om te zien of Aurelio een opening weet. Ze kregen wrijving over geld. Ik zag het gezicht van Casper betrekken, wat ik maar al te goed van hem ken. Zij probeerde er overheen te praten met een lach. Maar zal Carine kunnen leven met Caspers tot-hier-en-niet-verder-karakter van vrijwel totale geslotenheid? Hij zag er als altijd buitengewoon aantrekkelijk uit, iets te dik misschien. Jan Kikkert uit Hoogeveen logeerde hier en is nu alleen naar het strand. Hij heeft een zalig lijf. Toch raakte ik hem in bed niet aan.

Ik hoor een koekoek. Hij heeft de barre winter overleefd.

Er is een recital op televisie van S. Richter. Daarne komt Ondine van Debussy.

De paus in Polen is een variant op ayatollah Khomeiny en de klok terug draaien. Hopeloos.

Ik had als tractatie voor Pinksteren naar het Vondelpark willen gaan, maar er komt een donderwolk aan.

4 juni 1979

Wendell Rawls meldt in The New York Times, dat na een onderzoek van tweeënhalf jaar en het spenderen van vijf miljoen dollar, het House Select Committee on Assassinations heeft geconcludeerd ‘that a conspiracy, perhaps involving organized crime figures, led to the assassination of jfk’.224 Robert Blakey, chief counsel and staff director of the committee, heeft tegen Rawls gezegd: ‘I think the mob did it.’ Het onderzoek in het Congres heeft dus uitgewezen dat de Warren Commissie onzin kletste inzake Oswald: ‘No longer are we able to accept the judgement of the Warren Commission that President Kennedy was killed by a loner who was a lone assassin.’ En wat gebeurt er verder? Niets.

The Observer meent dat het bezoek van de paus aan Polen vier zaken duidelijk maakt:

‘1)You cannot kill the human spirit except by destroying the mind with drugs or the body by torture.
2)Neither Edward Gierek or Leonid Brezhnev knew how to stop the Pope coming to Poland,225
3)Europe is bigger than the eec.
4)Although Poles are a special case, Czechs, Hungarians and others are not much more reliable from Moscow's point of view.’

Het blad meent ‘that future manifestations of the spirit are unpredictable: that is the spectre now haunting eastern Europe’, mede dankzij de paus. Frits Schaling schrijft uit Warschau dat het bezoek van zijne heiligheid ‘een psychologische aardbeving’ heeft veroorzaakt, waarvan de uitwerking nog onduidelijk is. Maar hij citeert hierbij dus kardinaal König uit Wenen (mij wel bekend). Die man is al jaren uit op het veroorzaken van rooms-katholieke schokken in Oost-Europa.

5 juni 1979

Amsterdam - Salzburg

Opvallend dat media-attentie ligt bij de paus in Polen in plaats van bij de helden in Nicaragua, die knokken om die stinkende dictator Somoza te verjagen.

In San Francisco zijn homo's razend geworden over de uitspraak inzake Dan White, de man die in een vlaag van woede zowel burgemeester George Moscone als diens rechterhand Harvey Milk doodschoot. Milk was een bekende homo. De verdediging van White voerde aan dat hij door drugsgebruik in een depressie had verkeerd en daardoor minder toerekeningsvatbaar was geweest. Hij kreeg vijf jaar voor die twee moorden terwijl de gaskamer voor moord met voorbedachte rade was geëist. night of gay rage, aldus Newsweek.226 Vijf duizend homo's en andere mensen gingen de straat op, staken twaalf politieauto's in brand en 119 mensen raakten gewond, waaronder 59 agenten. De nieuwe burgemeester Dianne Feinstein, die de doodgeschoten Harvey Milk het eerste had gevonden, betuigde spijt dat de moordenaar er met een dergelijke, lichte straf was afgekomen. Het slaat ook nergens op.

Maxwell Geismar, een schrijver en vriend van Anaïs Nin, noemt haar ‘the best known diarist since Samuel Pepys’. Ik denk niet dat dit waar is, maar vooruit. Hij is van mening echter, dat haar dagboeken ‘doctored’ zijn, ‘because she entrusted many of the original volumes to me for safekeeping in the early 1950's’. Mevrouw Nin schijnt 200 delen ‘unexpurgated prose’ te hebben geschreven. Dan ben ik toch wel een beetje anders bezig geweest. Geismar meent, dat wat ze uiteindelijk voor dagboeken heeft laten doorgaan, niet helemaal overeenkomstig de geschiedkundige realiteit is verschenen. ‘They often include concocted situations and events that never happened in the way she describes them. Other incidents were left out.’ Geismar vindt haar gepubliceerde dagboeken geen ‘brutally honest account of her struggle for fulfillment...’ maar een reconstructie. Natuurlijk is een dagboek uitgeven een vorm van reconstructie.

Wanneer ik dit in 1994 lees bij het bewerken van mijn dagboek, geloof ik in alle eerlijkheid te kunnen stellen dat ik helemaal nooit één gebeurtenis of herinnering uit mijn duim heb gezogen of gefantaseerd. Hier en daar voeg ik wel eens een regeltje toe, of een gedachte, omdat ik tenslotte deze dagboekaantekeningen ‘uit de
vrije hand’ noteerde en er soms één en ander aan moet worden bewerkt om ze publicabel te maken. Maar ik verzin niets, nimmer. Bovendien, de originele dagboeken zijn tot 1977 reeds in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Geismar schrijft dat het dagboek van Nin gedeeltelijk een imitatie van Henry Millers dagboeken zou zijn geweest. Als mijn dagboek één invloed heeft gehad in de zin van ‘ik wil ook zoiets doen’ is het André Gide geweest, wiens Journal me altijd buitengewoon aansprak.

Vorige Volgende

Over het gehele werk

datums


Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums