Logo DBNL
Memoires 1978-1979 (2009)

Memoires 1978-1979

(2009)–Willem Oltmans–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Washington

21 september 1978

Washington dc, Hilton hotel

Na aankomst gisteravond ben ik eerst met Barbara Applegate een hapje gaan eten. Over de comeback van Richard Nixon en een mogelijk bezoek aan Moskou, zei ze: ‘I hope they send him to Siberia, you know, on one of those slow trains, on flat wheels, which takes 88 days. At least the Australians told him not to come. Now he is suddenly busy to write a book. May be that fifty years from now they will objectively look at Nixon's presidency. America will however never forgive him his crookedness.’7

‘Even Marina Oswald ended up by saying that she concluded Oswald shot Kennedy,’ vervolgde Barbara. ‘May be Oswald was not alone, but this Committee on Assassinations did not come up with one single piece of new information. Everyone is bored. It is not funny to see Nelly Conoally, the wife of the Governor of Texas, relive that nightmare on television. And your friend Mark Lane made a complete fool of himself on national tv, when he denounced a Scotland Yard detective, because he was followed by a Scotland Yard boss, who precisely confirmed everything while Lane was shouting and waving and looked like a wild man.’

Ik vroeg aan Barbara om Pat Russells recente brief in de Time-zaak8 te lezen: ‘What they are asking you to do, is to incriminate yourself. They try to make out of your diary a reporter's investigative notes, which they are not. I would never allow them to look at it. And if you did allow them, how long are they going to be there and would they be allowed to photostat entire pages? Also when pages contain parts that you do not want to become public, what can you do?’ Zij vond toch dat Russell de uiteindelijk beslissing aan mij liet. ‘Call him and talk about it,’ was haar advies.

Ik ontbeet bij toeval met George Williamson van Fortune. Ik herinnerde hem er aan dat Jermen Gvishiani in december 50

jaar wordt en zei dat het zin heeft een reportage aan hem te wijden.

Ik belde Ray Price. Hij was in de tuin aan het werk. Ik vertelde hem dat Georgii Arbatov had geadviseerd dat via Anatoly Dobrynin een bezoek van Nixon aan Moskou diende te worden geregeld. Hij scheen geïnteresseerd.

Kolonel Fletcher Prouty, bezig met het schrijven van een corporate book zei nu dat Donald Donaldson alias Dimitri Dimitrov ‘very much alive’ moest zijn. ‘He probably worked around the same group, I worked with in Cairo. He must have worked with Bulgarians and Yugoslavs. Probably his death was only deliberately planted. He was just doing a job when he came to meet you in Amsterdam. You had very important information about George de Mohrenschildt. So he planned deliberately to make you look more dubious.’ Ik word van zoiets draaierig. Waarom kondigden we dan op basis van zijn stellige informatie met Gallery de moord op generaal Donaldson aan?

Eldridge Cleaver krijgt veel publiciteit met zijn nieuwe boek. ‘I have long thought of myself as a sort of prince of my generation,’ vertelde hij Judy Bachrach van de The Washington Star.9 ‘I have been humbled by my recent experiences, by my failures and successes.’ Eens noemde Cleaver de vs ‘the successor to Nazi Germany, the number one obstacle to human progress’. Hij is kennelijk blij na al zijn omzwervingen in Cuba, Algerije en China weer in Californië te zijn.

Zond Zbigniew Brzezinski een aangetekende brief en vroeg hem of ik een gesprek met een van zijn medewerkers kon hebben over de Sovjet Unie.

Ik wilde Jerome Glenn bezoeken, die Space Trek schreef, samen met George Robinson.10 Ik was te vroeg en terwijl ik op een steen zat te wachten, observeerde ik een eekhoorn die de eerste eikels voor de winter ging opbergen. Er kwam een zalige kerel langs, die vroeg of ik de weg kwijt was. ‘Nee, ik wacht op een vriend,’ zei ik. Toen ik later aanbelde op 2005 Belmont Road bleek de lekkere kerel Jerome Glenn te zijn, die een bedrijf runt dat Future Options Room heet. We spraken anderhalf uur samen. Ik wilde vooral ook sommige van de denkbeelden van Robert Yastrow verder toetsen.

Hij vertelde dat het Congres zojuist een wet had aangenomen om na te gaan hoe zonne-energie getapt zou kunnen worden om via ‘solar power satelites’ naar de aarde te worden overge-

bracht. salt iii zou bijvoorbeeld samenwerking op dit gebied met de Sovjet Unie kunnen behelzen. Apollo-Soyuz zou zelfs een vroeg model van salt iii geweest kunnen zijn. Intelsat zou kunnen worden uitgebreid tot Insolsat oftewel een International Solar Satelite Authority. Hij vertelde dat in juni drie us Nike-raketten en vijf sovjet mr-12 raketten vanaf Wallops eiland waren afgevuurd.

In zijn boek zegt Jerry dat ‘mass human migrations into outer space may begin this century! Are earth's inhabitants prepared for this giant leap?’ Kan dit allemaal gebeuren zonder dat er ‘star wars’ ontstaan?

Glenn: ‘There is a way now to shoot nuclear waste into orbit around the sun. The method is now reliable. That we did not use rocket ships before was because they were not reliable.’

‘But they could fall down back to earth,’ voerde ik op.

‘Right. I am not talking about the space shuttle. I am talking about a different propulsion system. The Rand Corporation is about ready to come up with a new way. Everyone wants to put nuclear waste into the sun. How to get it there from storage to the sun?’

Ik vertelde met president Kekkonen van Finland te hebben gesproken, die de rotzooi naar de ussr stuurde waar het ‘ergens’ in Siberië werd opgeslagen.

‘This material will not only remain dangerous for 25.000 years,’ zei Glenn, ‘you have to multiply your safety margin by ten, so we are talking about 250.000 years. That is often misunderstood. So, if you hear people talk about moving it into salt mines for 2 or 3 million years you know that we have to shoot it into the sun.’

‘Will this shooting be cheap?’ vroeg ik hem.

‘It will be cheaper than people expected. When solutions are really right, and elegant, they are often very simple.’ Hij zei het niet allemaal te kunnen uitleggen, dit vanwege geheimhouding, het was bovendien te ingewikkeld.

‘Gaan we steden bouwen in de ruimte?’

‘I have a hunch it will not be towns like rca's town. There are already so many integrated designs by different companies that we will have new institutional inventions for them.’ Professor Gerard O'Neill van Princeton had ‘leefbare plateaus in de ruimte’ ontworpen.

‘Ik heb gelezen dat O'Neill denkt dat je 70.000 miljard mensen in de ruimte zou kunnen laten wonen, zodat de pil buiten werking kan worden gesteld,’ merkte ik op.

‘That's not unthinkable anymore,’ reageerde Glenn. ‘You

could imagine those industrial cities in space like this: think of the company Johnson & Johnson. They manufacture drugs. The side effects of making drugs are often that they are not perfectly pure drugs. When you make something like that, you produce extra molecules hanging on and they will affect you eventually. We could produce medicaments in space without side-effects.’

‘Staan die fabrieken dan op hemellichamen?’

‘Nee,’ antwoordde Glenn, ‘ze worden in een baan om de aarde gebracht, zoals huidige ruimtelaboratoria, maar dan oneindig veel groter. Ik noem ze nog “aan elkaar gelaste vuilnisemmers” maar ik hoop dat ze deze in de toekomst aardiger zullen ontwerpen dan de vliegende bussen die we nu hebben. Voor hetzelfde geld kunnen ze er aardig uit zien. Frank Lloyd Wright heeft geleerd dat je functie en schoonheid zeer goed kunt combineren. Waarom dus niet? Op den duur zullen we hele gemeenschappen in de ruimte kunnen plaatsen.’11

Telefoneerde met Pat Russell in Dallas. Hij zei dat het zelfs mogelijk was dat het gerechtshof in Dallas mij zou bevelen mijn hele dagboek naar Texas over te brengen, wilde ik blijven procederen. ‘Privacy of reporters is not protected at present,’ zei hij. ‘They could consider your diary relevant. We can, however, lay down the conditions for an Amsterdam inspection. That way they will have to start spending money. You could have your own lawyers there as arbiter. So, I will now call them and say you phoned from Amsterdam. So we will see. I am so afraid that they will otherwise order you to appear in court here once more.’

Nu was hij bereid alle papieren van George de Mohrenschildt te verkopen. Gallery magazine heeft iemand naar Dallas gezonden. Hij heeft alles gelezen, ook het hele Lee Harvey Oswald boek. Ze vonden het allemaal complete shit. Fletcher Prouty is er ook niet meer in geïnteresseerd. Pat vertelde dat Jeanne de Mohrenschildt zich nog steeds te pletter drinkt en nog meer honden heeft dan voorheen.

22 september 1978

Ben nu zo druk hier dat Peter naar de achtergrond schuift. Ik denk ook nauwelijks aan Keke in de kennel, zijn gevangenis. Tante Meta is stervende.

Richard Nixon is door Roemenië uitgenodigd. Hij bouwde een band op met Nicolae Ceausescu.

Gerald Ford heeft getuigd voor het Select Committee on Assassinations dat de Warren Commissie - waar hij dus deel van uitmaakte - het bij het rechte eind had en dat Oswald jfk vermoordde. Hij gaf wel toe dat indien de commissie indertijd op de hoogte was geweest van uit Washington ondernomen moordaanslagen op Fidel Castro, het onderzoek waarschijnlijk uitgebreider zou zijn geweest. Opvallend was ook dat een fbi-functionaris uit Dallas, James Malley, niet kon verklaren waarom het fbi-kantoor in Dallas een briefje van Oswald tien dagen vóór de moord op jfk had vernietigd. Er zijn nog altijd teveel vraagtekens.

Ik ontmoette mijn oude vriend Joseph Borkin, die ik in 1956 met president Sukarno in Rome leerde kennen. Hij was toen juridisch adviseur van Sukarno. Borkin schreef een nieuw boek, The Crime and Punishment of I.G. Farben, met als ondertitel The startling account of the unholy alliance of Adolf Hitler and Germany's great chemical combine.12 Robert Sherrill schreef hierover reeds in The New York Times13 dat I.G. Farben ‘the industrial demon of two world wars’ was geweest ‘introducing poison gas to trench warfare in the first, and, in the second, commercialising the horror of Auschwitz.’ The New York Times noemt zijn boek ‘superb, a perfect indictment’

Sherrill herinnert eraan dat Borkin een bron van de bovenste plank is, ‘who has been chairman of the Federal Bar Association's Committee on Standards of Judicial Behavior. He has built his story with controlled, uncluttered, chilling precision of a judge recapping the high points of a particularly brutal murder before pronouncing the death sentence.’

In de 1920's had I.G. Farben al een solide partnership met Standard Oil. Die alliantie was in het voordeel van Nazi-Duitsland toen men in 1930 de Luftwaffe begon op te bouwen en zich op de oorlog voorbereidde, want officieel mocht Duitsland zich niet meer bewapenen. Nooit eerder ‘in the history of warfare had an industrial concern occupied such a crucial place in the military planning and preparation of a great war.’ Gedurende de Eerste Wereldoorlog had I.G. Farben reeds het gebruik van slavenarbeid toegepast. ‘Once scorned by Hitler as a Jewish Corporation, the men who ran I.G. went all out to prove that they could be as anti-Jew as the most rabid-Nazi. Part of their proof lay in the establishment of I.G. Auschwitz, near the concentration camp. Auschwitz inmates were used to

build the I.G. plant - biggest in the I.G. system - and then they worked there, until they died...’ meldde dus Borkin, zelf een prominente, joodse advocaat in Washington dc. Van de 300.000 gevangenen die door I.G. Farben Auschwitz werden ingezet, moeten 25.000 zich de dood in hebben gewerkt.

Het doet me denken aan Alfred Krupp von Bohlen and Halbach, die na de oorlog overeenkwam om 2.380.000 dollar aan voormalige joodse slavenarbeiders uit te keren die in de oorlog voor Krupp werkten. I.G. Farben betaalde 6.430.000 dollar schade aan joden die slavenarbeid in de oorlog hadden volbracht.14 Het is toch eigenlijk niet te geloven wat joden elkaar hebben durven aandoen.

‘You know, Willem, I am over 68 years old now and my blood pressure is 110, but I walk seven miles a day to my office.’

Na mijn aandringen voor de zoveelste maal zei hij dat hij de enige werkelijk biografie over Sukarno zou schrijven.15 ‘Remember, I am a right wing corporation lawyer, I am not a radical. Don't forget Indonesia has more Moslems than Pakistan. Yet, I as a Jew was personal advisor to the president of Indonesia. In Italy and Germany, when we met in 1956, I was spokesman for the presidential party. I wrote Sukarno's speeches. When I wanted to go and see the old man, before he was dying, I was refused entry into Indonesia, even while the ambassador recommended my trip.’16 Hij was met me eens dat het boek dat Ganis Harsono, voormalig woordvoerder van het Indonesische kemlu, erg slecht was. Blijkbaar is hij het ook niet eens met wat Harsono over hem heeft geschreven: ‘What Cindy Adams wrote about Bung Karno was pillow talk. Dewi is a business woman. She only uses men in connection with what they can do for her. Further more, she is a lesbian.’

Hier plaatste ik een vraagteken.

‘Well, you very well know, Sukarno was hardly the lover people thought he was.’

Ik vertelde Joe dat ik een boek met Georgii Arbatov ging schrijven.

‘Well, ask him whether he agrees with Borkin, that perhaps the Soviets defeated the Germans and first reached Berlin, but that Hitler won the war. Are you in the ussr not totally antisemitic? Just like in Czarist days? May be anti-semitism is illegal according to the Soviet Constitution, but it is like with prohi-

bition, everybody drinks. It is the rebirth of an old neurosis, anti-Jewishm. Hitler won the war. The Soviets are totally antisemitic. Jewish scientists like in Hitler's days can't leave the Soviet Union for what they know and have in their heads. So there you have your first question to Arbatov.’17

Hij vervolgde: ‘Hitler was a very wise man. We always misapprehended his brilliance and greatness. We in the United States run away with a madman as Charlie Chaplin. If Hitler had not been such a menace, he was a profound thinker, had a deep understanding of power in the modern world, he understood this better than his generals, and in any case he understood it more than Neville Chamberlain or Edouard Daladier. He understood that as long as Germany had no natural resources like oil and rubber his foreign policy was hostage to oil wells and rubber plantations, in the possession of his enemies. He waged war in an all-out effort to free himself of that bondage. He went even as far as to collaborate with Jewish Companies like Krupp and I.G. Farben. And he succeeded. He did get synthetic replacements which took I.G. to ultimate hell, Auschwitz. Hitler knew that during World War I, I.G. Farben almost saved Germany from defeat.’

Ik vond het een adembenemend verhaal, vooral omdat ik Joe Borkin vertrouwde en als bron zeer respecteerde.

Borkin vond de Amerikaanse en West-Europese buitenlandse politiek absoluut krankzinnig, zoals er in Westerse hoofdsteden rekening wordt gehouden met wat Arabieren vinden of denken, alleen maar omdat de Westerse industrie de olie nodig heeft uit het Nabije Oosten.

‘It is a lunatic, almost comic situation,’ aldus Joe Borkin. ‘It is as if Henry viii is going to the Pope to ask permission from the Vatican if he can get married once more. The United States must find independent sources of energy whether from coal or potatoes. Western Europe is going to depend on the us to get them out of the present mess. Belgian tanks in nato run on Russian oil. What if war explodes? The West remains dependent on the Arabs which is lethal.’

Zijn boek over I.G. Farben was zesde op de bestsellerlijst van The New York Times. Hij was geïnteresseerd om via Barbara Applegate lezingen te geven.

‘I could talk about how a Jewish Company, I.G. Farben, participated in the Auschwitz holocaust,’ zei hij letterlijk als Amerikaanse Jood.

Barbara zei later dat ze Joe zou bellen, ‘but I am afraid I have the wrong audiences....’

Hij signeerde zijn boek voor mij.



illustratie

Na de ontmoeting in het Hilton sprongen we samen in een taxi. Ik liet hem de brief van Pat Russell uit Dallas lezen. ‘I don't want to interfere with your lawyer,’ zei hij, ‘but I would tell Time to go to hell. Why don't you go and see Abe Rosenthal at the Times and tell him about it? Or call a press conference and ask your fellow journalists what to do? You have Time over a barrel, because next time some-one could ask them too for their internal memos. The headline of such a meeting: Time magazine leads the attack on the First Amendment.’

Barbara zei iets dergelijks: ‘Say okay, you can see my diary if I can see your material.’

Washington dc naar La guardia

‘Too bad Sukarno did not give me an oil-well when he conceded he had to do something for me after all the advise I gave him over the years. But he was already under house-arrest when I last saw him,’ had Borkin nog gezegd. En verder: ‘Do you know that Himmler almost got hold of tabun (n-stoff) a nerve gas, but Speer prevented this. But Speer does not remember. He says nothing about it in his book.’ Hij noemt

zichzelf ‘the great detective’ na wat hij allemaal over I.G. Farben en aanverwante zaken ontdekte, zoals een samenwerking tussen Robert Kennedy en prins Radziwill, de zwager van jfk. Ik vroeg Joe hoe hij dacht over de reis van Nixon naar Boekarest.

‘I hope they keep him there. A Nixon comeback is impossible. Nixon has always been a loser since he was a little boy. His tragedy was, that he was a loser who kept winning. Ultimately, he had to do something crazy, so he destroyed himself.’

Lunch met Eric Protter van Gallery. Tony Staffieri heeft Norman Bernstein bezocht, de grote amice van generaal Donald Donaldson. Hij stond op het standpunt dat het tijdschrift de affaire Donaldson behoorlijk had behandeld, maar men wantrouwde mij omdat ik de man in de publiciteit had gebracht. Wat anders? De eigenaar van het blad is dr. Sidney Gellman, een pathologist. Hij wilde dat ik naar Cairo ging om Anwar Sadat voor Gallery te interviewen. Afgezien van het feit dat Egypte dit nooit zal toestaan, voel ik er geen moer voor. Ze waren ingenomen met mijn interviewpagina, ‘which lends new prestige to the magazine’.

23 september 1978

New York, Waldorf, ontbijt

Richard Helms, voormalig cia-directeur heeft gisteren in Washington getuigd. Het moet een rumoerige zitting zijn geweest. George Lardner meldt in The Washington Post dat hij Yuri Nosenko nog altijd niet als een ‘bona fide’ overloper beschouwt - alsof zoiets zou bestaan - omdat wat hij over Oswald had te zeggen ‘too incredible to be trusted’ is. Dus als Nosenko zou liegen, dan zou Oswald een sovjetagent hebben kunnen zijn toen hij jfk doodschoot. ‘That still hangs in the air as an incubus,’ zei Helms. Het enige wat deze cia-baas wil doen, is de verwarring vergroten, want ik weet via George en Jeanne de Mohrenschildt dat Oswald zeker geen kgb-stooge was. Ook moeder Marguerite Oswald was ervan overtuigd dat hij door de cia werd opgeleid. Dus waarom deze verdachtmakingen? De cia werd opgericht om het communisme te bestrijden. Helms dacht waarschijnlijk dat de enige manier om zekerheid te krijgen, het in bezit krijgen van kgb-documenten zou kunnen zijn. Nosenko liep enige weken na Dallas over en werd drie jaar alleen opgesloten. Hij zit al vijf jaar vast. Niemand neemt aan dat de kgb Oswald, tijdens diens verblijf in de ussr, ook maar één keer heeft benaderd. Als Oswald inderdaad voor de cia werkte, zou men dit in Moskou hebben vastge-

steld, want daar gebruiken ze niets ontziende methoden om zijn handel en wandel na te gaan. Intussen hebben de Amerikanen Nosenko 500.000 dollar betaald voor adviezen en informatie over de kgb. Daar wordt hij wel voor gebruikt. Helms loopt parallel aan de kletspraat van Edward Jay Epstein over Dallas.

Blue Boy kondigt de foto's van Peter aan in het novembernummer. Ze zullen ook een nieuwe roman van James Purdy publiceren - ik kende hem niet - Narrow Rooms. Purdy zei tegen Blue Boy: ‘I think God's kingdom or Jesus' Kingdom is for everybody. It is not reserved for pious heterosexual hypocrites. After all, Jesus was really one of the first social radicals. He didn't appeal to the “respectable” people of his time. He ministered largely to outcasts.’ Ook laat Purdy een arts zeggen: ‘I don't think of people as queer or straight. Not when you are as old as I am. I don't think God does either.’

Kocht eveneens Dancer from the Dance van Andrew Holleran. Hoofdpersoon Malone zoekt liefde in de ‘gay world’: ‘Malone wanted life to be beautiful. Malone believed quite literally in happiness.’ Tenslotte beginnen we allemaal met de onzin die in breinen van weerloze kinderen wordt gebracht. ‘There were people so blessed with beauty there, they did not know what to do with it’ is een ander zinnetje. Ik zal dit boek uit lezen, maar ik houd niet van dergelijke verhalen.

Liep bij Bertie Hilverdink binnen, die voor Harpers Bazaar een oog zat te tekenen aan zijn tekentafel. Hij maakt het kennelijk uitstekend. Sommige maanden, zoals in juli, verdient hij als ‘beautician’ maar liefst 8.000 dollar. Hij tekent veel omslagen van modetijdschriften en heeft een uitgebreide collectie ingelijst aan zijn muur. Hij heeft een terras en balkon. Aan de overkant schijnt ook een nicht te wonen, want ze hadden een maandlang window fucking gedaan tot de kerel de straat was overgestoken en nu neuken ze iedere dag samen. Zijn hond Lola, een witte poedel, sprong meteen op mijn schoot. Fantastisch zoals Bertie zich in New York handhaaft.

24 september 1978

Gisteravond heb ik doorgebracht met Betty Parker, Dirk Keijers zuster, en een aantal andere mensen, waaronder A.M. Stein, buitenlandredacteur van de Sijthoff Pers. Wat hij in dit gezelschap deed, begreep ik niet. Bettina spreekt erg veel over Dirk. Zij begrijpt niet waarom hij niet meer naar de vs komt. Ik probeerde haar een aantal keren te stoppen om over haar broer te roddelen, maar Mora Henskens, die mee was, noemde het

‘sibling rivalry’. Betty liet knipsels zien uit The New York Times en Fortune. Zij had vijf ‘amusement parks’ aan de sovjets verkocht. Zij was intussen haar appartement in Moskou kwijtgeraakt. ‘Je weet hoe ze daar zijn: eens in de drie jaar doen ze vervelend.’

Andrew Holleran stond op de omslag van Christopher Street in juli, ‘The chic gay novel of the year.’ Hij vertelt in geuren en kleuren hoe zijn homoseksualiteit in het leger in West-Duitsland is begonnen toen hij door een ‘mad queen’ meegenomen werd naar een gay bar. ‘I saw a beautiful young man with no shirt on and I fell in love with him (...). I had sex that night and came back to the post so depressed that I took a three-hour-long shower. I felt that I had violated myself.’ Verderop: ‘I feel sorry for people who are coming out. It is a state of ignorance.’ Hij vertelt de interviewer dat alle mensen voor wat anders uitkijken in het leven, maar in één opzicht is iedereen hetzelfde: ‘there isn't anyone not looking for love’.

Zijn taalgebruik is effectief, zoals wanneer hij spreekt: ‘The zipless fuck with the anonymous person’. Heb zijn agent Ron Bernstein gebeld, want ik zou hem willen ontmoeten.

In de Club Batch heb ik gevraagd of ze de uitvoering door Vladimir Horowitz van Rachmaninovs derde pianoconcert wilden opzetten, wat gebeurde. Terwijl Horowitz speelde, liepen negen van de tien op jacht zijnde nichten gewoon door alsof zij het spel en de muziek niet hoorden. Als er rotzooi in beeld is dan zit het stampvol bij het toestel. Horowitz musiceert zo totaal. Ik ben alleen met mijn tranen. Zijn totale ingetogenheid maakt hem ook zo geloofwaardig.

25 september 1978

Waldorf

Altijd weer ontbijt hier en herinneringen aan Peter. Als ik lees in Dancer from the Dance hoe Malone door een jaloerse lover in elkaar werd getimmerd, dan ben ik weer bezorgd over Peter in Madrid tussen die temperamentvolle Spanjaarden.

Ik belde professor Bruce Mazlish. Hij heeft een psychohistorische analyse over Jimmy Carter geschreven welke Simon & Schuster in mei zal uitbrengen. Hij zei niet naar de conferentie van Lloyd de Mause in New York te zijn gegaan omdat: ‘there is a much more professional group, the International Society for a Political Psychology, run by Gene Knutsen at the Wright Institute in Los Angeles.’

Bezocht Bob Markel van de uitgeverij Grosset and Dunlap. Hij was naar Dallas gereisd. Pat Russell had hem 45 minuten laten

wachten. Al het De Mohrenschildt- en Oswald-materiaal was ‘plain junk’, inbegrepen een zwart boekje met moppen dat De Mohrenschildt had samengesteld.

Het gaat niet goed met Margaret Mead. Ze zei nog maar weinig te eten, dikwijls zelfs geen middag- of avondmaal. Ze is al negen maanden sukkelend, maar wil zeker een gesprek hebben. Woonde samen met Mora Henskens de receptie van ambassadeur Hugo Scheltema bij de vn bij, welke ter ere van minister Van der Klauw werd gegeven. Scheltema refereerde aan een ongunstige opmerking in mijn boek Den Vaderland Getrouwe. Als dit zo is, zal het niet voor niets zijn geweest. Verder was het wel plezierig.

Ik stevende af op Jan van Wieringen, correspondent van de Volkskrant; of het was omgekeerd. ‘Ik zou even kennis willen maken,’ zei hij. Scheltema stelde me voor aan drie jongeren, die blijkbaar als ‘waarnemers’ aan de delegatie zijn toegevoegd voor de zitting van de assemblee. Ik ontmoette het kamerlid Mommersteeg en mevrouw Vonhoff, lid van de Eerste Kamer voor de vvd. Ik zei dat ik dacht dat Wiegel een psychiater nodig had met zijn onzin over het bevriezen van de betrekkingen met Moskou. ‘Misschien lag het aan zijn adviseurs,’ zei ze ook nog. ‘To hell! Hoe kon hij de onzin door zijn keel krijgen. Ik hoop dat deze rampregering gauw ophoepelt,’ antwoordde ik haar, die de zetel van Pais heeft ingenomen.

Henry Heinemann, de smeerlap die namens de ambassade in Moskou naar het kantoor van dr. Jermen Gvishiani ging om mij in een kwaad daglicht te stellen, zit nu bij de permanente delegatie van de vn. Hij zei nota bene dat hij nog graag eens naar Moskou terug zou gaan als diplomaat. Ik geloof geen woord van die man. Ook de heer Hasselman, die ik onlangs nog in Boedapest ontmoette, loopt hier nu prinsheerlijk rond en hij deed of hij niet wist wie ik was. Ontmoette weer de advocaat Frans van Heemstra, familie van mijnheer Luns en zal hem overhevelen aan Betty Parker. Ook een zekere Johan van de Pol papte aan. Hij doet in ‘real estate and investments’.18

Bernard Person zat in een hoekje met zijn vrouw en ambassadeur Scheltema kwam vragen: ‘U zou me een plezier doen bij hen te gaan zitten,’ wat niet nodig was want ik ben met de Persons al bevriend sinds 1957. De enige man die aardig overkwam was Jan van Wieringen. Die veinsde niets.

26 september 1978

Bij het onderzoek in Dallas is komen vast te staan dat de paraplu op de foto's nabij de auto van jfk toebehoorde aan Louie Witt, een verzekeringsagent in Dallas. Na tal van de meest wilde speculaties zoals dat de paraplu werd gebruikt als signaal voor de moordenaars om te gaan paffen, terwijl anderen beweerden dat er mee op jfk was gevuurd, is nu aan alle speculatie een einde gekomen omdat Witt in Washington is komen vertellen dat zijn ‘wapen’ een huis-tuin-en-keukenparaplu was geweest.

De secretaresse van Zbigniew Brzezinski vertelde dat ik een gesprek moest hebben over de Sovjet Unie met Reginald Bartholomew, een man uit Brzezinski's staf. Daar verheug ik me dus op. Ik belde verder met oud-ambassadeur Henry Cabot Lodge, maar die wilde alleen telefonisch een interview geven en daar voelde ik niets voor. De secretaresse van ambassadeur Andrew Young bij de vn antwoordde dat haar baas al verschillende Zweedse journalisten te woord had gestaan. Ik onderstreepte Nederlander te zijn. ‘I do not want to raise your expectations. Do certainly not travel from Holland for an interview,’ aldus Valery Bradley.

Had me zeer verheugd op de ontmoeting met Eric Garber alias Andrew Holleran. We spraken ruim een uur. Hij zag er heel anders uit dan ik me had voorgesteld. We spraken intens, maar eigenlijk leende de ontmoeting zich niet voor een interview of artikel. Hij weigerde een foto te geven.19

Pamela Hollie had in The New York Times een artikel geschreven, voorzien van een foto van ene Rukmini Sukarno een zogenaamde 35-jarige dochter van Bapak, die bezig zou zijn de Christina Onassis van Indonesië te worden. Lad Johnson van de Indonesische Kamer van Koophandel in Wall Street, mijn oude vriend dus, had haar nummer. Zij woonde in Essex House. Toen ik haar belde, begon zij vrijwel meteen met te onderstrepen dat ik niets met Dewi te maken behoorde te hebben, ‘you know where she comes from. She only stayed three months with him.’ Zij kon me pas over een paar dagen ontvangen, want zij moest naar Mexico.

‘She is a liar,’ was het commentaar van Lad. Die juffrouw zal wel een cia-trick zijn, zoals de man die plastische chirurgie onderging om in een film de echte Sukarno te kunnen spelen, die in een orgie met vrouwen werd opgenomen. Intussen staat de onzin open en bloot in ‘de gezaghebbende’ Times.

Probeerde Peter al enkele malen in Madrid te bereiken zonder succes. Belde mevrouw Offereins in Bosch en Duin om te weten hoe het met Keke is. Hij maakt het prima, eet uitstekend. Hij is al ruim 18 jaar.

Lunchte in het restaurant van de vn met Mora Henskens en de Rus Larin. Hij vertelde dat Oostenrijk aanvankelijk een gebouw wilde neerzetten dat de hele Algemene Vergadering van de vn zou kunnen huisvesten. Ik heb altijd gemeend dat de Verenigde Naties niet bij een grootmacht thuis horen. ‘Through us pressure, the project in Vienna was cut in half,’ vertelde hij. Een andere informatie tijdens de lunch was dat toen kranten begonnen te schrijven dat een nieuw te benoemen un Chief of Personel in Genève een kgb-officier was, secretaris-generaal Kurt Waldheim slim genoeg was geweest om op een persconferentie te zeggen dat hij de Amerikanen om bewijsmateriaal had gevraagd. De persoon in kwestie was inmiddels dus benoemd. ‘Of course, there are kgb people among us, but this man went through hell for a couple of weeks,’ aldus Larin. Over Robert Maxwell wist hij te melden dat deze boekverkoper in Moskou ‘rather ruthlessly’ een contract had doorgedrukt. Ik wil eigenlijk met die man niets te maken hebben. Ik ga met de MacMillan uitgevers praten, waar ik door Joe Borkin geïntroduceerd ben.

Jacqueline de Gunzburg had ik enkele jaren niet gezien. Zij vroeg of ik haar ouder vond geworden. Ik antwoordde bevestigend. Later liepen we naar een flat van vrienden waar een nieuw lid van het Congres, Bill Cohen uit Maine, aan de chic van Park Avenue zou worden voorgesteld. Hij had geld nodig.20 Terwijl we gearmd over straat liepen, zei zij in revanche: ‘You have grown smaller. You were so tall. You are getting old too.’

‘Yes, I am,’ zei ik. Jacqueline vergat dat zij er nadrukkelijk bij zei ‘tell me the truth.’ Dat deed ik dus gewoon.

Na de party voor Cohen namen we een taxi naar een feest van een oude Japanse dame, waar ik eigenlijk voornamelijk een gesprek voerde met een happy-go-lucky bankier van Wall Street. Daarna ben ik ervandoor gegaan.



illustratie
William S. Cohen


28 september 1978

Brandde twee kaarsen, een voor Peter en een voor mij, in het vaste hoekje van St. Patricks.

Kocht The Life of the Mind, van Hannah Arendt, Volume i: Thinking.21 ‘In order to find out what truly is, the philosopher must leave the world of appearances among which he is naturally and originally at home - as Parmenides22 did when he was carried upward (...) to arrive at some “truth” behind the appearances.’ Ik kocht meteen een tweede exemplaar voor Peter. Ontmoette Aurelio Peccei in het Hilton Hotel aan Avenue of the America's. Ik geloof niet hem ooit zo vermoeid te hebben gezien. Hij zal me aan Abdel Rahman voorstellen, de man die me bij Anwar Sadat kan krijgen.

Bracht een bezoek aan Jeremiah Kaplan bij MacMillan op introductie van Joe Borkin. Hij lijkt wel geïnteresseerd in de uitgave van een boek met professor Georgii Arbatov, maar wil geen coproductie met Robert Maxwell.

29 september 1978

Trein New York naar New Haven (Yale)

Old memories! Herfstkleuren beginnen langzaam te verschijnen.

Ik belde Ned O'Gorman, directeur van The Children's Storefront om een interview te maken over de kinderen in Harlem. Hij wilde geld. Story had hem duizend gulden betaald en nog

eens vijfduizend gulden voor zijn stichting bijeengebracht. Het blad wilde natuurlijk onderstrepen wat prinses Christina en haar man daar hadden uitgevoerd. Ik lees nu The Children are Dying23 en zal daarna besluiten.

Lunchte in de faculty club van de Yale Law School met professor Eugene Rostow.24 Hij gaf me zijn boek Peace in the Balance, The Future of American Foreign Policy.25 Ik had hem gebeld met hem te willen spreken over mogelijke vragen aan Georgii Arbatov. Hij had keurig op a yellow pad twee vellen vol met ideeën hierover genoteerd. Het voornaamste thema: sovjetdubbelspel bij het voeren van een ontspanningspolitiek. ‘You have to go to fundamentals and ask Arbatov: “What is in your view détente?”’ Nadat hij had onderstreept dat de vs alles in het werk dienden te stellen om zo nauw mogelijke banden met West-Duitsland en Japan te scheppen, vroeg hij eerst om het bandopnameapparaat uit te schakelen. Het Arbatov-project scheen hem belangrijk. Ik vertelde dat ik admiraal Zumwalt bij Arbatov probeerde te krijgen, wat hij nog niet had gehoord maar zeker toejuichte.

Ze zitten beiden in het Committee on The Present Danger in Washington dc. Rostow is chairman of the Executive Committee, Paul Nitze chairman of Policy Studies, Max Kampelman general counsel. In het Executive Committee zitten de mij bekende Richard V. Allen, Rita Hauser, Richard Pipes, Elmo Zumwalt en anderen. Zij gaan er vanuit dat vanwege de toenemende macht van het Kremlin, de gevaren voor Amerika toenemen. ‘Unless decisive steps are taken to alert the nation and to change the course of its policy, our economic and military capacity will become inadequate to assure peace with security (...). The process of Soviet expansion and the worldwide deployment of its military power threaten our interests in the political independence of our friends and allies, their and our fair (?) access to raw materials, the freedom of the seas, and in avoiding a preponderance of adversary power. These interests can be threatened not only by direct attack, but also by envelopment and indirect aggression,’ aldus dit comité. Rostow is duidelijk een der voornaamste promotoren van deze koudeoorloglobby.26

Het was voor mij vreemd zoveel jonge vrouwen op de Yale Campus te zien rondlopen. In mijn tijd (1948-1950) waren er

geen vrouwelijke studenten op Yale. Bij mij komen zij als displaced persons over.

Vanavond heb ik vier uur dermate intens met Tage Domela Nieuwenhuis zitten praten dat de tijd is omgevlogen. We praatten, praatten, praatten. Over Theresa, zijn moeder, zijn grootvader, zijn studie van internationaal recht aan Columbia, zijn toekomst, zijn leven. Ik blijf bij mijn eerste analyse.

30 september 1978

New York

Tage heeft nog steeds het gevoel dat ik hem met een stroom van woorden overdonder, zo als Milan Potuznik dit ook constateerde. Hij is nu pas 24 jaar. Ik zei de indruk te hebben dat hij nog lang niet de echte Tage is, die hij zou moeten zijn. Toen ik zei: ‘Ik denk niet dat je dialoog met Theresa de werkelijke explosie teweeg zal brengen, die je nodig hebt en zou kunnen beleven,’ werd hij geïrriteerd en agressief zelfs. Iets dergelijks gebeurde toch ook met Frank Heckman toen ik over Peggy Crince le Roy sprak.

Tage is een schat. Dat is een kant. Een mean streak, die ik in zijn ogen aflees, is er eveneens. Deze ligt nog steeds aan de oppervlakte. Ik vermoed dat hij in zijn binnenste nog steeds verward is over Theresa. Wat vast staat, is dat ik hem met rust moet laten en hem die zaken op eigen kracht moet laten uitpuzzelen. Ik ben er even zeker van dat ze zeer close zouden kunnen zijn, als hij maar ontspande. Ik heb het gisteravond weer heel sterk gevoeld. Zijn brein opereert vliegensvlug en intelligent. Hij is erg gevoelig en heeft in een aantal richtingen alle mogelijkheden. Ik opperde dat hij na zijn studie in het kantoor van een senator in Washington zou moeten gaan werken. Hij speelt ook met de gedachte opnieuw een jaar naar Moskou terug te gaan. Hij heeft net als ik een genegenheid voor Russen opgevat. We spraken zo intens, het is een hele tijd geleden dat ik een dergelijke ervaring had.

Francine Patterson, de psychologe in Berkeley, is met de 7-jarige Koko op de omslag van National Geographic (oktober) verschenen.27

Koko wordt als de eerste gorilla beschouwd die een ‘language proficiency’ bereikte. Haar vocabulaire bedraagt 375 woorden in gebarentaal. Michael, de uit Zaïre aangevoerde ‘jongeman’, is een gorilla, nu vijf jaar oud. De psychologe voert zelfs intelligentietest op het dier uit. Waar haalt zij het geduld vandaan?

‘Koko at first seemed to prefer men to women,’ schrijft Francine. Dat herinner ik me maar al te goed. Koko nam mijn hand en drukte haar mond erop. Zij wees zelfs op haar achterste. Koko heeft, zoals uit de studie blijkt, nu zelfs een gevoel van ‘self-esteem’ ontwikkeld.

Bezocht Bernard Person en zijn vrouw Roo. Hij is nu 84 jaar. We spraken enkele uren. Zijn pensioen van nrc Handelsblad is 440 dollar per maand, wat ik een absoluut schandaal vind bij de huidige stand van de dollar. Het blad heeft zijn accreditatie ingetrokken, zodat hij zelfs de vn niet meer in kan. Wat laten ‘de keurige heren’ in Rotterdam het toch schandalig afweten. Hoe kan Person zich van hieruit verweren? Ik vroeg hem of hij vond dat zijn leven was omgevlogen. ‘Ja, en ik vind nu,’ zei hij, ‘dat ik te weinig heb gereisd en mijn tijd niet goed genoeg heb gebruikt.’ Het lijkt me afschuwelijk om dat aan het einde van de rit te moeten constateren.

Gisteravond, in de Club Bath op First Avenue pakte een Chinese jongen me gewoon onder mijn handdoek om mijn middel bij mijn pik, nam me mee in een toilet van de club, ging zelf op de bril zitten, begon me te zuigen en trok zichzelf vervolgens af. Heb maar niet gevraagd wat er voor hem zelf in zat. Ben naar de film naar het boek van mijn vriend Richard Price gegaan, Bloodbrothers met die zalige Richard Gere in de rol van Tommy De Coco's 18-jarige zoon Stony.

‘Suddenly,’ aldus de Village Voice28 ‘his Modigliani-like face and sinewy frame are sending moviegoers into ecstasy. Instantly, he is a soaring stock on the movie exchange.’ Ik begrijp waarom. De guy is een seksbom. Ik denk dat hij gay is. Althans hij weet waar gays de mosterd halen. Hij is 28 jaar en werd in Philadelphia geboren als tweede van zes kinderen. Zijn vader was verzekeringsagent. Normale jeugd. Padvinders, middelbare school, University of Massachusetts, twee jaar filosofie, en een cursus aan het Princeton University Playhouse. Veel muziek, piano, gitaar. ‘Begrijpt hij waarom het bioscoop publiek opeens gaga van hem wordt,’ zo vraagt Arthur Bell van de Voice. Hij denkt na en vraagt zich af of mensen iets van zichzelf in hem herkennen. ‘It saddens me that people don't recognize their own magic. They think that somebody else has it all.’ Hij realiseert zich een ‘public figure’ te worden. ‘I want to break away from accepted patterns. I will not perpetuate lies (...). I will not appear in the Johnny Carson show. I know if I did, I had to do something outrageous, like dropping my pants (...).’



illustratie
Ik vond Gere vooral veel subtieler als acteur dan bijvoorbeeld John Travolta, en duizendmaal aantrekkelijker. De scheldwoorden waar Mora Henskens, die mee was, zich aan ergerde, zijn inderdaad niet van de lucht, maar ik zou die jongen op de plaats rust in mijn vingers willen hebben.


1 oktober 1978

Tage Domela Nieuwenhuis zei: ‘Toch ben jij altijd een marginaal journalist gebleven, die niet au sérieux wordt genomen.’ Ik antwoordde: ‘Wat kan mij vandaag of morgen schelen. We zullen zien wat er later gebeurt.’ Hij zei ook: ‘De vs zijn natuurlijk in meer dan een opzicht verrot, maar het is tenminste een opwindend land, waar van alles gebeurt - niet als Moskou.’

Allemaal tot je dienst. Maar het verhaal is nog niet afgelopen. Volgende week om deze tijd heb ik Peter al in mijn armen gesloten. Alex van Maarseveen29 vertelde, hoe een mannelijke gogodanser, een dark beauty, na een twistgesprek met een slagersmes buiten bij een gayclub was doodgestoken. Ik ben bezorgd over Peter tussen die opvliegerige Madrilenen.

Santo Trafficante30 heeft voor het Select Committee on Assasinations in Washington openlijk getuigd dat hij geholpen heeft bij een samenzwering om Fidel Castro om het leven te brengen: ‘I thought I was helping the us Government.’

Ben naar Days of Heaven, een andere film van Richard Gere, geweest. Die jongen is een absolute beauty. Hij zal een prachtige toekomst in de filmindustrie hebben.

Samen met Mora Henskens een paar uur met haar vriend, ad-

vocaat Harry Torczyner, zitten praten. Hij heeft zich kiesbaar gesteld voor een district in New York voor de Republikeinse partij. ‘I will deny I ever said it,’ zei hij tegen ons, ‘but I realize I am far from a Republican.’

Hij wond zich zeer op, omdat een brief van zijn voormalige gouvernante, mejuffrouw Frank uit Amsterdam, door de censuur was opengemaakt. Het had hem veel tijd gekost om er achter te komen dat het Congres in mei 1978 een wet had aangenomen waarbij de posterijen werden gemachtigd om brieven te openen wanneer er ‘a reasonable suspicion’ bestond. Hij noemde het ‘indirecte censuur’.

‘You know what my campaign slogan is,’ vroeg Torczyner ons. ‘Freedom from the press! A private citizen is defenseless against an all powerful profit-making press. Willem, you cannot effectively fight Time unless you have at least 300.000 dollar at your disposal.’

Het deed me goed dat hij, mede na in mijn zaak te zijn gedoken, hier een voornaam punt van heeft gemaakt. Hij was overigens van mening dat terwijl Time en The New York Times zich beroepen op het First Amendment om vrijuit te gaan, zij zelf herhaaldelijk dit grondwetsartikel schenden wanneer het in hun kraam te pas komt. Hij wilde met Pat Russell in Dallas spreken om mijn zaak tegen Time eveneens in zijn verkiezingscampagne ter sprake te kunnen brengen. Hij gaf me een prachtig boek cadeau over de werken van zijn vriend Magritte.31

2 oktober 1978

Fidel Castro heeft volgens Time tien weken voor Dallas gezegd: ‘United States leaders should think that if they are aiding terrorist plans to eliminate Cuban leaders, they themselves will not be safe.’ Het House Select Committee on Assasinations heeft weer eens 79 zittingen gehouden, maar ze zijn geen stap verder gekomen. Gerald Ford heeft getuigd dat voor de Warren Commissie stukken zijn achtergehouden. Al was het maar dat de cia deze staatscommissie alle informatie over pogingen Fidel Castro te laten vermoorden, niet heeft verstrekt. Over staatsterrorisme gesproken! The Christian Science Monitor zegt in een hoofdartikel vanmorgen dat het prettig moet zijn voor Amerikaanse breinen dat alle onderzoekingen geen nieuwe feiten aan het licht hebben gebracht, die op een samenzwering wijzen. Daarom waren de 5 miljoen dollar uitstekend besteed, want nu kon men eindelijk Dallas en de moord op jfk achter zich laten.

Telefoneerde met Peter in Madrid. Zijn musical is nog steeds stilgelegd, vanwege teveel bloot. Dat is in Spanje anno 1978 nog niet haalbaar zoals in Londen of Amsterdam. Hij heeft goede hoop dat ze spoedig met wat veranderingen in het script weer zullen beginnen. ‘Ik dank je voor je lieve brieven,’ zei hij, ‘en ik heb je erg gemist.’ Hij vroeg trouwens direct naar de mogelijke publicatie in Amerika van mijn jfk-boekje. Het ligt nu bij Francis Greenburger, de literaire agent.

Dr. Margaret Mead is te ziek om vrienden te ontvangen. Dat baart me zorgen.

Billy Carter is op een goodwillmissie in Lybië. Hij schijnt nu zijn eigen bier te hebben en aan de man te brengen: ‘Billy’ met zijn handtekening, brewed and packed by Cold Spring Brewing Company, Minnesota.

Jack Anderson, de journalist, heeft al zijn notities, geschriften en documentatie aan de Brigham Young University van de Mormonen in Provo, Utah geschonken. Ik herinner me goed daar ook eens een lezing te hebben gegeven. Ik wil iets dergelijks doen later, maar dan aan de Koninklijke Bibliotheek.

3 oktober 1978

Ik verlang naar Peter. Belde hem opnieuw. ‘Kreeg net drie lieve brieven van je,’ zei hij. Ik stelde hem voor mee naar Amsterdam te gaan zolang de show is gesloten, want volgende week reis ik via Madrid terug. Hij zei dat hij veel alleen was en dit prettig te vinden.

John Paisley, de man die hoofd was van de Soviet Electronics Branch van de cia terwijl Lee Harvey Oswald in Minsk was, is met een kogelgat in zijn hoofd ergens langs de kust gevonden. Een soort Donald Donaldson-affaire?

Candy Jones vroeg me in haar radioprogramma op te treden. We zouden spreken over us-sovjetbetrekkingen. Ik werd onverwacht in de show geconfronteerd met een joodse activist, Jerry Strober, die een boek zou hebben geschreven: American Jews: community in crisis. Candy zei me nota bene verder niets van de man te weten. Zij zag er blijkbaar brood in een relletje te krijgen. Tegen het einde van de uitzending besloot ik in te grijpen. Ik maakte onomstotelijk duidelijk me gegrepen te voelen: ‘I feel tricked to be here.’

‘You don't mean that,’ aldus een verschrikte Jones.

‘Of course I mean it. I was invited by you to talk about Soviet American relations and all I heard during this program is nonsense about Soviet jews and dissidents.’ Daarop begon Strober een shouting match. Ik viel hem aan en zei gewoon dat zelfs Miss

Jones niet wist wie hij vertegenwoordigde. Hij was freelance journalist, zo verdedigde hij zich.

‘Yes, many of those are working for the cia as was proven extensively lately.’

‘Yes, and you work for the kgb and are anti-Semitic,’ brulde de man.

Candy Jones wist niet meer wat te doen. Het zwarte meisje in de control room bleef naar me glimlachen, zij had kennelijk lol. Er werd ook druk getelefoneerd door allerlei mensen met nog meer onzin.

4 oktober 1978

Dagelijks valt me op hoe in The Wall Street Journal lange lijsten orders van Defensie voor de Amerikaanse oorlogsindustrie worden gepubliceerd. Dit land is een grote Krupp-fabriek, maar dat schijnt geen hond te merken. De afloop kan niet anders dan rampzalig zijn. Dat hebben we bij nazi-Duitsland gezien.

Legde contact tussen Tony Staffieri van Gallery en Harry Torczyner. Het komt de advocaat uitstekend uit een geroutineerde perschef en pr-man te hebben. Tony is hin van Harry, zegt hij me.

Mijn Indonesische vriend en architect Hashram Zainuddhin werkt aan een nieuw hoofdkantoor voor Philip Morris. In Egypte kregen ze opdracht een soort Camp David voor Anwar Sadat te bouwen. Hashram was in Indonesië geweest en vertelde dat mijn vriend Harisanto, eveneens architect, enige tijd huisarrest had gekregen omdat diende te worden uitgezocht of zijn zwager, generaal Ashari, nu ambassadeur in Washington, wellicht contracten van de regering aan hem had toegespeeld. Hashram dacht niet dat Guntur Sukarno geschikt was een rede te houden in Havana. De kinderen van de oud-president schrijven allemaal nogal flimsy boeken. Guntur beschrijft bijvoorbeeld in 1961 een diner van zijn vader op het Witte Huis te hebben bijgewoond waarbij het gesprek onder meer ging over de levering van raketten aan Indonesië. Guntur deed iets onhandigs en zijn kotelet belandde op het damast tafellaken in de richting van president Kennedy. Bung Karno moet gezegd hebben: ‘Die biefstuk lijkt reeds raketeigenschappen te hebben.’

Een boekwinkel is als een kudde mensen, je pikt ‘een gezicht’. Ik zie een titel: The black image in the white mind. Er is zoveel te lezen, waar te beginnen. Wat me ergert is om 5,10 dollar aan een taxi te betalen als ik Literary Reminiscences van Ivan Turgenev voor 3,13 dollar had kunnen kopen.

Washington dc

Wat zou het heerlijk zijn geweest hier met Peter te zijn. Ik bedenk me dat ik voor hem moet zorgen, zoals mam dit voor mij deed; dat wil zeggen: hem middelen nalaten als reserve.

Ik logeer bij Barbara Applegate.

5 oktober 1978

‘Man is a far more advanced species than the crocodile, but all the same, he would be ill advised to rely on this while swimming in the river Ganges....’ - Professor Hugh Seton-Watson. Indira Gandhi heeft bekend gemaakt dat zij zich in Karnataka beschikbaar zal stellen bij verkiezingen voor een zetel in het parlement. Het is duidelijk dat zij terugkeert.

Om 10.00 uur woonde ik een persconferentie in de Cosmos Club bij waar The Committee for the Present Danger een aantal meningen verkondigde. Eugene Rostow en Paul Nitze zijn kennelijk driving forces in deze organisatie. Ik sprak na afloop met Nitze apart. Nam de hele zaak op de band op. Er waren opvallend veel journalisten, zoals Marvin Kalb en mijn oude vriend Joe Kraft. Toen Nitze zich liet ontvallen dat wanneer men serieuze bedoelingen had men SALT ii, hij dit zeer nauwkeurig onder de loep zou nemen, sprong Kraft er bovenop.

Wilde Nitze dan zeggen dat Jimmy Carter, Cyrus Vance en wapenonderhandelaar Paul Warnke niet serieus waren?

Nitze antwoordde glashard dat hij Warnke geen serieuze onderhandelaar vond. Kraft liet het er verder bij zitten. Ik weet dus dat Georgii Arbatov de heer Warnke juist een geschikte onderhandelaar vindt, maar misschien juist daarom zijn Rostow, Nitze en dit comité tegen de man. Bij alles wat ik uit deze hoek beluister, wordt er vanuit gegaan dat de ussr de drang zou bezitten het Westen te willen vernietigen. Die beschuldiging is een verzinsel. Die drang is volgens mijn overtuiging in Moskou niet aanwezig. Er wordt in Washington ook niet echt naar Moskou geluisterd.

Jan van Wieringen van de Volkskrant was ook aanwezig, zoals ik erbij hem op had aangedrongen tenminste te komen luisteren ook al passen deze mensen niet in de formule van zijn krant. Na afloop ging ik mee naar zijn huis. Hij is duidelijk homoseksueel maar ik voel me aangenaam, zelfs warm bij hem en ik vind hem aardig.

Ken Klein van het Select Committee on Assassination was bereid toe te geven dat de zaak Donald Donaldson, alias Dimitri Dimitrov en Jim Adams, inderdaad door zijn medewerkers nader was onderzocht. De zaak George de Mohrenschildt was

niet meer ter sprake gekomen maar zou wel in het uiteindelijke rapport van de commissie worden verwerkt.

‘To live, means to be a long time sick.’ - Socrates

6 oktober 1978

Ontbijt in het Hilton. Ik zeg het steeds opnieuw: de Russen zouden eens de bedrijvigheid in een hotel als dit moeten zien 's ochtends om 07.00 uur. In een kapitalistische samenleving weten ze wat werken is.

Ben erg blij een dag langer te zijn gebleven om Reginald Bartholomew van de National Security Council, belast met sovjetzaken, te ontmoeten. Zijn bureau op nr. 368 in het Executive building van het Witte Huis was ruim, met balkondeuren en een uitzicht op de passage naar het Witte Huis zelf. Een slimme man, zijn benen voortdurend op tafel, zoals Yanks dit kunnen doen, goedkoop kostuum en iemand die soms enige tijd nam om na te denken voor hij antwoord gaf. Kennelijk nog jong, aantrekkelijke mond, aardig. Ik vertelde over mijn voorgenomen project met Georgi Arbatov en vroeg welke aspecten hij als belangrijk beschouwde om in mijn vragen aan de Rus aan bod te laten komen. Soms kon je zien, door lichtjes in zijn ogen, dat hij tevreden was met een eigen vondst op mijn pogingen via vragen een ook voor de Amerikanen interessant boek te kunnen schrijven. Hij vond ook dat ik zeker met Marshall Shulman zou moeten spreken.

Ik vertelde hem van mijn bemiddeling om admiraal Zumwalt in Moskou te krijgen. Voelde me buitengewoon op mijn gemak. Maakte zeven pagina's aantekeningen en zegde toe het gesprek als off the record te zullen beschouwen.32

Ik haastte me naar dr. Leon, en diens vrouw Shirley Zussman, sekstherapeuten waar ik het nodige over gelezen had. The New York Times33 had een halve pagina gewijd aan een afname van seks over de hele linie, vooral onder jongeren. Dr. Shirley Zussman werd in de Times geciteerd in haar hoedanigheid van vicevoorzitster van de American Association of Sex Educators, Counselors and Therapists. Zij vertelde dat minstens vijftig procent van de patiënten met seksproblemen ‘a lack of desire’ hadden opgegeven als oorzaak. ‘Older people have always reported low interest for cultural, psychological and sometimes physical reasons. But now we are seeing more and more of this among young people, males and females in their late 20's and early 30's,’ aldus dr. Shirley Zussman.

Ik voerde een gesprek met beide Zussmans en nam het op de band op.

New York

Had een plezierige ontmoeting met Tage Domela Nieuwenhuis. We gingen eerst een hele serie shops af om Wrangler boots voor hem te vinden. Uiteindelijk slaagden we. De prijs: 88 dollar. Ik droeg 28 dollar bij om de kosten te helpen drukken. ‘Dat is lief,’ zei hij. Daarna gingen we naar mijn lievelingsrestaurantje met de binnentuin in The Village, waar ik ooit met Peter was (en kolonel Sriamin van de Bandungse kininefabriek). We spraken over zijn toekomst. Hij zou voor de nrc willen schrijven als juridisch medewerker. Natuurlijk belandden we ook op love, friendship, marriage en gay. Hij is het met Peter eens dat in een fysiek contact wel degelijk een groeiende liefde verborgen kan liggen. Ik geloof er niets van, misschien wel door het aspect van fysieke bevrediging. Opnieuw waren Tage en ik heel close. Later liepen we een boekwinkeltje binnen. Ik gaf hem Letters to a young poet van Rilke.

Ik nam een taxi naar de Club. Toen ik tegen de chauffeur zei: tussen de eerste en tweede avenue, antwoordde hij: ‘Vroeger ging ik ook altijd naar dat bath house, maar nu ga ik naar St. Marks.’ Hij dacht vervolgens dat ik eerder met hem had gereden en besloot met: ‘Ik heb je in de Tom Snyder show gezien.’ Zelfs in Manhattan gebeurt dit.

Ik had seks met een beautiful, young, tall and white male. Zoals ze hier allemaal paraderen met de meest perfecte lichamen die je ooit ziet, het is soms onvoorstelbaar. Het was erg vol. Vrouwen zouden hier heel wat hapjes van hun gading zien, maar niet in hun vingers krijgen. Ben in gedachten al terug bij Peter.

7 oktober 1978

Brandde twee kaarsen in St. Patricks. Eindelijk een moment rust om in mezelf te keren.

Harry Torczyner had cbs-televisie gebeld en gezegd: ‘You people are like whores who only make love with programs that pay you. But for a political debate of political opponents in an election campaign you make no air-time available. This has nothing to do with freedom of speech or freedom of the press.’ Hij vond het niet juist dat ik Candy Jones in het programma zelf had aangevallen. ‘You impaired her job, her bread and butter. Americans don't give a damn about their honor. Call them skunks or hustlers, but never do something that will cost them money.’

I couldn't care less. I was tricked and she deserved what I did. Ik had een nachtmerrie over mijn hondje Keke. Het beestje werd sneeuwwit en paars, alsof hij dood ging. Dat zijn de aurakleuren waar Gerard Croiset over spreekt. Zag ze nooit tevoren. Lees Love Letters verzameld door Antonia Fraser.34 In 1824 schreef Stendhal aan Madame Curial: ‘For pity's sake let me know by letter the exact moments when I shall find you alone.’ Het bewijst maar weer dat verliefd zijn een ziekte is als de mazelen. Voor iemand als Stendhal, die zoveel prachtigs heeft geschreven, die in een moment van dolgedraaid zijn zoiets kinderlijks op papier zet, is het haast niet te geloven: ‘For pity's sake....’

‘My own dear boy,’ schreef Oscar Wilde aan Lord Alfred Douglas, ‘your sonnet is quite lovely and it is a marvel that those red roseleaf lips of yours should be made no less for music of song than for the madness of kissing....’ Hoe krijg je de onzin bij elkaar. Dat was 1891. Ik zie me al zoiets aan Peter schrijven. Hij zou aan zijn voorhoofd tikken.

Aardig is een opmerking van Robert Schumann tegen Clara Wieck: ‘One would think that no one man's heart and brain could stand all the things that are crowded into one day.’

Franz Liszt schrijft ook al (aan Marie d'Agoult) in 1834: ‘My God, my God, never force us apart, take pity on us!’ Wat hebben die mensen? Bestaan er geen normale liefdesbrieven?

Napoleon Bonaparte (zelfs) aan Josephine de Beauharnais in 1795: ‘Your portrait and the intoxicating evening which we spent yesterday have left my senses in turmoil. Sweet, incomparable Josephine, what a strange effect you have on my heart!’ Hij zal brain bedoelen. In 1796 vraagt hij haar ‘neither eternal love, nor fidelity, but simply (...) truth, unlimited honesty’. Dat kan niet, want onbegrensde eerlijkheid is niet des mensen. Schreef Erik Erikson maar eens een psychohistorie over Napoleon, of Hitler.

Mozart is anders. Hij schreef Constanze Weber in 1782: ‘You realise now how much I love you. I do not fly into a passion as you do. I think, I reflect and I feel.’

New York-Madrid, twa

A Writer's Journal van H.D. Thoreau. Prachtige gedachten.

‘Bravery comes from further than the sources of fear.’

‘I cannot see the bottom of the sky, because I cannot see the bottom of myself.’

‘My Journal is that of me which would else spill over and run to waste (...). I must not live for it, but in it for the gods.’

‘The way to compare men is to compare their respective ideals. The actual man is too complex to deal with’

‘Our thoughts are the epochs of our life: all else is but as a journal of the winds that blew while we were here.’ - H.D. Thoreau


Vorige Volgende

Over het gehele werk

datums


Over dit hoofdstuk/artikel

landen


datums