Memoires 1966-1967

[p. 165]

New York

6 november 1966

De immigratie verliep gisteren vlotjes. Santo en Loet kwamen me afhalen. Ik voelde me zeer verwend. We dineerden allemaal bij Santo, die duizend-en-een vragen over Indonesië stelde. Ik had mijn armen om Loet willen sluiten. Hij bleef later in mijn flat napraten.

Later kwam Richard Thieuliette naar Kew Gardens. Ik liep hem in het metrostation tegemoet. Hij vloog me om mijn hals. Hij zag er zalig uit. Zijn haar zat wild. We zoenden elkaar. De lijnen in zijn gezicht schenen dieper. Hij werkte bij de fotograaf Bert Stern. Hij moest naar Canada uitwijken, omdat zijn visum was verlopen. Hij wilde tegen iedere prijs in Amerika blijven. Zijn affaire met Garrett liep op een eindje. Hij rookte nog steeds non-stop Gaulloises. Toen ik later alleen naar mijn flat terugliep, voelde ik me diep gelukkig.

7 november 1966

Vlieg van Newark naar Altoona, Pennsylvania om een lezing te geven aan het Mount Aloysius Junior College, een school met 450 meisjes. Niemand kon antwoord geven op de vraag hoeveel inwoners Mexico had, laat staan Indonesië. Van Latijns-Amerika weten deze studenten helemaal niets. Depressing experience.

De zuster die de bibliotheek leidde, vertelde, dat de vorige spreker een priester was geweest, die had benadrukt dat de oorlog in Vietnam kon worden gewonnen: ‘If we only bomb the right targets.’ Geen wonder dat de jeugd er geen kop of staart aan kan vinden.

Jim (26), die me in de Cadillac van de sister superior had afgehaald en terugbracht, zei dat hij drie kinderen had. Zijn hobby's waren geweren en jagen en daarnaast motorfietsen. Of hij meer kinderen wilde hebben?

‘Yes, certainly, but it has to wait, because I want first a new British motorcycle...’

[p. 166]

8 november 1966

Pittsburgh, ymca

Ik droomde dat de telefoon ging. Het was broer Theo, die waarschuwde dat er bommen vielen en prompt brak de hel los boven Soesterberg. Precies als in de Tweede Wereldoorlog. Maar het huis had geen schuilkelder.

Dacht de afgelopen dagen veel aan mijn ouders.

Gaf een lezing voor de Woman's Club van Ben Avon. Werd afgehaald in de Pittsburgh Hilton voor een lunch in de Shannopin Country Club van Ben Avon Heights. De hele affaire leverde l00 dollar op tegen een zogenaamde confidential price waar Bob Keedick, mijn nieuwe manager, blijkbaar mee werkte.

Majoor Guy Meloy uit Texas wandelde 's middags ten noorden van Saigon door de jungle toen de Vietcong aanviel. Uiteindelijk werden er 7.000 Amerikaanse infanteristen ingezet bij de knokpartij die volgde. Precies als de Duitse oorlogscommuniqués in de Tweede Wereldoorlog werd bekendgemaakt dat er 423 Vietcongdoden waren geteld, terwijl de Amerikaanse verliezen ‘licht’ waren. Geen cijfers. McNamara raaskalde over een FB-111 bommenwerper, die ‘five times the nuclear punch and twice the range’ van wat tot dusverre werd gebruikt zal bezitten.¹¹⁸ Een dag later hebben Harvardstudenten zich voor de auto geworpen waarin McNamara zat, om hem te dwingen met hen in debat te gaan over de oorlog in Vietnam. Hij had een lezing gegeven op het John F. Kennedy Institute of Politics. Die voorstelling liep op een fiasco uit. De minister van Defensie werd dermate uitgefloten, dat hij door tunnels en achterdeuren moest vluchten. McNamara schreeuwde door de microfoon: ‘Toen ik in Berkeley studeerde was ik hoffelijker en taaier dan jullie zijn en ook nu ben ik taaier dan jullie.’ Typisch voor deze man. In de vs gaat het altijd om machotaaiheid, dat ze blijkbaar van de cowboys uit de vorige eeuw hebben geërfd. Vandaag biedt de Harvardleiding de minister excuses aan. De befaamde generation gap.

Loet wachtte me bij terugkeer in New York in de twa-terminal op. Ik ken de waarde van zijn aanwezigheid maar al te goed. We aten samen ergens.

118 The New York Times, William Beecher.

9 november 1966

Ik ging met Loet Manhattan in. We brandden kaarsen in St. Patricks. We lunchten met Harisanto in de vn. Ik beschouwde het als intense verwennerij om met Loet en Santo samen te kunnen zijn.

[p. 167]

Jonathan schreef: ‘Things go well with me, perhaps an exemplification of the banal middle. I am involved with what I am doing, though whether it is only a consolation or rather a substantial gain, I don't know. Each day I must confront the liar in myself, and each day I marvel at the farce of its influence - like some toxious viper imperceptible until it has gained predominance.’ Een brief als deze kan lijfelijke aanwezigheid vervangen.

Het Pentagon, de idioten, kondigden aan dat er misschien 500.000 soldaten in 1967 in Vietnam zullen strijden. Bungkarno heeft zo gelijk, toen hij me in de paleistuin vertelde dat de Amerikanen de oorlog nooit zouden winnen en hoe vurig hij er tegen was.

De Telegraaf heeft meer dan een week nodig gehad om met een hoofdartikel te komen over de uitnodiging van Bungkarno aan Beatrix en Claus. Ze stelden het voor, alsof die invitatie was gedaan om een tegenbezoek van Sukarno aan Nederland te kunnen forceren. Nasution zou voor de mprs gezinspeeld hebben op de mogelijkheid Sukarno, net als Subandrio, voor een rechtbank te brengen. Suharto zou echter van mening zijn, dat dit een daad in strijd met de waardigheid van het Indonesische volk zou zijn. Daarom bleef de uitnodiging van Sukarno voor de Nederlandse regering: ‘Een moeilijke en delicate zaak, hoe te reageren.’ Onzin. De prins en prinses moeten gewoon gaan. Alles wat er omheen werd gebouwd was uit de duim gezogen, want om die uitnodiging in het tv-interview in te bouwen was mijn idee en van niemand anders. Punt.

N.Y.C. - Detroit, American Airlines

Loet bracht me naar Gate 6. Hij gaat nu toch naar een vliegschool om zijn pilotendiploma alsnog te halen. ‘Wat ik doe is eigenlijk onverantwoord,’ zei hij. Het huilen stond hem nader dan het lachen, want hij kon het nauwelijks financieren, ondanks enige hulp van zijn ouders. Ik schreef nog gauw een cheque uit van 40 dollar, waardoor ik zelf nog maar 70 dollar op de bank had. Bij het afscheid nemen had ik hem wel willen omhelzen en kussen, maar dan zou ik hem teveel in verlegenheid hebben gebracht.

Deze laatste paar dagen, meestal alleen met hem, waren voor mij hoogtepunten in mijn leven. Ze maken het gemakkelijker op een dag te sterven, wetende dezer dagen te hebben beleefd. Ik vraag me wel eens af hoe het geweest zou zijn als hij niet was getrouwd om een gezin te stichten, en wij hartsvrienden zouden zijn geweest?

[p. 168]

22:30 uur ymca, Detroit, Room 845

I pray for Loet, to have courage and start tomorrow's new adventure at the flying school in Reno, Nevada.

11 november 1966

Ik gaf twee lezingen in Birmingham, Michigan, in de Town Hall. Tweemaal voor l.500 dames. Er waren veel (schriftelijk) vragen zoals: ‘What does Sukarno do on Saturday and Sunday?’ ‘Is Sukarno's favourite wife as influential in politics as has been reported?’ ‘In Time we read, General Suharto will be arrested and executed. Any comments?’ of ‘Is the pill the answer to overpopulation?’ Honorarium: 650 dollar.

Eugene Black is in Jakarta en ontmoette Suharto, Malik en de sultan. Hij verzekert Indonesië van financiële steun. Sukarno, Subandrio, Chaerul Saleh en Zairin Zain hebben steeds het Amerikaanse dollarimperialisme bestreden, omdat zij die, zogenaamde, westerse hulp zagen als een poging Indonesië in het westerse blok te trekken. Koos Scholtens en Van Konijnenburg probeerden in 1961 Indonesië gunstig te stemmen tegenover de Wereldbank en de toevoer van dollars naar Jakarta. Maar Chaerul Saleh botste met de Amerikaanse financiers. Suharto, Malik en de sultan halen ze echter met open armen binnen. Ze verzuipen straks in Indonesië in westers geld met alle gevolgen van dien. Intussen had Bungkarno weer een prima rede gehouden bij de installatie van l.700 officieren en aangedrongen op samenwerking met landen als Japan, Thailand, Australië, Joegoslavië en de Verenigde Arabische Republiek. Hij noemde wijselijk China maar even niet, om het leger niet woedend te maken. De New York Times voegde eraan toe dat waarnemers ‘a partial reemergence of Sukarno in recent weeks, as an acceptance on the part of Indonesia's new rulers of his importance as a national unifying force,’ hadden geconstateerd. Dat is dus ook mijn analyse.

Het Amerikaanse Hoge Gerechtshof gaat een beslissing nemen of het in strijd met de wet zal zijn om homoseksuelen, van buitenlandse oorsprong, die in de vs wonen het land uit te zetten: ‘omdat zij een psychopathische persoonlijkheid hebben.’ Het gaat in dit geval om een Canadees, Michael Houtilier (33), die naar de vs is geëmigreerd en in Manhattan woont. Dit is 1966.

12 november 1966

In de Village liep een licht gekleurde neger achter me aan, een beetje te vrouwelijk. Hij vroeg me mee naar zijn flat aan 12^th Street. We hadden seks. Hij was nogal behaard. Hij wilde tele-

[p. 169]

foonnummers uitwisselen, maar dat wilde ik niet. Dat was niet aardig, maar ik voelde het zo. Even later zag ik drie studenten op een hoek staan, Peter, John en Barbara. John was een beauty. Ik dacht dat hij achttien jaar zou zijn, maar hij bleek net twintig te zijn geworden. Hij leek nog erg jong. Hij was tweedejaars student journalistiek op een College bij Pittsburgh. Ze hadden een vliegtuig naar New York genomen en twee kamers in het Satler Hilton genomen. Peter zou bij Barbara slapen als John iemand zou tegenkomen. Ik beloofde naar zijn kamer te komen, nummer 340. Tegen kwart voor een vond ik hem in bed, op mij wachtend. De jongen hunkerde naar passie, seks en kroelen. Hij zei steeds een scotch nodig te hebben. We gleden geleidelijk naar een 69 toe. Ik voelde me eigenlijk schuldig. Ik staarde steeds weer in zijn ogen. Hij was nog zo jong, de oudste van vijf kinderen. Ik dacht ook voortdurend, als het mijn kind was.

Loet belde uit Reno op. Hij woont op de vliegschool in een kamer met drie andere studenten. Hij leek in full swing.

Ik lees Reporting Southeast Asia van Dennis Warner.¹¹⁹ Er zijn interessante hoofdstukken bij, vooral over Indonesië. Met ook allerlei informatie die ik niet kende. Toch is het over de hele linie partijdig. Hij is niet in staat zich los te maken van anti-Sukarnisme, terwijl je kunt aannemen dat hij niets van Sukarno weet of begrijpt. Hij beschrijft de coup van 1965 natuurlijk als een rechtse beweging. Het nasakom-concept van Bungkarno is: ‘The kernel of xenophobic nationalism,’ wat natuurlijk onzin is. Warner rapporteert zonder blikken of blozen complete kletskoek. Bijvoorbeeld: Bapaks oudste zoon Guntur, zou het portret van zijn vader in blinde haat en woede vertrapt hebben, terwijl D.N. Aidit, die bij hem was, er ook nog eens op stampvoette. Je vraagt je dan wel af wat je van de rest van zijn verhaal moet geloven. Hij stelt het voor alsof de coup van het leger uit verontwaardiging jegens corruptie is voortgekomen. Dan zullen we eens zien hoe generaal Ibnu Sutowo verder met Verolme denkt te kunnen marchanderen. Die zaak moet ik nog aan het rollen brengen.

Santo regelde een ontmoeting, in zijn flat, tussen mij en vijf leden van de Indonesische studentenorganisatie in de vs. De confrontatie begon om 14:30 uur en eindigde om 19:00 uur. Het was schokkend om te zien hoe weinig Indonesiërs hier van de toestand thuis weten of begrijpen. Hoe kon het ook anders bij de constante misinformatie in de Amerikaanse pers? Twee

119 Dennis Warner, Reporting Southeast Asia, Angus and Robertson, London, 1966.

[p. 170]

kami-studenten waren geld wezen inzamelen en propaganda komen maken. Niemand vroeg hen wie hun reis had gefinancierd.

Mij werden vragen gesteld als: ‘Will Sukarno be able to tolerate the success of Nasution and Suharto?’

‘Who tried to make it look as if Irian Barat was his victory? Subandrio? Did Bungkarno threw him out?’ antwoordde ik, maar dacht eigenlijk, had Sukarno die man er maar uit gegooid. Santo begreep mijn inzichten trouwens precies, dat voelde ik. Hij zei: ‘Jouw analyse loopt van tijd tot tijd zo parallel aan die van Ruslan Abdulgani, dat ik er goose-pimpels van kreeg.’ Ruslan had namelijk ook lezingen voor de Indonesische studenten in New York gegeven. Abdulgani is tegenwoordig permanent vertegenwoordiger van Indonesië bij de vn, maar zowel de consul-generaal Suhardiman, als Sjahrif Kamil werken hem nu al tegen.

Barbara Applegate is van W. Colston Leigh overgestapt naar R. Keedick Lecture Bureau. We zijn dus weer bij elkaar.

Rachmaninoff speelt zelf zijn Tweede pianoconcert op wqxr. Ik luister noot voor noot. An amazing recording.

‘Pleiku, South Vietnam, November 12 - The young soldier's eyes were glazed and his body rigid. Agony showed in every line of his face. A few days ago, he was alert and healthy. They had brought him in from the jungles, desperately sick. His condition worsened steadily. They had tried earlier, to fly him out for expert care. But this is the tail end of the monsoons and there was no getting through. So they had brought him back. Tomorrow, or when the rains lift, they'll try again. No bullet did this. No bomb. No mine. A mosquito did.’¹²⁰

De discussie over de moord op jfk in Dallas duurt voort. Mark Lane heeft Rush to Judgement geschreven, waarvan er in één week meer dan 100.000 exemplaren werden verkocht. Er wordt nog steeds op televisie over het befaamde Warren Report gedebatteerd. In België heeft journalist Jean Francis (42) een toneelstuk over de kwestie geschreven, dat in Théatre Royal du Parc wordt opgevoerd. Ik ontving de afgelopen dagen ook weer een cri-de-coeur-pamflet van moeder Marguerite Oswald. Er deugt natuurlijk ook niets van. Wat het alarmerendst blijft is dat je een land van 200 miljoen mensen zo gemakkelijk iets wijs kan maken, terwijl een kind op zijn vingers kan natellen dat het niet klopt.

120 Kinine en malaria zijn nauw met mijn familie verbonden: grootvader stichtte de Maarsense Kinine fabriek.

[p. 171]

De New York Times melde het neerschieten van vijf Amerikaanse vliegtuigen boven Vietnam.

13 november 1966

Ik bezocht Richard in het appartement van een vriendin van hem. Het was een bende. Hij was bezig een kat en een hond die vrolijk op de vloer pieste, te voeden. Hij had het arme dier natuurlijk in geen uren uitgelaten. Richard zag er ongelooflijk ongeschoren en vies uit. Hij sloeg het hondje dat over zijn hele lichaam trilde van angst. Ik werd woedend. Ik nam het dier meteen mee naar buiten. Het plaste opnieuw en draaide een gigantische hoop. Toch omarmden we elkaar later. We gingen met Santo naar de film A man and a woman, die Richard al tweemaal had gezien. Hij heeft absoluut een filmtik.

14 november 1966

Jan Cremer vertelde dat hij een nieuw boek van 450 pagina's gereed had. Hans Sleutelaar was er mee naar Amsterdam gevlogen.

De kami-idioten willen nu mevrouw Hartini Sukarno voor het gerecht slepen. Ze worden steeds gekker.

Het schijnt dat de cia-kloon en medewerker van Nasution, Ujeng Suwargana weer in Washington rondhangt. Ik schrijf kolonel Sutikno in Jakarta een brief of hij soms weet wat die man hier nu weer uitspookt.

Eastern Airlines, flight 103 naar Atlanta

Santo belde dat Ujeng Suwargana een lezing zou geven aan de Yale University in een Southeast Asia program. Altijd zijn de verkeerde mensen aan het woord. Ik zou hem bijvoorbeeld graag de vraag willen stellen waarom hij mij, in 1961, voorspelde dat generaal Nasution de macht zou overnemen. Ik moet niet spreken van ‘verkeerde mensen’, maar van ‘oneerlijke geschiedvervalsers’.

Het was prachtig weer: zonneschijn en een heldere hemel.

Santo vertelde dat zijn vader, vanuit Semarang, uitvoerige instructies had gegeven over wat Marguerita tijdens haar zwangerschap wel en niet moest doen. Hij vond trouwens dat hun kat Butcher, een heilzaam effect op zijn vrouw had gehad, wat betreft het leren verzorgen. Zijn vader had ook geschreven hoe vier negatieve factoren het karakter van een man kunnen beïnvloeden en wat hij kon doen om die negativiteit te bestrijden. Ik denk zo dikwijls aan mijn vader. Ik zie hem dan dood op mijn bed in mijn kamer in Huis ter Heide liggen. Ik probeer

[p. 172]

hem dan in mijn bewustzijn terug te brengen, zoals hij was, keek en sprak, bijvoorbeeld tijdens het avondeten, of wanneer hij aan zijn bureau zat. Ik mis hem en maak me zorgen om mam, die nu zo alleen is.

Atlanta, Georgia

Het vliegveld stroomde over van kanonnenvoer. Vooral met parachutisten die naar Vietnam werden gezonden. Ik zat naast een eerste paraluitenant, met vier armbanden om zijn pols, die hij in India of Pakistan had gekocht. Hij had de uitstraling van een vrouw.

15 november 1966

Gadsden, Alabama

Ik droomde dat ik seks had met een kerel.

Gaf een lezing voor de Woman's Club voor 350 dollar.

Suwito Kusumowidagdo volgde oom Lambertus Palar op als Indonesische ambassadeur in Washington. Ook niet zo'n frisse mijnheer, gezien hetgeen ik zoal met hem te maken heb gehad. Ambassaderaad Wiarto heeft namens ambassadeur Sudjarwo Tjondronegoro in Den Haag gereageerd op het hoofdartikel van 9 november in De Telegraaf. In een brief aan het blad stelt hij: ‘Wij voelen ons genoodzaakt u er aan te herinneren, dat het de Nederlandse journalist Willem Oltmans was, die in eerste instantie de uitnodiging van president Sukarno aan kroonprinses Beatrix en prins Claus wereldkundig heeft gemaakt. Dit gebeurde tweemaal via een tv-uitzending.’ Verderop schrijft Wiarto dat deze mededelingen werden gedaan voor bekend werd dat de prinses in verwachting was. Hij ontkende dus dat het de Indonesiërs waren geweest die grote bekendheid aan het bericht hadden gegeven, maar dat ik tweemaal in beeld was gekomen met dit nieuws. ‘Uw aantijging dat er inbreuk is gemaakt op internationale gebruiken van Indonesische zijde raakt dus kant noch wal.’ Ook ontkende Wiarto dat generaal Nasution zou hebben gezegd dat Bungkarno voor een rechtbank zou moeten verschijnen.¹²¹

121 Ober A. van Driel van het Americain stuurde me dit knipsel toe in New York. Gedateerd 15 november 1966

16 november 1966

Milwaukee, Wisconsin ymca room 706

Lezing voor de Milwaukee College Endowment Association. Ik sprak uitvoerig over Indonesië - als gewoonlijk - ook al hadden ze nauwelijks benul waar het ligt.

[p. 173]

De regering van meneer Suharto heeft nu alle particulieren, bibliotheken en universiteiten verboden communistische literatuur in bezit te hebben. In Sumatra verbrandden studenten met veel kabaal in beslag genomen materiaal. Associated Press melde vanuit Jakarta, dat opnieuw vier generaals en andere zogenaamd pro-communistische officieren waren gearresteerd. Donald Kirk schreef een omslagverhaal over het proces Subandrio in The New Leader.¹²² Kirk signaleerde terecht dat de Armed Forces van Indonesië bezig zijn van het land een militaire dictatuur te maken. ‘The folly of the Subanbrio trial, was that the military authorities - it may be assumed, that General Suharto himself approved the verdict in advance - apparently thought they did not really need “proof” to convict Subandrio,’ aldus Kirk. Ik herinnerde me maar al te goed hoe kolonel Sutikno, mij, bloeddorstig en vol haat over Banbrio had geschreven en gesproken. Subandrio was inderdaad een rotte appel in Bungkarno's regeringsapparaat, maar wat die zogenaamde militaire rechters presteerden was van a tot z een aanfluiting.

Trouwens, Murray Fisher van Playboy was nu toch geïnteresseerd in een interview met Bungkarno. In januari en juni zullen ze interviews publiceren met respectievelijk Fidel Castro en Juan Peron.

Vanavond sprak ik in Norwalk, Connecticut voor het Community College. Enkele studenten reden me terug naar Kew Gardens.

122 Nummer van 7 november, 1966.

17 november 1966

Lieve brief van mam. Theo had alle kranten die zij, op mijn verzoek, voor me bewaarde weggegooid. Hij vraagt zoiets niet eerst. Nu heb ik niets. Hij is altijd eigengereid geweest. Vervelend.

De moeder van Lee Harvey Oswald schrijft: ‘How I envy you! Lecture tours et cetera. Oh, if I only could have that opportunity, I could split this case (Oswald shooting jfk) wide open. I am in the best of health and still working hard. Matter of fact, I should be on the fbi payroll as I have come up with things they overlooked. Love and regards, Tante Marguerite.’

Ontmoette Vadim Dubovnik in de vn. Aan een ander tafeltje, even verderop, zat diplomaat Wim Roosdorp, die samen met mij op Nijenrode zat. Vadim betoogde dat Bungkarno geen macht meer had: ‘Iedereen is aan het moorden in Indonesië. Dus als Sukarno dan zo goed weet dat Nasution met de cia be-

[p. 174]

zig is, of Suharto en consorten, waarom laat Sukarno dan die generaals niet op zijn beurt doodschieten?’ Ik probeerde uit te leggen dat Bapak minder schieterig is dan zijn opponenten en liever ‘verliest’ dan een nieuw bloedbad ontketent. Er heeft genoeg bloed gevloeid in Indonesië dankzij het leger, de cia en de communistenjagers.

In het Antarakantoortje ontmoette ik Marius Rengku en collega's. De hele bups was nu pro-Orde Baru. Ze hadden de bakens snel verzet. Er werd zelfs gezegd dat de honger op het eiland Lombok het resultaat was van Sukarno's economisch wanbeleid. Iemand anders vroeg of Sukarno nog wel mentaal in orde was. Het kan verkeren. Vroeger verdrongen deze mensen zich om Bungkarno een handje te mogen geven. Nu koos dit tuig gewoon eieren voor zijn geld. De economie van Indonesië was er slecht aan toe omdat Sukarno's regering onder een verkapte dollar-yen-gulden-blokkade moest existeren. Nu kon men Indonesië weer de wet voorschrijven en de harde valuta stroomden binnen. We zullen afwachten, wie deze valuta ten goede zullen komen.

Ik nam de trein naar Wilmington, Delaware om een lezing te houden op het Wesley Junior College in Dover. Ik werd afgehaald door Lewis Wells, speech instructor, en James Young, beiden waarschijnlijk homoseksueel. We dineerden ergens met uitstekend voer. De regels waren strikt op Wesley. Geen Alain Delon-kapsels, geen slimfits en laarzen. Ook docent Wells scheen het hier mee eens te zijn. Na de lezing liep ik naast de president van Wesley en een student met lang haar liep mee. Als grapje zei ik: ‘Je haar is te lang.’

‘I am glad you say that,’ viel de president in. Dat was niet de bedoeling, dus zei ik tegen de student: ‘By all means go ahead and have long hair.’

De lezing verliep prettig. Al moest ik me nogal inspannen om de studenten mee te krijgen. Er werd een stroom vragen gesteld. Een student, Robert Swift, drukte me een briefje in de hand: ‘Your talk was great. Get to all colleges you can. Youths are so wrapped up in studies (college students) that we don't know the score. This is one of the biggest problems.’ Ik zal hem vanuit Holland schrijven.

In De Telegraaf is een brief van een zekere L. Kortman verschenen. Hij melde onder meer: ‘En Sukarno, de beruchte hater van alles wat Nederlands is, nodigt onze kroonprinses en haar gemaal tot een bezoek uit. Zij zouden de hand moeten drukken van de man, die werkloos duizenden Nederlandse staatsburgers onder zijn ogen liet afslachten.’ Onbegrijpelijk dat zelfs De Te-

[p. 175]

legraaf dergelijke nonsens opneemt. Welke duizenden Nederlanders? Nederlandhater? Ze gaan hun gang maar.

18 november 1966

Santo telefoneerde, dat de assistent-militaire attaché van Indonesië bij de vn, luitenant-kolonel Marbaung mij wilde ontmoeten. Ik heb hem opgebeld en gezegd dat ik het te druk had, ook omdat ik terug naar Nederland zou gaan. Santo was het met de tactiek eens.

19 november 1966

Brandde een kaars in St. Patricks.

Heb een interview van twee uur met Jan Cremer gemaakt. Verliep prettig. Hij stelde voor dat ik in januari Hans Sleutelaar als zijn secretaris zou gaan vervangen.

Jonathan en Loet belden. Richard had de voetjes van Santo's baby op de buik van Marguerite gevoeld. Ze is al in het ziekenhuis. Richard kwam me bij Jan ophalen. Cremer was geïrriteerd dat mijn belangstelling daarop verschoof naar Richard. Jan heeft me een ‘I love Jan Cremer’ button gegeven. We zullen elkaar op 16 december op Orly bij Parijs ontmoeten. Richard had geen seks meer met Garrett. Jonathan was weer van zijn vriendin af, woonde alleen en speelde veel cello. Loet maakte vooruitgang met zijn vlieglessen, maar vond het stil in zijn omgeving.

Ik vertrek naar Amsterdam.