Laatste wapenfeiten

[p. 95]

Belachelijk?

Ashley Montagu en Floyd Matson schreven een prachtig boek; The Dehumanization of Man, (McGraw-Hill, New York, 1983). Het zou verplicht moeten zijn voor eenieder die denkt geschikt te zijn om in regeringsbanken plaats te nemen. Zou er een euro om willen verwedden, dat de bende van vier (Balkenende, Zalm, De Hoop Scheffer en Kamp) noch hun kameraden in Washington (Bush, Powell, Cheney en flutbroek Rumsfeld) zich ooit in de sociale pathologie van de postmoderne samenleving hebben verdiept. Montagu en Matson schilderden een portret van ‘the disease of the human spirit, an invisible contagion that is decivilising humanity and its environment’. De auteurs signaleerden het dehuman syndrome, ‘the destruction of our humanity by technology, violence and the culture of nihilism’.

De schrijfster Hannah Arendt meldde al in 1963 in haar studie over Adolf Eichmann en de banaliteit van het kwaad: ‘Evil in the present century wears a new face - it does not look like evil, speak like evil, or hear like evil as we had thought we knew it. It no longer wears horns; instead it wears a face of banality, of everyday normality; and this normality,’ zoals Hannah Arendt benadrukt, ‘is much more terrifying than all the atrocities put together, for it implied that this new type of criminal commits crimes under circumstances that make it well-nigh impossible for him to know or to feel that he is doing wrong.’ We zien haar profetische analyse in 2003 overal om ons heen.

Mevrouw Arendt had geen exactere beschrijving kunnen geven van de meest van zichzelf overtuigde wereldleiders van dit moment: Tony Blair en George Bush, hun banale uitspraken en superieure leiderschap. Voor wie naar ze luistert - Balkenbende & Co zijn geen haar beter, alleen maar erger - is het zaak voortdurend alert te blijven om niet door goedkope retoriek te worden meegesleept. Deze types verschuilen zich niet eens achter een masker, want ze hebben immers niets te verbergen. De Bushes en Balkenendes van de 21ste eeuw worden niet gehinderd, zoals Montagu en Matson het formuleerden, door ‘guilt, shame, or awareness of sin’. Zij zijn als Richard Nixon, die na alles wat

[p. 96]

er rond Watergate was gebeurd, glashard op televisie verscheen met de mededeling: ‘I am not a crook.’

Johan Huizinga waarschuwde in de jaren 30 voor een ontwikkeling waarbij ‘the system of international law is no longer acknowledged, or observed, as the very basis of culture and civilized living’. Toen doelde Huizinga op Hitler en Mussolini, die de League of Nations aan hun laars lapten. ‘Society then sinks down to the level of the barbaric, and original violence retakes its ancient rights,’ aldus Huizinga, die voor hetzelfde geld over Bush en Blair van nu had kunnen schrijven. Het vertrappen van het vn Handvest in Irak had voor Balkenende & Co iedere medewerking van Nederland aan verdere Iraakse avonturen behoren uit te sluiten. Maar de premier, Zalm, Kamp en De Hoop Scheffer kozen voor meehuppelen op de door Amerika en Engeland verkeerd ingeslagen weg, in plaats van de moed op te brengen een principieel standpunt in te nemen, zoals België, Frankrijk, Duitsland en Rusland deden. Het is duidelijk dat de Haagse bende van vier zich voor de historie een permanent brevet van onkunde heeft toegediend.

Toen Kamp en De Hoop Scheffer ook nog in het parlement (zonder te worden uitgefloten) stelden, dat Den Haag zich belachelijk zou maken door de troepen uit Irak terug te trekken, terwijl de Italianen na geleden verliezen bleven, was de ‘dehumanization’ van het kabinet Balkenende een feit. Heel Italië is tegen de oorlog in Irak. Waarom verschuilden Haagse bewindslieden zich achter het eenzijdige besluit van een neofascistische zakenman, Berlusconi, die Italië tijdelijk heeft opgekocht? Kamp en De Hoop Scheffer verscholen zich liever achter een Italiaanse crook, dan manmoedig te verklaren: ‘We trekken de troepen terug en herstellen de eerder gemaakte fout.’ En als dan ook nog een krant als de nrc met een gevoelloos, schaamteloos hoofdartikel komt duimen voor de jongens, in plaats van te schrijven: kamp en de hoop scheffer zijn fout, dan is de ‘dehumanizition’ ook in de sector journalistiek rond en compleet. Johan Huizinga draait zich om in zijn graf.

30-11-2003