Laatste wapenfeiten

[p. 76]

Beatrix en Osama

Willem van Oranje (1533-1584) was onze Osama bin Laden in de strijd tegen de Spanjaarden. Koning Philip II stelde de Inquisitie in tegen het opkomende protestantisme en zond de hertog van Alva naar de Lage Landen om met harde hand orde op zaken te stellen, zoals Bush dit deed, eerst in Afghanistan en nu in Irak. George II stelde een Amerikaanse Inquisitie in tegen het talibanisme en benoemde de heer Karzai als zijn hertog van Alva in Kabul. Straks wordt hij gewipt en begint de dans om de Afghaanse poppetjes van voren af aan. De Amerikanen mogen blij zijn als ze min of meer ongeschonden kunnen vertrekken in navolging van de dure les der Sovjets in Afghanistan.

Willem van Oranje organiseerde een invasieleger, dat meteen werd verslagen omdat onze voorzaten hem onvoldoende steunden. Hij vluchtte naar Duitsland terug, zoals Osama bin Laden naar Noord-Pakistan uitweek. Maar door het wangedrag van de Spanjaarden groeide de oppositie. Holland en Zeeland begonnen in 1572 een anti-Spaanse guerrilla. Willem de Zwijger werd als financier en stadhouder gekozen. In 1579 vormden de noordelijke staten der Lage Landen de Unie van Utrecht, met de vader des vaderlands als hoogste baas. Vijf jaar later werd hij in Delft vermoord en opgevolgd door prins Maurits (1567-1625). Zoals de oudste zoon van Osama in Al Qaeda reeds taken van zijn vader vervult. Mogelijk komt ook de Taliban weer aan de bak in Kabul.

Aldus begon onze Oranjefabel, met als gevolg, dat een papieren nazaat van diezelfde Duitse Oranjemijnheer bijna 500 jaar later nog altijd in een Gouden Koets rondkart om door het volk bejubeld en geadoreerd te worden. Helemaal goed bij ons hoofd zijn we natuurlijk niet. Welke zouden de psychische wortels kunnen zijn van dit hardnekkige infantiele verschijnsel van eeuwigdurende verblinde Oranjeliefde en -adoratie?

Wie de oerdriften van het menselijke bewustzijn bestudeert, belandt bij totemisme en animisme. Is het symbool van de Nederlandse Leeuw terug te leiden naar een door een clan geadopteerd natuurlijk fenomeen? In de jaren van conflict met Indone-

[p. 77]

sië schreef De Telegraaf hoofdartikelen met de kop goed gebruld luns en refereerde dan aan de moedige vaderlandse leeuw. Het Oranjetotem is zo onlosmakelijk verbonden met de Hollandse collectieve psyche, om je Nederlander te voelen behoeft men zich slechts een oranje hesje aan te schaffen en klaar is kees. Men is daarop voorzien van een mentaal veiligheidsvest. Maar lijden Orangisten wellicht aan een dwangneurose? Lotje leerde lopen in de lange lindenlaan, maar zij zet een oranje petje op, omdat Lotje bang is voor wat? Is het een gemiste Gestalt als gevolg van uitzonderlijke onvolwassenheid?

Animisme is omschreven als een minimum definitie voor religie. De Britse antropoloog, Edward Burnett Tylor, stelde in 1871 vast, dat ‘all religions from the simplest to the most complex, involve some form of animism’. Zou dit religieuze aspect onlosmakelijk met de onuitroeibare Oranjerage verbonden zijn? Waarom gapen Nederlanders naar Beatrix en kijken zij naar mevrouw Balkenende? Zij zijn beide dames van vlees en bloed, van hetzelfde laken een pak. Blijft deze exotische mix van totemisme en animisme voor Oranjes en hun aanhangers gereserveerd, opdat men zich ongestoord het spookje kan blijven inbeelden als psychische veiligheidsklep tegen gevaren in een wijde, boze wereld?

500 jaar heeft men van vader op zoon het Oranjetotem met religieuze ijver omklemd. Hierdoor kwam ons koninkrijkje nooit op een lijn met de rest van de wereld, zelfs niet met ontwikkelingslanden in Azië en Afrika, waar al sinds jaren op democratische wijze leiders worden gekozen. Hoe in ons achtergebleven gebied de angel uit dit religieuze aspect van het Oranjetotem te halen, is de psychoanalytische vraag, die vrij dringend beantwoord zou moeten worden. Osama bin Laden is een Islamitische Willem van Oranje, die bij Beatrix zijn licht zou moeten komen opsteken over hoe een familie zich 500 jaar op een troon weet te handhaven. Mogelijk is de Bin Laden-clan daar reeds te democratisch georiënteerd voor. Blijft dat Osama als de oude Willem een Inquisitie tegen zijn geloof met verve aan het bestrijden is.

30-10-2003 (Abdul-Jalil ibn 'Ulathah)