Laatste wapenfeiten

[p. 65]

Achterhaald Oranjesprookje

De traditie van koningshuizen stamt uit een grijs verleden. Klasseverschillen in de samenleving hadden duidelijke contouren. Het volk was onmondig. Democratie moest nog geboren worden. Prinsen en prinsessen kropen bij elkaar in de koffer en leefden lang en gelukkig. Wij woonden in de dertiger jaren op de Baarnseweg in Bosch en Duin, waar buurman jonkheer Schimmelpenninck huwde met een juffrouw uit een bloemenwinkel in Utrecht. Zij werden prompt niet meer door iedereen uit het rode sufferdje (adelsboekje) voor vol aangezien. Kan je nagaan hoe Elisabeth II over Mabel zou denken. Lady Diana was al een probleem, toen zij op een boot met Dodi Al-Fayed ging slapen.

Koning Willem III bracht de jonge prinses Emma van Waldeck-Pyrmont naar Het Loo om op het nippertje de dynastie te redden via dochter Wilhelmina. Zij werd op haar tiende jaar tot de troon geroepen, die regentes Emma waarnam tot het achttienjarige kind in 1898 werd gekroond en op haar 21ste werd uitgehuwelijkt met prins Hendrik. Tot en met de negentiende eeuw werkte de adellijke apartheid via zogenaamd blauw bloed min of meer. De twintigste eeuw was een overgangsperiode, waarin hele volksstammen met hun neus op de werkelijkheid zouden worden gedrukt. De 21ste eeuw is voorbestemd om vergeelde fabelboeken over koningshuizen definitief dicht te slaan. Het is lief bedoeld van de Oranjes om met kunst en vliegwerk allerlei jonge dames met een koninklijke pennenstreek nog even de titel van prinses te verlenen, opdat achterblijvers, die geen afscheid van het verleden kunnen nemen, niet een psychiater onder de arm behoeven te nemen. Maar hoe scheid je het kaf van het koren? De Oranje-boys komen thuis met dames, die geen van allen meer het fel begeerde blauwe bloed bezitten. Prinsen en prinsessen benoemd bij koninklijk besluit, zijn even herkenbaar als papieren rozen zijn te onderscheiden van rozen uit een kwekerij.

Hendrik en Wilhelmina brachten slechts één appeltje van oranje voort, Juliana. Opnieuw hing het Huis van Oranje aan een zijden draad. De 20ste overgangseeuw zou het koninkrijk dan ook door drie vrouwen worden voorgezeten, een teken aan de wand.

[p. 66]

In 1934 overleed prins Hendrik, partner van Wilhelmina. Onlangs heeft men in een televisieserie nog eens kunnen zien hoe naar en pijnlijk de betrekkingen tussen de grootouders van Beatrix waren. Majesteit had de broek aan. De prins-gemaal bungelde er als nietsnut bij en geen wonder dat hij gefixeerd raakte op de corduroy knickers van padvinders. Door zijn plotselinge dood heeft hij de Wereld Jamboree van 1937 in Vogelenzang moeten missen. Hij zou er zijn ogen hebben uitgekeken. Ik was er wel, maar was 12 en wist natuurlijk nog niet waar Abraham de mosterd haalde. Als verkenners van De Bisons in Zeist hieven we driemaal hoera voor Wilhelmina aan. Zij werd, als weduwe van Hendrik, naar Vogelenzang begeleid door de bejaarde Lord Baden Powell, bij wie verkenners in veiliger handen waren dan bij de Hertog van Mecklenburg.

De nieuwe Oranje Godfather is nu 92 jaar. Hij werd in 1936 door de oude majesteit als partner voor dochter Juliana voorgesorteerd. Prins Bernhard zur Lippe-Biesterfeld was een nieuwe koninklijke greep in het duister, maar hij was een prins, daar ging het tenslotte om. Ik herinner me de beelden uit het Polygoonjournaal, die we (er was geen tv) in de Cineac op het Damrak bekeken. Twee overgelukkige, jonge mensen. Daar was het hele land het over eens. Nederland ging gouden tijden tegemoet met Oranje. In de jaren 30 verwarde het hele volk het Oranjesprookje nog blindelings met de werkelijkheid. Sigmund Freud had juist De toekomst van een illusie gepubliceerd, waarin hij glashelder stelde, dat het een normale gang van zaken was dat men van kindsheid tot volwassenheid illusionaire ballast over boord zou zetten, onzin zou kwijt raken en vervangen, door in psychische harmonie te komen met nieuwe realiteiten. Maar wie las Freud?

Ook in 2000 verafgoodt nog altijd 80% van de mensen Beatrix vanwege haar voorvader, de zestiende eeuwse Willem van Oranje. Amerikanen eren George Washington, maar zouden het niet in hun hoofd halen diens achter-achter-achter- achter-achter-achterneef of -nicht 200 jaar later automatisch als staatshoofd te installeren. In dit opzicht zijn wij Nederlanders helaas een beetje onvolwassen en gek gebleven.

8-10-2003