KU-376 (voor 1916)
Jelsum (Fr.)
boerderij van J.v.d. Burg
1:400
(geen veldwerk aanwezig)
Deze grote boerderij uit Jelsum had kort tevoren een ingrijpende verbouwing doorgemaakt waarbij vooral de stal was gemoderniseerd. De aangebrachte veranderingen zijn vergelijkbaar met die van opmeting KU-374 uit Britsum. Het betrof in dit geval echter reeds lang geen gemengd bedrijf meer; men was hier, volgens Uilkema, al lang geleden overgegaan op de veeteelt. De boerderij zal daarom ook vóór de verbouwing al een grote stalcapaciteit hebben gehad. Bij de recente verbouwing werd echter nog een uitbouw aan de oude stalruimte toegevoegd en werd de enkele Friese stal vervangen door een dubbelrijïge Hollandse, met centrale voedergang. In een artikel over moderne stallenbouw uit 1916 vergeleek Uilkema de hier afgebeelde boerderij vooral met een ander, eveneens gemoderniseerd exemplaar uit Akkrum, KU-383: ‘..Zooals (...) werd opgemerkt, heeft de Hollandsche stal in Friesland navolging gevonden. (...) Hoe men bij deze verbouwing te werk gaat, laten fig. 16 en 17 zien, welke den plattegrond weergeven van twee gemoderniseerde boerderijen, respectievelijk te Jelsum en te Akkrum. Bij de laatste is de oude huizinge geheel afgebroken; de eerste is, wat woonhuis en schuur betreft, intact gebleven. Men ziet, dat in beide gevallen de rundveestal langs de lengtezijde van de schuur is aangebouwd. De plaats voor de noodzakelijke afdeelingen, in de vorige ontwikkelingsphase niet aanwezig, is bij beide op verschillende wijze gevonden. De boerderij te Jelsum, bewoond door den heer J.v.d. Burg, is geheel op diens aanwijzingen verbouwd en heeft de minste verandering ondergaan..’.
Uit de foto's die Uilkema van het interieur van de nieuwe stal maakte, blijkt dat deze voorzien was van allerlei modern comfort, zoals stromend water en ‘zelfdrinkers’, waaruit het vee naar eigen behoefte kon drinken. De traditionele houten schotten waren hier vervangen door een hekwerk van stalen pijpen; de schuine houten schotten langs de voergoot waren neerklapbaar. Ook aan ventilatie en verlichting waren hier naar Uilkema's mening voldoend hoge eisen gesteld. De eigenaar van deze boerderij was dan ook een bekende veefokker en één van de voorlopers op het gebied van de stalvernieuwing. Een door hem samengesteld, zeer omvangrijk programma van eisen voor een goede rundveestal werd door Uilkema in zijn bovengeciteerde artikel overgenomen en verder uitgewerkt.
Auteursrechtelijk beschermd
