KU-374 (voor 1916)
Britsum (Fr.)
boerderij
1:400
(geen veldwerk aanwezig)
Deze boerderij werd in 1913 zeer ingrijpend verbouwd. De hiernaast weergegeven tekening was gebaseerd op het door de architect (Velding, uit Buitenpost) vervaardigde ontwerpplan.
Dat het hier een verbouwing betrof en geen volledige nieuwbouw kan onder meer worden afgeleid uit de op de foto zichtbare bouwsporen in het metselwerk van de schuur en het van de overige bebouwing afwijkende uiterlijk van de stalaanbouw. Bij deze verbouwing werd aan de grote en vermoedelijk niet bijzonder oude kophalsrompboerderij in de lengte een geheel nieuw stalgedeelte aangebouwd. De nieuwe stal besloeg tevens de voormalige stalruimte in de zijbeuk. De oude stal zal hebben bestaan uit een enkele rij standplaatsen; na de verbouwing was de koestal dubbelrijïg geworden. Daarbij was bovendien het traditionele principe van de Friese stal losgelaten. De nieuwe stal vertoonde het zogenaamde ‘Hollandse’ type, met gescheiden voer- en mestgangen. De beide rijen vee stonden met de koppen naar elkaar toegekeerd, in plaats van, zoals in Friesland gebruikelijk, met de koppen naar een muur. Het enige nog enigszins traditionele element bestond uit de afscheidingen tussen de stallen; ijzeren hekjes hadden hier echter al de plaats ingenomen van de oude houten koeschotten. Aan de kant van de voergang waren de stallen voorzien van drinkbakken en voergoten met een hoge, schuin opstaande voorrand, die moest voorkomen dat het hooi op de stalvloer belandde. De stal had verder een vlakke houten zoldering waarin zich op vaste afstanden ventilatieluiken bevonden en een groot aantal stalramen. Van het interieur van deze moderne stal maakte Uilkema verscheidene foto's. De rest van de boerderij had zijn traditionele uiterlijk behouden, met een onderkelderde voorkamer in de kop van het gebouw en een serie dagelijkse verblijfs- en werkruimten daarachter. De verblijfsruimten waren hier door een gang gescheiden van de stal, waardoor overlast door binnendringende stallucht zoveel mogelijk bleef beperkt. De schuur had zoals gebruikelijk de deel in één van de zijbeuken, met inrijdeuren in achter- en zijgevel. Achter in de schuur vond men dan ook de
traditionele paardestallen en het dorshuis; het betrof hier een gemengd bedrijf. Opzij van de deel waren tenslotte nog allerlei werk- en bergruimten aangebouwd, waarvan de functie, door het ontbreken van de bijbehorende legenda, niet geheel duidelijk is.
Deze plattegrond werd nooit gepubliceerd, vermoedelijk omdat Uilkema zich in zijn artikelen uit 1915 en 1916 beperkte tot de modernisering van het zuivere veeteeltbedrijf en in zijn daaruit voortvloeiende boek tot de historische ontwikkeling.
Auteursrechtelijk beschermd
