KU-106 (1913)
Delfgauw (Z.-H.)
boerderij
1:400
Deze tekening van een moderne Zuidhollandse veeteeltboerderij werd, getuige een notitie op de tekening, door Uilkema in 1921 vervaardigd op basis van een door hem gekregen bouwtekening uit 1913, die zelf overigens niet bewaard is gebleven. Het moet hier om een groot en welvarend bedrijf zijn gegaan, gezien het grote aantal standplaatsen in de stal en het zeer ruime voorhuis. Het woonhuis had de typisch gegoede burgerlijke indeling uit het begin van deze eeuw met grotendeels symmetrische opzet en diverse verwarmbare woonvertrekken aan weerszijden van een gang. Links op de plattegrond lagen twee kamers en suite, met aan de achterkamer een uitgebouwde serre. Opmerkelijk is echter dat de doorgang naar het bedrijfsgedeelte via deze woonkamer liep; de centrale gang achter de voordeur eindigde bij het toilet, dat hiermee een wel zeer prominente plaats innam. Achter het voorhuis lag allereerst de gebruikelijke strook ruimten voor huishoudelijke bezigheden, met de boengoot en de keuken. De functie van de beide daarachter gelegen vertrekken is niet duidelijk; mogelijk bevond zich hier echter een paardestal. Het gehele achterste deel van het langgerekte gebouw tenslotte werd ingenomen door de koestal, die plaats bood aan vijftig stuks vee. Zoals op de doorsnede te zien is waren de standplaatsen hier door ijzeren hekken van elkaar gescheiden. Aan weerszijden van de smalle middengang liepen voergoten die iets beneden het vloerniveau van de voergang lagen. Dit had, naar Uilkema elders eens uiteenzette, het voordeel dat men het voer vanaf de voergang eenvoudig met een bezem in de goten kon schuiven. De achterkant van de stal had een wat ongewone profilering, zonder de gebruikelijke grup en mestgang. Blijkbaar werd de mest hier op een iets aflopende vlakke vloer gedeponeerd, waarna de gier afvloeide in een goot langs de zijgevel. De plaats van de deuren in de achtergevel laat zien dat men over deze mestvloer ook met de kruiwagen moet hebben gelopen om de mest te verwijderen.
De openingen in de zijgevels bestonden, zoals de foto laat zien, uit zeer grote stalramen. Het hooi werd in hooibergen achter het gebouw bewaard; op de foto is slechts één hooiberg te zien, maar deze kan onmogelijk al het wintervoer voor een zo grote veestapel hebben bevat. Het hooi werd vanaf het erf door de deur in het midden van de achtergevel op de voergang in de stal gebracht.
Auteursrechtelijk beschermd
