|
| |
| |
| |
XVII
Toen ie opstond den volgenden morgen: 't hoofd licht, maar in z'n bewegen loom en zwak, schémerde 't pleintje van regen. De lage huisjes met d'r puntige daken leunden bedrukt tegen elkaar, en hun bouwvallige rij zette zich voort in 'n smal hellend straatje. Alles stond in glazige mist, en 't wijde glim-keienvlak met z'n fontein van zwart smeedwerk lag van alle leven verlaten. Alleen 'n gebogen wijfke in regen-glimmenden zwarten kapmantel dribbelde bedrijvig 't straatje omlaag en langs de somber-grauwe kerkpoort. De klokken beierden, beierden eentonig boven den regen, en vanuit de verte kinkte getoeter. Starend door de dofgroene, in lood gevatte ruitjes van z'n kamerken, droomde David zich in middeleeuwsche veste, meende dat 't toeteren duidde staal-glanzend vendel soldeniers, dat dra zich zoude toonen aan den hoek van 't straatje, met ongelijk omhoog piekeren van schuine speeren over-schouder.
Toen wekte 'm Marie, die riep 'm weer in 't warme bed tot nieuwe viering van d'r zachte lijf, dat gloeide ònverzadigbaar. Maar hij zeide zich uitgeput, en wilde wech, aan 't werk. Even nog sloeg-ie z'n armen om d'r hals en nestelde z'n wang aan d'r wijkende borsten; zij drukte z'n hoofd dieper in d'r vleeze, opdat-ie de warme weekheid goed zou voelen. Vezelde 'm vleiend in 't oore: ‘Zûlde me altoos gheire blaive zeen, Doaviedsje, en zûlde altoos ghoe veur me zorghen’? ‘Ja hoor’. Maar lusteloos zeid'-ie 't en zonder dat z'n lijf 't zeide mee, en kon niet meer ‘Mareeke’ kweelen.
Hij moest d'r beloven dat-ie voor dien dag nu maar 's niet naar de fabriek ging. Alleen zou hij zich thuis 'n beetje verkleejen, en als 't weêr wat optrok, dan zouden ze samen Brussel 's gaan kijken.
Ze stapten door de regen. Hij met korte pasjes, stijf in de heupen, kortademig en met versmachte keel. Zij aan z'n arm, frisch en rijzig op veerkrachtige beenen.
De stad droomde somber. Regenflitsen beschemerden 't gele huizepleister, de menschen spookten ruig, ineengedoken, met wazige vergrenzingen door 't nat. Trems hoosden gebogen waterplaten voor d'r wielen uit, en d'r bellen dompte door 'n mist.
| |
| |
Hij wilde zich in 't voorbijgaan bij Dejongh wat sigaren halen, en zeide haar te wachten op den hoek. ‘Op 't 'oekske hè-hè-hè...
Hij trachtte opgewekt te schijnen, lachte: ‘Goeie morrege, ouwe heer’. Dejongh bleef strak, en staarde kniezerig uit flauwe oogjes. Zuchtte en traag opstond: ‘Hhhè’...; met lange stramme beenen naar de deur sjokte, die openbelde en:
- D'r uit, allo, marsch! d'r ùit’ zeide met domp-schorre stem waarin gloeiende woede was twijfelachtig verdoken. En bruine buldog, schitter-witte tanden vooruit, zwaargespierde pooten strekte, om David te bespringen; met scheur-schokkend gebas 'm uit diepe verstomming wekte.
Wilde lacherig zeggen: Maak nou geen grappies, ‘ouwe heer’, maar mond 'm verstijfde, want de lange naar 'm overboog 't rimpelig gelaat, bevorschte 'm met stroeve beveel-blik, en door 't deurgat met trillende vinger wees:
- Koesj hondje... Hoe is 't, ga je me huis uit of niet? Je mot niet denke dat je gisteravond niet gezien bint op de kerremes, hoo-oor, ploertige echtbreker. We wete d'r alles fan, ho-oor. 't Is Godverdomme 'n publiek schandaal! 'n Getrouwde kerel met twee jonge kindere, z'n vrouw bedriege met z'n ê-êge dienstmeid. Schaam je je niet, ploert, bandrrekel! Zoo'n goed lief, vroùwtje... Ze moste je râbrake, dàt moste se. Allé, marsch, d'r uit of 'k trrrap je d'r uit.
De deur achter 'm dicht-tingelde, en binnen 't woedende blaffen van den hond, die onverzettelijk rondsprong door 't enge winkeltje en z'n zware nagelen tikte tegen vensterruit, als wilde-ie uitbreken om David te verscheuren.
- Awel, Doaviedsje, 'edde ghoei sighoare gekocht?
- Ze hadde me merk niet.
- G'et ânders zélf al 'n 'iel ghoei sighoar, eh? Ghe meught kontengt zain, zulle jonge...
Lena aan David:
Beste man!
Wij zijn zeer verwondert dat wij niets van u gehoord hebben, er is u toch niets oferkomen? waarom schrijft u ons niet een paar woordjes wij zijn zeer ongerust. Overmorgen Zondag komen wij weer terug en arriveeren dan om half 12. Komt u ons afhalen? Beste man ik begrijp nog niet hoedat 't komt dat Sam zoo friendelijk voor ons is en hij weet niet wat hij ons doen zal van goedheid en hij overlaad ons met attenties. Het is hier in Amsterdam toch een heel ander leven
| |
| |
als in Antwerpen, maar ik verlang zeer naar u en ben een heel ander mensch geworden. Houd u het die eene dag noch maar uit, want ik moet u spreken en u zult zien dat ik u verras. Ik heb Sam alles vertelt, en hij heeft mij veel goede raad gegeven maar dat zult u wel zien. De kinderen zijn gezond en wel. Nu, dag beste man gegroet van de twee kinderen en van u liefh. vrouw die zich noemt
Lena Peereboom.
P.S. Heeft de meid alles goed opgeruimd?
Toen hij thuis kwam, lagen er twee brieven in de bus. 't Was loerend donker. Hij betastte ze: 'n klein envelopje, zeker van Lene, en 'n heel groote. Wat zou dàt wezen? Enfin, dat zou die boven wel zien. Marie was de trap al opgesneld. Hij hoorde 'r de deur opensluiten en stommelen door de kamers.
Aan de trapleuning hield-ie zich werktuigelijk vast. Hevige schrik joeg 'n vloed van bloed met 'n schok door z'n hoofd. 'n Rilling ging midden over z'n borst:... 'n Brief - van Lena... z'n vrouw... voor wie hij nu alles moest verantwoorden... alles wat-ie had gedaan met de meid... Wat zou-ie 'r zeggen? Hoe zou ie 't d'r uitleggen?
Och, schwamderibber, 't wàs nou eenmaal zoo. Komt tijd komt raad. Toen hij naar boven, brieven in binnenzak.
In de slaapkamer, gordijnen neergelaten, zwak-goor licht ze uitwaasten. Tusschen twee vensters 't bed, breed-rustig de nopjes-sprei, die Lena zelf gehaakt, er geel overgeworpen. En voor de waschtafel: Marie, in kanaljeuze vrijpostigheid haarspelden pikkend uit bakje van Madammeke, hè-hè-hè! Madàmmeke... en ordenend d'r kapsel voor Lena's spiegel.
- O Daviedsje, 'k 'eb zooe 'ne pies, zooe 'ne pies...
- Na de koer gaan...
- Bijlànge niet, kan 't 'ier even ghoe doen, eh. 'k Zain 'kik veur àu niet beschomd, zulle jonge...
Neerhurkend boven de zelden-gebruikte pot ze met lachend geheven vinger, stil Davids aandacht maakte gespannen op 't geluid: ‘'t Komt zulle’. De pies spoot neer, op 't porcelein klankend, dan knetter-kissend als pas-bradend vet... ‘Schoon, eh?’
Hij zette zich, hijgend uitgeput, op 'n stoel naast 't bed, uit z'n binnenzak trekkend met papier-gefrommel... God-in-den-hemel: 'n dòodsbrief, met zeer breeden dof-glanzenden rouw-rand... Van wie, van wie, van... wie?
Openscheuren, zien: 'n Groote M gevlochten om 'n kruis; wat
| |
| |
onverstaanbaar Fransch, en in 't midden met vette letters... O! gerechte God... hij zwijmde wech:
Maurice Montanjees
mort subitement. Priez pour lui!
De herinneringen in onweerstaanbare warrigheid 'm bestormden, o-ver-stelp-ten.
Hij zag 'm weer voor zich staan... z'n bibberende kinderpols ontblootend... ‘Davidje, toen 'k hier kwam, was dat - als stààl: eerste prijs voor gewichten heffen’... Hij zag 'm weer vluchten van 't kermisveld, over 't bleeke voorhoofd 't koolzwarte haar, en hoorde weer plonsen op z'n borst en patsen op z'n wang: de slagen van den forschen Belsj, die plots weer verzwolgen werd door 't zwarte steegjes-duister... en onder de lantaren de bleeke man met z'n stuiptrekkend gelaat, waarover traag-aan lekten roode stralen, glans-roode streepen op 'n vaalwit gelaat... ‘B-b-bloei 'k nog, David?...
‘Ze zijne hier als kole vuur in bed, Davidje, ze make je af, ze lebberen an je tot je d'r van wallecht, je kàn ze niet genoeg geven’... ‘Mar je hòeft toch niet’?... ‘Je hòeft niet... je-hòeft-niet!... D'r zit hier vergift in de lucht, Davidje...
Z'n broekzak had-ie betast, en gevoeld de gekromde revolver, en hij had gespòt: Wie dacht-ie bang te maken, mit dat steuk kìnderspeelgoed?... Schrik-vol nu begreep-ie de beving in de Pottechiezestem, die zeide: ‘Dat is géén klarinetje, David’!
En vette Polakkie had 'm na-gebauwd: Kijaai! ik 'èb 'r, Anzjelieke van de Rui! Op mijn schòuers 'eb 'k d'r rondgedrage, op mijn schròuwers...
En die zelfde jonge had 'n meneer op z'n smoel geslage omdat-ie 'n arme hoer kneep in d'r bille...
O, z'n stem, z'n vragerige Pottechieze-stem schalde David nog door 't hoofd, en hij vòelde de nabijheid van die levenslustige jonge, die gewoon was, ieder die 'm hinderde neer te beuken met z'n athleete-vuist.
Dood!
Dood!
Dood!
Hij begreep niet, sufte, sufte... hoe dat bloed-gloeiende lijf zoo plots lag stijf... Twee dagen geleden, twéé... dagen... geleden nog op de kermis, in de kermisjoel, en nu - plots stijf...
Hoe, hoe? Hoe kwam 't?
- Maak je mar niet ongerust, Davidje. Ik 'eb die proppeschietertje nog.
O, nu wist-ie 't, nu wist-ie 't.
| |
| |
Waarom had-ie 'm niet vast-gehouden. Waarom had-ie 'm niet òpgesloten?
Wat had die jonge toch beheerscht, dat-ie zoo, opgewekt doend, lachend luchthartig, de dood inging.
O God! 't was of alles brak, of 't huis polterend op 'm neer-stortte...
'n Avond... kersause-mangeltjes kraakten... thee geurde... en Makkie, - Makkie vertelde met krakende stem van Bles, nèt zoo gegaan: ‘O! as 'k 't had gewete, 'k had 'm opgesloten!... Vitriool ingenomen... de Dokter hettie gesméékt 'm maar àf te make... gebruld hettie fan pijn.
En nu weer een, nu wéer een. De stad, de donkere stad met z'n zwarte hùizedaken was 'n zee, 'n sombre poel... 'n dràaikolk, die de menschen verzwolg en woest zwierde rond, en van tijd tot tijd dreef er een boven op z'n rug met slap-neerhangende armen...: 'n stijf, blauw-vaal lijk, dat met stroef-open, verslijmde oogen den hemel onophoudelijk bestaarde...
Gestòrven weer een, onder vreemden... aan z'n bed misschien zoo'n dikke smeerlap van 'n paap... en op z'n doodsbrief: 'n kruis,... 'n Jiddekind met 'n kruis op z'n doodsbrief...
Wat was d'r toch, wat was t'r toch met die jonges, dat ze den dood zochten met kalm gezicht, en lachten voor ze gingen sterven?
Montanjees, de bleeke Pottechies had geloopen naast 'm en bloed was langs z'n hoofd gelekt, en 't voornemen: zich door z'n hersens te schieten, was al in 'm verstard, toen-ie vroolijk had verteld: 'n eele Romàn 'eb 'k 'ier beleefd...
David bibberde van schrik... 'n lijk had naast 'm geloopen... en hij had gedrukt 'n lijke-poot en 't lijk was op de trem gesprongen: ‘Salu’ ting-ting-ting, was gereden wech... nooit had-ie 'm weergezien...
De dòòd! had naast 'm geloopen... en nu-ie herdacht 't snelle afsterven... wist ie z'n eigen leven zeer wankel en tastte 'n ijle strooming die 'm bewaaide, kil bewaaide... en hij wist niet: Zou die hèm nu ook verzwelgen?
De gordijnen neergelaten, en David sufte met z'n kop op de stoelleuning, die glibberig was van snot en tranen...
- Allé Doaviedsje, 'oe ies 't?
- Wacht eve. Nog 'n brief leze.
't Kleine envelopje was van Lena. Hij wachtte lang voor-ie 't openscheurde.
- Allé Doaviedsje, spoeit oe, eh?
En ze wierp zich op 't bed, danste van ongeduld.
David las 't briefje; begreep. Z'n Lene was nu voor 'm verloren: 't Kleine teere vrouwtje, dat 'n ander mensch was geworden, en nu weer, goedwillig, meende zich voor 'm op te offeren. Z'n ver- | |
| |
stand kwam terug, met koele gulven: er daalde 'n mistige kalmte in 'm; hij hoorde de stilte breken en gonzen in z'n ooren en zuchtte: ‘Nja, nja...
- Oe ies 't jonge, zai-de gheried’? Ze had d'r mooie beenen opgestoken en in de lucht gespreid; door de spleet van d'r broek zag David d'r ruig-zwarte dier-schoot rauw geopend:
- Ik kom’, zei-die met trillende lippen... ‘Ik kòm’!
Lacherige wellust zijn denken verbijsterde met polse-kloppende bloede-branding... de kleeren schéurde hij zich van 't lijf... en gierend van begeerte wierp-ie zich in de hel van 'r kokende dijen... 't bed schòkte van hun geil-goddelijke hartstocht-stuipen.-
Dien avond zocht-ie Levie op; vertelde 'm alles met afgewenden blik. ‘Levie 'k sméék je, ga d'r morge hale van de statie; doe alles wat je kan, dat ze 't me pardonneert. Ik weet 't, ik bin 'n ploert, 'n smeerlap, 'n schurk, àlles wat je wil... mar as 'k d'r niet terugkrijg, dan bin 'k verlo-ore, dan maakt die meid me kapot. O God Levie, 'n kool vuur, vuur. Ze zuigt 'n man uit tot op 't gebeente. Mijn kindere, mijn Manuel, die legge me foor me maag: Ik mot ze zien, 'k mot ze nog éen maal zien. Geen portretje heb 'k fan ze, niks dat 'k bij me kan drage. O Levie, as 'k d'r nog terugkrijg dan kan ze me misschien nog tege-houe, ik wil alles voor d'r doen, ik wil voor de kindere werreke tot 'k d'r bij neerleg. O God, o God, Levie leg d'r alles uit. Wat mot d'r worre van mijn twee kleine kindere, mijn schape, mijn twee engele van kindere. Ik heb geen cent meer, geen cent meer. Vijftig frank heb 'k nog. Neem dat bij je, foor de kindere. Niks kan 'k ze meer gewe. Neem dat bij je Levie, anders nolt ze me dat òòk nog af... Ha-ha-ha-ha-hà... ‘Juffrouw oi’ het-ie d'r genoemd.
Levie likte zilte tranen uit z'n baard, en beet op de harde haren. Schudde toen langzaam 't hoofd met de bespiegelende oogen:
- Ik zal mijn best doen Peereboom.
Ze waren in z'n slecht-onderhouden huurkamer. Dagbladen en paperassen lagen over bed en tafel verspreid. De schoorsteenmantel was bedolven onder boeken. Op 'n stoel: 'n bordje met 'n paar sneden grauw brood.
David begreep niet waarom Levie 'm meetrok naar 'n hoek, 'n kaars deed vlammen en 'n groote Marx-kop plechtiglijk belichtte.
- Die kè-je niet meer, hè Peereboom?
- Och, praat me dàar niet van... O, o, o! mijn kindere, Gottogod mijn twee schape.
- Hij moest je méer zijn als Jezus voor 'n Krist.
- Mijn kindere, mijn arreme kindere...
- Dènk toch nà Peereboom, hij kan je troosten en hellepe...
| |
| |
- Levie, Levie, red de twee schape, o, o, o! die twee onscheuldige steùmpers... An Marrex heb 'k nìks... ha-ha-ha-ha-hà...
- Dat is omdat je 'm nooit gehad hebt, Peereboom,... waarachtig, hij kan...
Maar David hoorde niets meer,... zag op 'n tafeltje onder 'n boeket paarse hei-bloemekens, 'n sprekende Hanna-kop, die onbevangen blikte in de kamer, rein als Madonna; de flikkerende keers deed... hu! 't gezicht grijnzen... ‘Zij het 't je gedaan, zij, zij en niemand anders’, ging 't in 'm.
En beangst strompelde ie de kamer uit.
- O, als ik dan mijn vrouw en me kindere mot verlieze, dan zal zij die jonge òok niet langer bedondere,’ dacht-ie.
En met z'n reusachtige kladletters schreef-ie haar 'n brief, die, geloofde hij, d'r heelemaal zou ontmaskeren:
Vuile stinkendige comediantster!
Jij dacht nog langer de baas te spele over die jonge hè? Maar je hebt misgerekend. Ga maar door met je gemaakte tronie, bedrieg 'm maar; jou rijk zal ook wel eens een einde nemen. Leef jij maar ‘rein’ hoor, rottige pekelhoer. Ik zal mijn vrouw voor je waarschuwe hoor; ik zal haar vertellen dat jij me het angeràde om met die meid te leve. Je zal natuurlijk wel weer 'n gladde tronie trekke, maar ik zal je ontmaskere. Ik ben 'n echtbreker, maar jij ook. In Parijs had je kenne zitte als ik 't had gewild. Maar ik wou je niet hebbe, en nou is Levie wel goed genoeg om je te onder houde hé, roomsche flikkerhond. Maar denk d'r om, de kruik gaat zoo lang te water tot hij barst, en als ik in het ongeluk gestort wordt, dan zal jij erook spoedig aan gelooven. Zeg dat maar aan je mannetje hoor hoertje en breng hem den groete over van de tingeltangelmeneer waar jij mee hebt bier gedronken uit één glas en waar jij het mee gehouden hebt, en de schoolmeester waar jij het ook mee gehouden heeft, en tevens van jou slachtoffer die zich noemt
D. Peereboom,
Anvers.
|
|
Auteursrecht onbekend