Het inwendig leven van Paul

III Paul is een overwinnaar

Diezelfde avond nam Paul het souper: bruin brood met radijsjes, in het nevenkamertje waar het stil was, want wit-gekalkt; buiten bromde een stoomboot op de Schelde. Hij zag de thee traag en heet walmen uit het kopje; het Empire-penduul op den schoorsteen tikte als een houtworm. Paul overdacht: ‘Relinque te, resigne te, et frueris magna interna pace’. Het was een ‘divinum responsum’ dat hij inwendig hoorde; vooraf hoorde hij weer zijn naam, niet uit zijn hart, maar onmiddellijk uit de kerk,

[p. 11]

rechts. Terzelfdertijd tampte de zondaarsklok; er zou een lof zijn; de on-persoonlijke galmen ontploften hard tegen het venster dat klirde. Paul wist duidelijk dat de innerlijke eenheid in hem zoo pas gebroken werd; er was een duivel in hem sterker dan Christus; die toestand was niet ongewoon. De causaliteit ervan had hij erkend: hij aanvaardde een verleidings-stemming, dezelfde van Gretchen: ‘Wie kommt das schöne Kästchen hier herein!’ Paul dwong zich-zelf een verbeeldings-overgang af: hij moest een moreele tegenstelling hebben aan de verleidingsstemming; innerlijk stond hij door plotse wil voór het Heilig Sacrament in de kerk. Hij hoorde zich-zelf inwendig bidden: ‘de Spiritu erroris, libera me, Spiritus Dei vivi!’

Paul deed daarop de concrete daad: hij ging naar het Lof. Buiten in de straat was er een jonge geur als pas-opengebroken perzikken; de gracht lag er als een blauw-metalen mes en toen hij de sterren zag kreeg hij weer gedachten aan een zilveren Rozenkrans en aan Onze-lieve-Vrouw die op elke ster patrones was.

[p. 12]

Voór dat Paul de kerk intrad, had hij reeds den smaak harer heiligheid. God den Vader's hart brandde vroolijk in al de hooge ramen; de Heilige Moederkerk bromde aan het orgel: een bijkorf; uitwendig was de klok: profeet Sint Jan en diens eeuwige mondbreedheid. ‘Dominus meus et Deus meus’. Paul knielde, knie na knie, voór het Heilig Sacrament. O, Paul, Paul, hoe nederig! De harde biezenstoel knelde zijn beenen. Er schoof een gouden balk licht uit de gewijde Remonstrans tot onder Paul's kin, midden in zijn borst: warm vleesch en bloed uit God-zelf.

Met navolgbare geleidelijkheid ondervond Paul dat de innerlijke eenheid hersteld werd; hij ontwaarde inwendig: glimlach na glimlach van Engelen en Heiligen; kuische vingers zochten aan zijn hart; hij-zelf deed een volkomen ‘hingabe’. Verder: de uitwendige geur van wierook kon hij onmogelijk nog waarnemen; iemand anders jubelde zonder woorden in hem: ‘Tu gloria mea, tu exultatio cordis mei!’ Daarna bleef Paul fijn en stil.