De leeuw van Rorá

[p. 91]

11
Het fatale schot

De kapiteins van Jahier, die gemompeld hadden, toen de man van Rorá het anders wilde, en spotten, toen zijn eerste uitval uit Le Verné niet helemaal geslaagd was, dachten nu anders over Janavel. Het kon dus toch, de vijand in zijn eigen hol bestoken. Thans wilden zij het ook. De geest van Janavel werd vaardig over allen. Voortaan daalde iedere dag een troep Waldenzen naar beneden om de vijand te overvallen, vandaag onder Janavel, morgen onder Jahier.

Jahier viel Luserna aan.

Janavel overviel een konvooi met levensmiddelen en munitie en vernietigde het ten dele.

Er werden twee heftige aanvallen op Torre Pellice ondernomen.

Janavel trok het dorp Crisioli binnen, welks bewoners bij de gruwelen van het Piémontse Pasen een boze rol hadden gespeeld. De Waldenzen vonden in hun huizen allerlei bezittingen en in hun stallen vee van verjaagden en vermoorden. Janavel nam het geroofde weer terug en ook nog iets daarbij voor rente. Met een grote buit keerden hij en zijn mannen naar Le Verné terug.

Na veertien dagen van telkens nieuwe strijd en overwinning kreeg de oude groep van Jahier gebrek aan munitie. Besloten werd dat hij en zijn mannen naar Frankrijk zouden trekken om, evenals Janavel gedaan had, daar kruit en lood te halen, en als het kon ook betere wapens. Janavel bleef met zijn compagnie alleen in Le Verné achter. Zij hadden nog alles

[p. 92]

wat ze nodig hadden. Terwijl de anderen weg waren, rustten zij uit van veertien dagen harde en nooit onderbroken strijd.

De achttiende juni brak aan. Bij het vroege opgaan van de midzomerzon lag Le Verné in diepe rust.

Opeens schrok Janavel wakker. Hij meende dat hij een trompet had horen klinken. Rechtop zittend in zijn bed spitste hij de oren.

Hij hoorde niets meer. Toen nam hij aan dat hij had gedroomd. Er kon in elk geval geen sprake zijn van een vijandelijke aanval. Le Verné was immers een onneembare stelling. Pianezza had nog nooit een aanval gewaagd. En na al de klappen die de Waldenzen hem de laatste weken hadden toegebracht, zou de moed van de soldaten om dit nest aan te vallen, niet gestegen zijn. Of had de vijand soms gemerkt dat een grote groep Waldenzen weggetrokken was en dacht Pianezza nu een gevaarlijk uitvalsnest te kunnen uitroeien? Daar schetterde opnieuw een trompet. Het geschal weerkaatste in de bergen.

Janavel twijfelde niet meer. Dit was de vijand die ten aanval ging. Hij sprong z'n bed uit, greep zijn wapens.

Op hetzelfde ogenblik stormde een van de wachtposten binnen. ‘Kapitein, overal zijn vijanden, duizenden. Ze zijn in alle stilte in de nacht gekomen. Niemand heeft iets gemerkt. Toen het licht werd, was Le Verné geheel omsingeld.’

Janavel liet alarm slaan. In een ogenblik stonden zijn mannen om hem heen. Het waren er maar tweehonderd. Doch daaronder waren de zestien, die Rorá hadden verdedigd. En de anderen hadden twintig dagen onder hem gevochten. Hij kon ook op hen rekenen.

't Kwam op minuten aan. Vóór de vijand moesten zij op de

[p. 93]

top van de Barioles zijn. Toen hielden de Waldenzen eerst hun morgengebed. Dat gebed kon niet gemist worden, nu het gevaar zo vlakbij dreigde. Janavel smeekte God om hulp en zegen. Daarop klommen allen ijlings naar de top.

Zij waren op de Barioles, voordat de vijand hem had bezet! Janavel zag de vijandelijke bataljons rondom Le Verné. Zij hadden een belangrijk steunpunt genomen. Maar de algemene aanval, die stellig bij het krieken van de dageraad had moeten beginnen, was nog niet losgekomen. Bij één afdeling was de trompet te vroeg gestoken. Zo hadden de Waldenzen de tijd gekregen zich op te stellen.

Thans viel de vijand van alle kanten aan. Janavel moest zijn troep verdelen om op verscheidene fronten tegenweer te bieden. Wel, bij Rorá had hij een handjevol van zeventien in drieën moeten verdelen. Thans ging dit beter.

De Waldenzen sloegen aanval op aanval af. Zijn gewoonte getrouw ging Janavel, zodra hij de kans zag, tot de aanval over. Nu drong deze, dan die afdeling der Waldenzen diep in de vijandelijke gelederen door!

Van 's morgens zes tot 's middags twee uur duurde de strijd. Toen was het pleit beslecht. De vijand week op alle fronten. De kogels der Waldenzen hagelden in dichte scharen, die voor hun leven liepen. De terugtocht veranderde in een ordeloze vlucht. De vijand verloor vijfhonderd man.

Janavel riep zijn mannen terug. Nooit te veel wagen, was zijn vaste stelregel. Hij wilde nu in geen geval te ver weggaan van Verné, waar geen enkele soldaat meer over was. Terwijl Janavel en zijn mannen op de berghelling uitrustten na acht uur zware strijd, kwam Jahier eraan met al zijn macht. Zij waren, welvoorzien van nieuwe wapens en munitie, uit Frankrijk teruggekomen.

[p. 94]

Jahier wilde de vijand vervolgen en Janavel maakte daartegen geen bezwaar. Nu de strijdmacht van de Waldenzen met verse troepen zo versterkt was, kon er wel een nieuwe stoot gegeven worden.

De beide aanvoerders leidden hun mannen langs onderscheiden wegen op de vijand af.

Diens vlucht was tot staan gekomen, sinds Janavel de achtervolging had gestaakt. Zij waren bezig zich weer op te stellen op een zeer gunstig punt.

Zij boden stevig tegenstand aan de nieuwe aanval der Waldenzen. Doch toen kregen ze een stoot in de rug, en ogenblikkelijk daarop stoten in de beide flanken. Er werd van alle kanten op hen losgeslagen. De Waldenzen bleken plotseling veel sterker dan die morgen. Het werd een nieuwe vlucht.

Op dat moment viel het fatale schot.

Janavel was steeds in het voorste gelid geweest. Des morgens bij de verdediging van de Barioles in het heetst van de strijd, later vooraan bij de achtervolging. Hij ontzag zich nooit.

De vijand bood nauwelijks meer tegenstand. Hij was volledig op de vlucht. Slechts een enkele maal knalde er nog een schot uit een bosje of van achter een rotsblok, uit het geweer van een vluchteling, die zich daar verscholen had.

Zo'n schot trof Janavel midden in de borst; de kogel ging dwars door zijn lichaam heen. Hij viel.

Etienne Revel en Paul Vachero waren vlak achter hem. Zij vingen hem op. Hij bloedde hevig, had erge pijn en werd benauwd. Hij was zwaar gewond.

Paul was verslagen. Hij had zich deze maanden zeer aan zijn oom gehecht. Wat zou er van hem worden zonder hem? Janavel merkte het en monterde hem op, ondanks zijn pijnen

[p. 95]

en benauwdheid. ‘God heeft wel andere mannen om de Waldenzen aan te voeren, Paul. En heb geen zorg om mij. De hemel is nòg schoner dan ons vaderland, en ik zal daar mijn vrouw en meisjes weer terugzien. Wil je voor mijn zoontje zorgen?’

Paul beloofde het met een handdruk. Hij kon niet spreken. Jahier, die op de hoogte was gebracht van wat zijn beste kapitein was overkomen, kwam snel toelopen.

Janavel wilde geen beklag. Hij dacht nauwelijks aan zijn eigen toestand. Hij sprak met Jahier over nieuwe acties, die tegen de vijand moesten worden ondernomen. ‘Laat hem nooit met rust,’ zei hij. ‘Maar waag ook nooit te veel. Verg niet te veel van onze mannen. Geef ze op tijd rust. Vandaag niet verder gaan. Uw mannen hebben een lange mars gemaakt, de mijne hebben lang en hard gevochten. Nu moeten ze rusten. Laat ze slapen en ga niet vóór morgen weer op de vijand af.’

Er kwamen vier soldaten aan, die van takken en klimtouwen een draagbaar hadden gemaakt. Etienne Revel en Paul legden Janavel daar voorzichtig op. Etiennne had zijn wond verbonden; ze zag er lelijk uit. De soldaten droegen hun kapitein naar Verné. Hij werd te bed gelegd. Nog was hij helder van geest, maar de pijnen waren hevig en de benauwdheid was heel erg.

De volgende morgen kwam er een nieuw jobsbericht. Jahier was gevallen. Hij had de vijand 's avonds achtervolgd tot diep in de vallei. Midden in de nacht was hij bij het dorp Osasco in een val gelopen. Opeens bleek hij door vijanden omringd te zijn. Zijn mannen waren te vermoeid om door te breken. Zij waren allen neergeschoten: Jahier en vijftig mannen. Naar de raad, die Janavel hem had gegeven: ‘Vandaag

[p. 96]

niet verder gaan; onze mannen moeten rusten’, had hij niet geluisterd.

Gistermiddag zag de toekomst er zo hoopvol uit. En nu was de ene leider der Waldenzen gevallen en zweefde Janavel, de andere, tussen leven en dood.