De leeuw van Rorá

[p. 14]

2
Het plakkaat

Paul Vachero werd wakker van het geluid van kinderstemmen. Hij wreef zich de ogen uit. Waar was hij toch?

Toen hoorde hij vlakbij een varken knorren en achter het schot, waarvoor hij had geslapen, een emmer rinkelen. Ah, hij was bij tante Catharina. Hij moest zijn tante en de kinderen beschermen, had oom Jozua hem opgedragen. En nu had hij een gat in de dag geslapen. Hij sprong uit bed. In een ogenblik was hij gekleed.

Tante Catharina was al aan het melken. Hij nam de tweede koe; de melk spoot in de emmer. Na het melken voerde hij het vee. Tezamen waren zij gauw klaar.

Hij ging naar buiten. De zon scheen op de toppen van de bergen, verblindend wit van versgevallen sneeuw. De regen, die hem gisteravond drijfnat had gemaakt, was in de hoogte als sneeuw gevallen.

De zon klom hoger. Ze straalde nu ook op de lage huizen van het gehucht, op de kastanjebossen en op de rododendrons, die tegen de rotsen groeiden. Bomen en struiken waren in het hartje van de winter kaal. Maar na de regen blonk alles in de zon: de bossen en het gras en ook de armelijke huizen met de zware leien daken. Heel de vallei leek bestrooid met miljoenen diamantjes.

Was er gevaar? Toen dominee Léger hem gisteren de opdracht gaf: Ga dadelijk naar Liorato en zeg je oom Jozua dat hij onmiddellijk naar mij toe moet komen, had hij het vermoed. Tante Catharina had hetzelfde gedacht. Oom Jozua

[p. 15]

scheen het minder somber in te zien, maar hij droeg hem toch op: Bescherm mijn vrouw en kinderen. Dat zei wel wat. Maar nu lag de vallei zo vredig in de winterzon. De kippen pikten wormpjes uit de natte grond. Een haan stond op de mestvaalt te pronken met zijn rode kam en gouden staart. Er liepen kinderen naar het schooltje, dat in een stal aan het eind van het gehucht gehouden werd.

Daar kwamen mensen aan langs het kronkelend pad, dat uit Torre Pellice naar boven klom. Paul kon ze niet goed onderscheiden. Er waren telkens dikke bomen en soms bosjes tussen. Maar hij meende af en toe iets te zien flikkeren in de zon; dat maakte hem onrustig.

Daar kwamen ze te voorschijn. Soldaten! Hij had het al gevreesd. Hun lansen flikkerden. Nu moest hij tante en de kinderen beschermen.

Hij schoot het huis in. De haakbus of het musket? Het musket was handiger. Hij stampte een kogel in de loop, deed vuur op de pan. Het wapen was schietvaardig. Toen gluurde hij door het kleine raam om aan te leggen.

Er waren maar drie soldaten. Ze stonden stil bij een boom. Ah, zij moesten een plakkaat aanslaan. Dat gebeurde meer door soldaten: een bekendmaking van de graaf of van de gouverneur.

Uit andere huizen kwamen de mensen naar buiten om te zien wat voor nieuws er was. Ook de kinderen, de school vergetend, dromden om de soldaten samen.

Paul schaamde zich voor zijn overdreven argwaan. Hij hing het musket weer aan de wand en ging naar buiten, toch nog niet geheel gerust.

Er werd gelachen. Zelfs kinderen dreven de spot met de soldaten.

[p. 16]

‘Hei, soldaat, je zet 'm op z'n kop!’

‘Kun je niet lezen?’

‘Dat papier moet andersom! Nee, zo is het nog niet goed. Zo!’

De soldaten konden niet lezen. Hun korporaal kon het niet eens. Onder de boeren in Piémont was wie lezen kon een witte raaf, behalve bij de Waldenzen. De hoge heren en de monniken verstonden de leeskunst niet eens allemaal. In Turijn, die grote stad, waren maar weinig scholen. Bij de Waldenzen leerden echter alle kinderen lezen, omdat voor niemand de Bijbel een gesloten boek mocht zijn.

Het plakkaat was eindelijk aangespijkerd; de soldaten gingen weg. De dorpelingen drongen op om te lezen wat erop stond. En toen lachte niemand meer.

Er stond geschreven:

Gouverneur Andrea Castaldo, beschermer van het Heilige Geloof, om acht te geven op de wetten tegen de zogenaamde hervormde godsdienst in de vallei van Luserna, beveelt de Waldenzen, wonende te Luserna, Sint Jan, Torre Pellice en andere dorpen in deze vallei, binnen drie dagen hun haardsteden te verlaten op straffe van de dood en verbeurdverklaring van hun goederen, tenzij zij hun ketterij afzweren... Sommige vrouwen schreiden. Enkele mannen vloekten op de gouverneur, de hertog en de paus. De meesten waren stil, een donkere gloed in de ogen, de mond vertrokken, de vuisten stijf gebald, zodat de knokkels er wit van trokken.

Paul begreep direct dat Jean Léger dìt had geweten, toen hij hem uitzond. Hierover wilde hij oom Jozua spreken.

Paul liep weg uit de kring naar zijn tante, die in huis gebleven was, en vertelde haar wat er op het plakkaat stond. Zij was niet erg geschokt. ‘Ik had zo iets verwacht,’ zei ze.

[p. 17]

Ze ging meteen aan het werk om kleren en dekens klaar te leggen. Paul hielp haar bij het inpakken.

In de namiddag kwam Janavel thuis. Hij had zes uren gelopen langs omwegen, waarbij hij veel moest klimmen, maar hij dacht niet aan rust. De mensen kwamen trouwens naar hem toe. Zij vroegen raad.

‘Dat is nogal duidelijk,’ was zijn antwoord. ‘Wij moeten weg.’

‘Waarheen?’

‘Naar Rorá.’

[p. 18]

De mannen van Liorato aarzelden. Zij dachten er niet aan hun geloof af te zweren. Dat kon een Waldens eenvoudig niet. Maar zij waren boeren. Het viel hun zwaar hun boerderijen en hun akkers in de steek te laten. En het was winter. De tocht naar Rorá, over de bergrug, met vrouwen, kinderen en vee zou heel moeilijk zijn.

Janavel beschouwde het als een besliste zaak. ‘Morgen brengen we de vrouwen en kinderen naar boven. Overmorgen halen we zoveel voedsel als we kunnen dragen en het vee. Vergeet vooral je wapens niet.’

‘Wordt het vechten, Jozua?’ vroeg Jacob, een broer van Janavel.

‘In Rorá geldt het verdrag van Cavour; daar hebben we vrijheid van godsdienst,’ antwoordde Janavel ontwijkend. Hij vond het niet nodig er bij te zeggen, dat hij wel degelijk strijd verwachtte. De tocht naar Rorá in het midden van de winter was al erg genoeg.

‘Oom Jozua, wat moet ik?’ vroeg Paul.

‘Wel, naar je baas...,’ begon Janavel, maar toen zag hij iets in Pauls ogen. ‘Wou je soms met ons mee?’

Paul was een wees. Hij werkte en woonde bij zijn baas in Sint Jan. Hij had het er niet slecht. Maar nu alles anders ging worden...

‘Graag, oom,’ antwoordde hij.

‘Dan ga je met ons mee,’ besliste Janavel. ‘Je komt van pas.’