Aaltje zoekt de herders

[p. 59]

Hoofdstuk 6
Onrust om Aaltje

Op het schip en op de kade is Aaltje niet gevonden. Moeder is radeloos. Als het kind niet aan boord en niet aan de wal is, is er maar één plaats waar zij zijn kan; tussen wal en boord. Telkens gaan haar ogen naar het water, dat glinstert in de zon en rimpelt onder het lichte windje, dat uit zee aanwaait. Wat verbergt dat glinsterende, rimpelende water? Moeder huivert.

Vader ziet dat moeder telkens naar het water kijkt en hij begrijpt waarom. Zelf vreest hij soms hetzelfde. Als Aaltje niet aan boord en op de kade is, waar kan zij dan zijn? Maar het hoeft toch niet zo te wezen. Het kan ook best zijn dat zij in de stad zwerft.

Hij gaat naar het politiebureau. Daar zit een bruine agent te lezen in een krant. Vader vertelt hem dat Aaltje weg is, een klein, blank meisje.

De bruine agent schudt van neen, er is geen klein, blank meisje op het bureau. Dan wil hij verder gaan met het lezen van de krant.

Maar vader zegt dat als zij er niet is hij hem moet helpen haar te zoeken.

De bruine agent kijkt zeer bedenkelijk. Een klein, blank meisje zoeken, dat is onbegonnen werk. ‘Als u nu zeggen kon waar ze kan zijn....’

Maar dat kan vader niet.

[p. 60]

‘Dan kunnen wij er ook niet aan beginnen,’ zegt hij.

‘Niet aan beginnen?! U moet mij helpen zoeken!’ roept vader uit, en hij slaat met de vuist op tafel.

Wanneer de vreemde zeeman zo opspeelt, is de agent opeens gedienstig. Hij wil graag zoeken, zeker, zeker! Hij is volledig tot mijnheer zijn dienst. Als mijnheer maar zeggen wil hoe het moet.

‘Hebben jullie geen politiehond?’ vraagt vader.

O ja, zij hebben een politiehond. Een speurder eerste klas. Dat is te zeggen: de commissaris heeft zo'n hond. Maar de commissaris is niet op het bureau. Die is thuis, en zijn huis is ver weg, een eind buiten de stad. Het is een heel werk om hem te halen.

‘Hij heeft toch zeker telefoon!’ zegt vader.

‘Zeker, zeker, de commissaris heeft telefoon, maar de telefoon is defect en dus....’

‘Ga er per auto op af,’ zegt vader.

‘Meneer begrijpt het misschien niet goed, maar ik heb wacht op het bureau, en ik mag deze post niet verlaten. Er kunnen mensen komen, die mij nodig hebben....’

‘Zoals ik,’ zegt vader. ‘Daarvoor zit je hier!’

De bruine agent verklaart dat hij moet blijven tot een straatagent terug is van zijn ronde.

Vader wordt er tureluurs van. Hij gaat de straat op, pakt een agent, die daar rondkuiert, bij de schouder en brengt hem naar het bureau. En dan gaat deze naar de commissaris om diens hond te halen.

Vader gaat naar het schip terug in afwachting van de politiehond.

Op de Albatros is moeder alleen achtergebleven. Ook de stuurman, de beide machinisten, de matrozen, Wybo en Wim zijn op zoek naar Aaltje. Moeder heeft de tafel maar weer afgeruimd, ofschoon er niets gegeten is. De theehut is half opgesierd voor het

[p. 61]

kerstfeest. Aan de ene wand hangen palmtakken met slingers van zilverdraad en kaarsen, de andere wand is kaal. De takken, slingers en kaarsen, voor die wand bestemd, liggen in een hoek. Moeder heeft geen lust de kamer verder te versieren. Eigenlijk zou ze alles weer van de wand willen halen en opbergen, maar daar komt ze ook niet toe. Ze zit maar stil bij tafel, moe en moedeloos, en zo doet vader ook, nadat hij weer aan boord gekomen is.

Telkens spitst moeder de oren of ze niets verneemt en soms staat ze plotseling op en gaat de theehut uit en tuurt van het dek over de kade, waar het donker wordt. Maar Aaltje komt niet weer terug.

Als moeder voor de zoveelste maal in de hut terugkomt, verwijt zij vader dat hij, in plaats van om hun kind te zoeken, daar maar zit. ‘Zoek dan toch!’ zegt ze. ‘Zoek dan toch!’

Vader weet dat het onbegonnen werk is in het wilde weg te zoeken in een vreemde stad, vooral nu het donker wordt. Het wachten is op de politiehond.

Maar deze komt niet.

De leden van de bemanning komen de een na de ander terug. Zij hebben in de stad gezocht, in alle gangetjes en slopjes en tussen de kramen van het marktveld. Zij hebben niets gevonden. De mannen sluipen stilletjes langs de theehut naar de messroom, alsof zij bang zijn dat de vrouw hen ziet. Wybo en Wim gaan in een hoekje zitten.

Vader draait de lamp aan, nadat zij lang geschemerd hebben. Het licht valt sterk op een palmtak, waar omheen zilverdraad geslingerd is.

Wim ziet hoe moeder naar die palmtak kijkt en dan nog bleker wordt dan ze al is. Ze siddert en haar witte handen knijpen samen. Waarom? Opeens begrijpt Wim het. Een palmtak met zilver, is dat niet een teken van rouw?

[p. 62]

Vader heeft een boek voor zich, maar hij leest niet. Hij kijkt er overheen, ziet Wim. En Wybo zit wel over een leerboek gebogen, maar hij leert niet. Net als vader zit hij maar te staren.

Wim kan het niet meer uithouden. Het is allemaal zo treurig. Hij gaat naar buiten.

‘Pas op!’ roept moeder hem na. ‘Krijg geen ongeluk, Wim!’

Zo iets roept moeder anders nooit als hij de theehut uitgaat, op zee niet eens en helemaal niet als het schip stil in de haven ligt. De verschansing is hoog en sterk. Het is natuurlijk, omdat moeder zo dodelijk ongerust is over Aaltje.

Wim gaat naar de mess. Daar zitten al de leden van de bemanning bij elkaar. Vanmiddag hebben ze meegezocht naar Aaltje, nu blijven ze allemaal aan boord. Niet één heeft lust in passagieren. Zelfs de stuurman, die anders altijd de wal opgaat, heeft er nu geen zin in. In de mess is het even stil en triest als in de theehut.

Wim gaat maar weer terug en bladert wat in oude tijdschriften, maar hij ziet de plaatjes zelfs niet eens.

Daar klinken stappen op de kade. Er blaft een hond.

Het is de commissaris zelf met de politiehond. ‘Hebt u een kledingstuk van het vermiste meisje?’ vraagt hij.

Moeder geeft een manteltje en de commissaris laat de hond daaraan ruiken. Dan brengt hij de hond aan wal. ‘Zoek, Jeaques!’ zegt hij.

De hond loopt snuffelend rond. Links.... rechts.... Daar gaat hij naar de waterkant. Wim ziet dat moeder krijtwit wordt. Maar daarop draait de hond zich om en loopt al snuffelend de kade af in de richting van de stad.

‘Ze is naar de stad gegaan!’ juicht Wim.

Moeder is opgelucht. Haar ergste vrees is weggenomen.

[p. 63]

Vader en Wybo gaan met de commissaris de hond achterna. Moeder en Wim blijven achter.

Het wachten duurt lang. Of valt het Wim zo lang? De wijzer van de klok kruipt wel heel traag vanavond. En moeder is nu weer zo bleek.

Wim zelf is ook niet meer zo blij als straks, toen de hond zich afwendde van de waterkant en naar de stad liep. Hij denkt aan de vele blinde muren, die hij vanmiddag bij het zoeken in de nauwe straatjes heeft gezien. Hoog boven in die muren waren kleine ramen met dikke tralies ervoor. Achter die tralies heeft hij weer, net als zondag, een paar maal het schuwe gezicht van een meisje gezien, dat snel verdween als hij naar haar keek. De huizen in de stad lijken veel op gevangenissen voor vrouwen en meisjes. Als Aaltje eens in zo'n gevangenis opgesloten was, zou de hond haar daar dan kunnen vinden?

‘Jij bent ongerust, hè Wim?’ zegt moeder zacht.

‘Ik.... Nee!’ wil hij ontkennen. Maar zijn stem beeft, zo angstig is hij.

‘Ik ben wèl ongerust, Wim,’ gaat moeder door. ‘En het hoeft toch niet. Diezelfde God, die ons op zee bewaard heeft, waakt nu ook over Aaltje.’

Wim knikt maar flauwtjes. Hij wil dit wel geloven, maar toch.... ‘Geef mij de bijbel eens,’ zegt moeder.

Wim geeft het boek en moeder leest uit de Psalmen:

....geen onheil zal u treffen, en geen plaag zal uw tent naderen; want Hij zal aangaande u zijn engelen gebieden, dat zij u behoeden op al uw wegen; op de handen zullen zij u dragen, opdat gij uw voet niet aan een steen stoot. Op leeuw en adder zult gij treden, jonge leeuw en slang zult gij vertrappen....

‘Als ons geloof wankelt, is het zo fijn dat wij de Bijbel hebben

[p. 64]

om ons te sterken en ons op te beuren,’ zegt moeder, nadat zij de Psalm uit gelezen heeft.

Wim knikt. ‘Als God Zijn engelen stuurt om op haar te passen, kan Aaltje niets overkomen, hè moeder?’

‘Tenminste als God niet wil dat haar een ongeluk overkomt,’ voegt moeder daar voorzichtig aan toe.

Er trekt een rimpel in Wims voorhoofd. ‘Er staat toch dat de engelen ons op de handen dragen,’ zegt hij.

‘Dat kàn ook dragen naar de hemel wezen, Wim.’

‘Dan komt ze niet weer thuis,’ schrikt Wim.

‘Nee, maar dan gaat ze naar het Vaderhuis. Daar heeft ze het beter dan ze het zelfs bij ons ooit krijgen kan,’ antwoordt moeder zacht.

Wim zwijgt. En moeder zegt: ‘Maar wij mogen wel bidden of zij weer bij ons terugkomt. Zullen we samen bidden, Wim?’

Wim knikt en moeder vouwt haar handen om de zijne en zij vraagt aan God of Hij Aaltje veilig thuis wil brengen.

De politiehond volgt snel en zeker het spoor van Aaltje door de Franse wijk, loopt al snuffelend de zandvlakte over en gaat de poort door naar de Arabische stad.

In de nauwe straatjes wordt de hond onzeker. Soms keert hij terug en draait dan rond. Hij blijft zacht jankend staan, alsof hij het niet meer weet.

Vader wordt bleek. Hij weet iets van het leven van de vrouw in een Arabische stad. Heel veel vrouwen leven als slavinnen. Zou Aaltje, wandelend door de nauwe straatjes, door een Arabier zijn meegelokt, en zou zij nu gevangen zitten achter een van de hoge, kleine raampjes met dikke, ijzeren tralies?

De hond loopt snuffelend verder. Hij heeft blijkbaar weer een spoor gevonden. Hij loopt de ene straat na de andere door tot aan

[p. 65]

de poort aan de westzijde, daalt daar de trappen af naar het marktplein, loopt tussen de nu lege tenten door, komt op de grote weg.

‘Het is bijna dezelfde weg, die ik gelopen heb!’ roept Wybo uit.

De hond slaat, na een poos de grote weg gevolgd te hebben, een zijweg in en wijkt daar spoedig af naar het vrije veld. Hij heeft vast een goed spoor, want hij loopt snel en zonder aarzelen. De commissaris, vader en Wybo hebben moeite hem niet uit het oog

[p. 66]

te verliezen; bij het matte licht van de sterren en een opkomende sikkel van de maan kunnen zij niet ver zien. Maar zij willen hem niet terugroepen, want de hond is nu blijkbaar heel zeker van het spoor. Hij zal hen vast bij Aaltje brengen. Ze reppen zich om hem in het oog te houden.

Het wordt een lange tocht. Wybo wordt moe van het lopen over het ruwe veld. Hoe heeft die kleine Aaltje zó ver kunnen lopen? De hond rent een heuvel op. Nu kunnen zij hem bijna niet meer volgen. Zij hijgen van de klim. De hond is al boven en zij zijn nog niet eens halfweg. De commissaris wil hem terugroepen, vóór het dier aan de andere kant van de heuvelkam verdwijnt. Maar boven op de heuvel blijft de hond staan met de kop in de lucht, jankend of hij het niet meer weet.

Ze komen boven. Dan gaat de hond opeens weer rennen, terug, bijna dezelfde weg die hij gekomen is. Wybo gelooft dat hij de kluts kwijt is. De commissaris verbaast zich ook over zijn gedrag. Nu stuift hij naar een bosje en erbij gekomen blaft hij luid. Het gezicht van de commissaris klaart op. ‘Ik denk dat ze daar is!’ zegt hij.

Maar als ze er komen, vinden ze in het bosje niets.

‘Vreemd,’ zegt de commissaris, ‘vreemd!’

Hij knipt zijn zaklantaarn aan. Achter het bosje is gras plat gedrukt, alsof er iemand heeft gelegen. ‘Ze is hier stellig pas geweest,’ gelooft de commissaris.

‘Waar is ze nu?’

De hond loopt snuffelend rond. Nu gaat hij deze kant een stukje uit en dan die, maar telkens komt hij weer terug.

‘Als Aaltje hier geweest is,’ denkt Wybo, ‘dan moet ze toch ook verder zijn gegaan. Waarom volgt de hond haar spoor niet?’