Een ochtend in Bahia

[p. 138]

Niets

september 1967. Het is de vroege ochtend, in Ribadeo. Een dienster met een wit kloostergezicht zet een glas sinaasappelsap voor mij op tafel, en dat wordt dan meteen de felste kleur van het hele diepe landschap dat onder me ligt. Ik zit er helemaal alleen. Over het wijde binnenmeer, beneden, trekt een man in een bootje, ook alleen. Alles is zo stil, de baai zo diep beneden me, het bootje zo klein dat het op een vlieg lijkt die heel langzaam over een marmeren tafel loopt. Ver aan de overkant ligt een ander dorpje, Castropol. De huizen, het kerkje, de haven zijn duidelijk zichtbaar, maar alles samen is het zo ver weg dat je in het dorpje geen enkele beweging ziet. Kortom, alles is roerloos, er hangt een lichte ochtendnevel, en verder is er niets mee te delen.

Ik heb hier een herinnering, maar ik weet niet meer welke. Het heeft iets te maken met een veerboot, en ik zie de veerman, en ik zie de kleur groen, en weet dat in de verte de zee ligt, maar ik kan het niet meer in elkaar passen, het is gebeurd maar het is verdwenen, leve de vergankelijkheid. Ergens in mijn geheugen boomt die veerman mijn ik van tien jaar geleden heen en weer over de baai van Ribadeo, maar het is een reis zonder einde. En tóch herinner ik me de groene schittering van de oceaan, maar als ik van het terras opsta en het dorp inloop, de kant van de zee op, kan ik het niet vinden. Nergens een aanlegplaats, nergens een veer, nergens een oude man die vreemdelingen overzet. Dat het hier was weet ik zeker. Misschien was ik het wel niet, dat kan ook nog. Nutteloze Spaanse bespiegelingen.

Van het haventje beneden komt het slaan van ijzer op ijzer, een visser boet zijn netten, er rijdt een rode auto voorbij, en dat alles terwijl zich in de rest van de wereld van alles afspeelt. De wereld! Waar die dan wel mag wezen? De dag komt langzaam overeind en gaat weer liggen, ik slenter langs het water, drink wat in kleine donkere cafés, zie de zwarte boeren met hun wagens uit de heuvels komen en zie ze weer gaan, de avond in, die het dorp langzaam begint in te sluiten. In het grootste café staat de televisie aan, maar de werkelijkheid moet van zo ver komen, dat hij hier gescheurd en gerafeld aankomt, witte trillende schimmen leggen ver achter de bergen verklaringen af,

[p. 139]

maar het is duidelijk te zien: het heeft allemaal geen belang. De mannen blijven kaarten en anis drinken, en de vreemdeling zit buiten, met blauwe handen onder het valse licht en schrijft af en toe wat op, maar er is niets op te schrijven.

In het zandachtige parkje lopen een paar katten. In het midden van het parkje staat het borstbeeld van een gestorvene, die daardoor nog doder wordt dan hij anders geweest was. In het dodenrijk verwijlt hij, met zijn ellenlange naam, niet meer in Ribadeo waar hij zoveel goeds heeft aangericht. De magere palmen achter het beeld strijken met hun harde bladeren over elkaar, dat is te zien in de roerloze witte lichten, maar verder, nee verder is er werkelijk niets te zien. Ik krijg een onbestemd verlangen om nu maar eeuwig zo te blijven zitten, in brons gegoten, het standbeeld van de onbekende reiziger, in de geur van zware Spaanse sigaretten, en met af en toe een klein glaasje cognac. Een mooi einde voor een rusteloze afwezige. En dan zou er in Ribadeo toch nog iets te zien zijn.