Een ochtend in Bahia

[p. 92]

Sevilla

september 1966. Nu de nieuwe brug er is wordt dit een overbodig soort afscheid, maar het is mooier, Lissabon zo te zien wegglijden vanaf de veerboot naar de overkant van de Taag. Dit is pas echt weggaan, en ook al omdat ik het gevoel heb dat ik hier nu niet meer terug wil komen word ik op datzelfde ogenblik al een stuk ouder. In principe is de hele aarde ons terrein, en als je dan vrijwillig een deel aanwijst waar je ‘nooit meer ogen op zult zetten’, is dat een miniem soort sterven. Maar wie wil niet een klein beetje dood, zo heel vroeg op de dag, langzaam varend over het bruine water van de Taag, mist er overheen, de chauffeurs van de grote vrachtwagens die net als ik naar het Zuiden gaan slapend over hun sturen, en op de rivier, tegen de al klimmende zon, de silhouetten van allerlei schepen, jagers, tankers, vrachtboten met zeilen?

Ik wil deze dag Sevilla nog bereiken, en de eenzame weg die ik daarvoor uitgekozen heb jaagt er snel genoeg naar toe. Het is altijd weer de leegte die vanuit die landschappen op ons afspringt, en daar uren doorheen rijden wordt een soort geestelijke oefening - hier niet de baldadige of zwaarmoedige, te volle zomer, maar een heet jaargetijde waaronder je de weinige mensen ziet bewegen als vliegen op een tafelkleed.

In een klein stadje in het zuidoosten krijg ik pech aan mijn auto. De eigenaar van de garage neemt ons mee naar zijn huis, en daarvoor naar de bank waar we geld willen wisselen. We worden voorgesteld aan de directeur, de onderdirecteur, op weg naar zijn huis moet hij om de meter groetend toeteren tegen een bekende, en hij vertelt hoe geïsoleerd het leven hier is. Maar hij had niets hoeven zeggen, in dit Russisch toneelstuk zijn wij de Grote Afleiding van de dag, bij hem thuis worden we in de beste kamer gelaten, en daar zitten we dan, op het dressoir familiefoto's en plastic bloemen, een half uur binnengevoerd in een vreemd leven en dan weer losgelaten, en ik vraag me af of een Nederlandse garagehouder in Sneek twee gestrande Portugezen ook zo zou behandelen, en dan moeten we weg en laten hem weer alleen, we ruilen Portugal om voor Spanje, en die avond zijn we in Sevilla, in een hotel dat gebouwd is voor Louis Coupe-

[p. 93]

rus, en de jichtige Engelse heren en whistspelende oude dames van zijn tijd.

Een wolk personeel houdt zich aan de ingang op en ik krijg een kleuter mee om mijn auto te gaan parkeren. Hij neemt zijn taak hoogst ernstig op en trekt een Spaans oudeherengezichtje, maar als ik wat snel optrek valt hij achterover in zijn stoeltje en er vervolgens zowat af van het lachen, en door zijn idiote uniformpje en de oudemensenmanier wordt ineens het kind zichtbaar dat hij veel meer is.

Het hotel is ontzaglijk groot en ademt veranderde tijden. Er is een grote overdekte patio waar je de avond door kunt kwijnen bij ritselende fonteinen, ik lig achterover in een leren stoel waar ik zes keer in kan en volg met mijn ogen de meanders in de moorse versieringen tot ik ze verlies achter palmen en andere tropische bomen. Af en toe drukt een oud mens op een bel en uit de antieke bar komt een Spaanse edelman en schrijdt door de nachtlucht met nieuwe glazen. Hoe langer hoe meer mensen gaan naar hun verborgen bedden, tot ik alleen overblijf, de vermoeidheid van de rit in mijn lichaam. Ik laat de trage uren door mijn vingers glippen, zittend en af en toe een beetje lezend, luisterend naar de lekkende fontein. Buiten gaat een koets voorbij, en het zachte kliklakken van de hoeven op het asfalt trekt me weg naar vergeelde jaargangen, hoe die dan ook geweest mogen zijn, en ik krijg het gevoel dat ik er helemaal niet nu ben maar veel vroeger, wijk! eigentijdsche ijdelheén en laat mij nog wat toeven in de Andalusische nacht, en toen, als geroepen, verscheen de ivoren maan en rolde zachtjes omhoog langs de boog van een Arabisch poortje, wit licht tussen het gele licht van de lampen, wit licht op de blauwe tegels, wit licht in de duistere groei van klimop tegen de muren, en terwijl er waarschijnlijk op dat moment in de gebieden van de maan door de Lor een foto van mij gemaakt werd (eens zal die zo vergroot kunnen worden dat iedereen er op zichtbaar wordt) stond ik op, mijn krant viel met al zijn codes van Weltschmerz ritselend op de vloer, en vervuld van onbestemde gevoelens die de sentimenten van de ochtend van diezelfde dag op de veerboot in Lissabon nabijkwamen, besteeg de witharige oude de eindeloze houten trappen en verdween in het labyrinth van de nacht en het hotel.