Een nacht in Tunesië

[p. 231]

Dertiende hoofdstuk, waarin de schrijver hiervan, uit zijn gevangenschap verlost, in het binnenland van een eiland over zijn vervlogen jeugd nadenkt.

Daar zitten we dan, op het politiebureau van Saint Tropez en laten de storm over ons heendonderen. Of je in Nederland soms mag filmen als je niet eerst toestemming van de politie gevraagd hebt, hee, en of je in Nederland soms de mensen om twee uur 's nachts uit de slaap mag houden, hee, en of we soms denken dat ze gek zijn, en als we maar weten dat de hele wereld hier gefilmd heeft en dat iedereen altijd toestemming gevraagd heeft en of wij soms denken dat hij, de inspecteur, niet weet hoe het in Nederland toegaat, nou meneer, toevallig weet hij dat wel, nee hij zal het niet weten, ha, hij heeft (de aap uit de mouw) een Nederlandse vrouw! Na deze laatste troef is hij ook meteen uitgeraasd. Wij worden ons onmiddellijk van zijn tragische positie bewust en beginnen te liegen dat het een aard heeft, wel om toestemming gevraagd maar ze hebben het hèm natuurlijk weer niet gezegd, en we moeten morgen klaar zijn en het wordt een publiciteitsfilm voor Saint Tropez en het toeristenbureau heeft alles geregeld denk eens even in 150.000.000 mensen op de hele wereld zullen die film zien, wat een reclame voor het stadje, nou, dat vindt hij ook, maar vannacht kan er niet meer gefilmd worden, morgenochtend pas weer, om vijf uur, en of we niet een foto van alle agenten kunnen maken? En zo nemen we afscheid, twee uur verloren maar een ervaring rijker en daar gaat het volgens zeggen toch maar om in dit leven.

De ploeg is ondertussen doorgegaan met filmen op een geheime plaats die zo geheim is dat zelfs de leider van het geheel er niet achter kan komen en zo zitten we dan wat somber bijeen in het café van de Gorilla, met de slaap die

[p. 232]

zich aan alle kanten in ons nestelt en de zekerheid dat er nog gefilmd moet worden en dat we na zonsopgang razendsnel met auto's naar Le Lavandou moeten rijden waar ons goede schip op ons ligt te wachten want vandaag is de laatste filmdag voor onder water en dat betekent dat we dan allemaal zoiets van 48 uur niet geslapen zullen hebben, behalve het nieuwe Franse fotomodel dat we aangeschaft hebben omdat het oude bij nader inzien toch eigenlijk echt niet kon duiken en met meevoering van een vorstelijke som voor twee dagen nutteloos verblijf naar Duitsland vertrokken waar zijn fraaie gelaat te Düsseldorf weer hele andere waren zal gaan aanprijzen, met minder risico. Het nieuwe fotomodel kan wel degelijk duiken en dat bewijst hij al zodra we na een dodenrit bij het schip zijn aangekomen, als een groot mooi dier zwemt hij, voorzien van zijn vrolijk gekleurde apparatuur in het o zo doorzichtige water terwijl zijn Engelse collega (die van de kleren) vanaf de reling bewonderend toekijkt - en dan heeft het nog eenmaal allemaal plaats, en voor het laatst, de onvergetelijke kapitein MacKyle stuurt het schip met vaste hand de blauwe zee op, de slaap vervliegt in het zonlicht, grote biefstukken komen op tafel, we zijn op weg naar weer een ander paradijs.

Frankrijks grootste kruiser passeert ons in de verte en de betrouwbare, die niet alleen alles van duikapparatuur, elke andere apparatuur maar ook van zeerecht weet, strijkt razendsnel onze kleine verschoten vlag voor het monster, in de nagolf waarvan wij bijna voorgoed naar de bodem verdwijnen, en het wonder geschiedt: de Gaulles trots heeft ons gezien en strijkt zijn eigen ongetwijfeld meterslange vlag voor ons en daar nog opge-

[p. 233]

wonden van komen we in de mooiste baai die we tot nu toe gezien hebben en terwijl de beeldschone filmster, ook al mooier dan ooit, en het mannelijke fotomodel keer op keer verheugd uit de zee opduiken en samen op het Tahitiaanse strand gezeten een rokertje opsteken met waanzinnig blije gezichten recht in de camera trekt de schrijver hiervan zich terug in het binnenland van het eiland, waar zich verder niemand bevindt, één uur, twee uur over heuvelachtige paden, onder eucalyptussen en pijnbomen door en voortdurend begeleid door het gezaag en gesjirp van de krekels in een gloeiende hitte en niemand, niemand tegengekomen, en een vreemd maar niet onaangenaam mengsel van melancholie en vreugde overvalt de eenzame wandelaar, want het is precies tien jaar geleden op een zelfde soort eiland dat hij zijn eerste onschuldige boek schreef en die tien jaar vergezellen hem nu terwijl hij over dat pad loopt in al die van vroeger bekende geuren en probeert geen spinnewebben te breken - tien jaar waarin veel van de onschuld ingeruild is tegen weer andere zaken, angsten, vreugdes, ervaringen en de hoornhuid die daarvan achterblijft en die soms ineens, maar alleen maar op zulke ogenblikken onder invloed van al diezelfde chemische bestanddelen kan smelten en het diertje in zijn oorspronkelijke en onbeschermde staat laten zien als is het maar voor even, en daar gaat hij dan, een ouder geworden iemand met geen enkele spijt over welk verleden dan ook, maar wel anders geworden en daar verbaasd over, met heel even een vlaag van heimwee naar die jaren dat het er allemaal niet zoveel toedeed en dat je langs de wegen van Europa zwierf met niets en voor zover je het nu kunt nagaan tamelijk gelukkig was, en ook veel kwetsbaarder, en ook ineens, dit alles beden-

[p. 234]

kend, begin je, hij, hoe zal ik hem noemen, de schrijver hiervan, te verlangen naar een pantserachtige ouderdom, zo een waarin een volledige voet van gelijkheid met de dingen, of als het dan moet, met de materie, het, bereikt wordt en waarin een wat langzamer geworden hand de registratie van het dan misschien toch wel lange lint van het verleden opschrijft, en daarna de hort op, de eeuwige dan, en liefst met een groot gevoel van tevredenheid en waarom ook niet, en ik ga aan de kant zitten en kijk naar dat landschap zonder mensen en voel de zee daarachter die de helft van mijn leven gemaakt heeft en luister naar de wind die hier altijd, ook heel goed zonder mij, door diezelfde bomen hangt, verveelt, ritselt, waait en op de rug van diezelfde wind komt het geluid van de scheepstoeter en honderd spinnewebben doorbrekend hol ik naar het schip, waarop net als ik er aankom voor het laatst die gele onderwatercamera brommend aan boord gehesen wordt, alles staat er op, alle figuren die dank zij mijn gebrekkige beschrijvingskunst misschien minder zichtbaar zijn geworden dan ik gewild heb, de ankerketting ratelt, de bel belt, de whisky schijnt in de glazen, de kapitein zingt een Schotse ballade, de vlinderachtige persoonlijkheid lakt haar nagels, de sterke slaapt een rechtvaardige slaap op het hout van het dek bewaakt door een lief meisje dat helemaal voor hem alleen uit een oosters land is komen vliegen, en na op die manier in één bijzin de kracht der liefde bewezen te hebben, waar ik vast in geloof, sluit ik mijn ogen en val ongetwijfeld in slaap.