Een nacht in Tunesië

Lichtzinnig

[December 1965] ‘Weet je wat ik het noem,’ zei de man, terwijl hij naar de warrelende sneeuwjacht achter de ruiten van het café stond te kijken - ‘ik noem het anarchie. Nou moet je vooropstellen dat die hele televisie mij nooit dàt heb kunnen schelen. Voor mij is dat niet, maar ik erken dat het voor anderen belangrijk schijnt

[p. 171]

te wezen. Maar de drukte is niet navanant. Als je aan zo'n Trosklant vraagt waar het allemaal over gaat, dan komt er een lang stuk tekst over de vrijheid of zo, en als je aan zo'n zuilenfiguur hetzelfde vraagt komt er ook een lang stuk tekst, ik kan d'r geen poppetje van kneden, eerlijk niet. Nou goed, zeg ik dan, ik ben tolerant, altijd geweest, thuis ook, dus ik aanvaard het, en ik zeg, Wim, dat is heel belangrijk, wat heet, het is fundamenteel. Als ik dat dan eenmaal aanvaard heb, dan ga ik nog verder, en ik zeg, als er een kabinetscrisis van moet komen dan moet ie maar komen, want ons volk is verdeeld, dat is het altijd wel, maar als we het zeker willen weten maken wij een kabinetscrisis, dat is zo onze manier om mekaar iets duidelijk te maken. Nou goed, kabinetscrisis, je weet nog wel, Marijnen een pietsie zenuwachtig voor de teevee, maar hij mocht niks zeggen. Logisch, want hij moest eerst naar het Paleis. Nou dat paleis kan ik onderdehand wel dromen. In het begin legden ze de loper nog uit, je weet wel, de groene loper, dat zeggen ze d'r altijd bij, want dat kan je op het apparaat zo niet zien, maar die loper zijn ze nou al lang vergeten. Hier, weet jij nog wanneer het begon. Nee. Niemand weet het, maar mooi dat ik het in m'n agenda heb aangekruist, want ik dacht, dat wordt een lange. Als het ergens over gaat waar ik eigenlijk zo gezegd min of meer geen voeling mee heb, dan duurt het lang. 26 februari is het begonnen. En wat is het nou? December. december! De lente. De zomer. Iedereen met vakantie. Iedereen terug. De herfst. En nou sneeuw. En nog steeds geen kabinet. Ik vind het ziekelijk, nee eerlijk, het zit me niet lekker. In het begin, weet je wat ik bedoel, in het begin had ik er nog een soort aardigheid an. Niet, anders is het altijd elke dag troebelen in van die verre landen,

[p. 172]

waar je eigenlijk min of meer geen boodschap aan heb, en dit is lekker dicht bij huis, en je kent ze allemaal zoals ze de trappen van het paleis opsjouwen en d'r weer afkomen met van die geheimzinnige glimlachen op hun gezichten van nou heb ik het voor mekaar jongens, morgen krijgen jullie een spiksplinternieuw kabinet met allemaal lekkere fabrieksnieuwe ministers en nog een paar nieuw aangemaakte staatssecretarissen, want die heel ouwe boel was toch een total loss behalve Luns want die houwen we altijd omdat we dat leuk vinden, maar nee hoor, nee, nee, zo'n waslijst van formateurs en informateurs, maar een kabinetje ho maar, nog geen nachtkastje kan d'r af. En ze hebben het allemaal geprobeerd. Vondeling kon het niet. De Quay kon het niet, maar het was wel leuk om hem weer es effe te zien. De Gaay Fortmann kon het ook niet. Geertsema kon het helemaal niet, maar dat wisten we al. Romme liet het ook afweten. Toen hebben ze Beel geprobeerd. Kon het ook niet. Drees. Ook mis, maar ik geef toe, ik was blij dat ie d'r weer effe was. Met Van Kleffens kwamen ze ook nog aanzetten. Ben je gek, kon het ook niet.

Als je het mij vraagt hebben ze zich vast gemanoevreerd. En als ik zeg vast bedoel ik ook hartstikke vast. Ze weten nou van mekaar allemaal wat ze willen en wat ze niet niet willen, en daar blijft het. Je kan het aan elke dokter vragen - als je maar lang genoeg je poot stijf houdt krijg je hem nooit meer gewoon, dat is ook een soort ziekte, als je het goed ziet. Maar wat denk je dat ze d'r in het buitenland van denken? Goed, crisis in Nederland. Waarover? Over de teevee. O. Nee, duurt pas een maand of tien. Ja, tien. Kijk het zit zo, en dan begin je je verhaal tot zo'n man helemaal ziek en oud en moe wordt van al je

[p. 173]

Trossen en Remmen en Vaten en Vara's en Ikors en noem de hele mikmak maar op en hij het laat afweten. Weet je wat ik het vind? Ik heb het al gezegd. Ik vind het anarchisme. En lichtzinnig, dat vind ik het. Nieuwe verkiezingen hebben ze ook nog gehouden. Heeft ook niet geholpen. Die een stemmetje meer, die een stemmetje minder, nieuwe formateur, nog niks, vergeet het maar rustig. Wij zijn een lichtzinnig volk, als je zo optelt met wat voor problemen andere volkeren zitten. Moet je kijken, hier buiten. Een prachtig plein, niet? Standbeeld, wegwijzer, toefje groen. Een trambaan, auto's, voorbijgangers, een beetje sneeuw d'r overheen, lekker. Net alsof er niets aan de hand is, kijk zelf maar. En toch hè, zal ik je wat zeggen? D'r is wel wat mee aan de hand. Je kan het niet zien, maar dat hele spul wordt niet geregeerd. Al tien maanden niet. Waarom niet?’

Een diep zwijgen volgde. Langzaam en beschuldigend draaide de man zich om in de richting van het televisietoestel dat ergens op een verhoging dom voor zich uit stond te staren uit zijn ene grote grijze lege oog - en met een stem vol verachting sprak hij de banvloek uit: ‘daarom niet! Om hem daar. Kan je zelf nagaan hoe de zaken staan.’ En met de vermoeide gang van de teleurgestelde staatsburger verliet hij het etablissement, zijn toehoorders in een melancholieke stemming achterlatend op de driehonderdzesde dag van de kabinetsformatie. Bij de deur draaide hij zich nog een keer om en zei: ‘En paster op. Het kan nog jaren duren! Jaren! Let op mijn woorden.’